មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងបរិស្ថាន ថ្លែងថា បរិមាណអន្ទាក់សត្វដែលបានដោះពីតំបន់ការពារធម្មជាតិនៅឆ្នាំ២០២១ មានការកើនឡើងបើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២០ ខណៈអន្ទាក់មួយចំនួនត្រូវបាននាំចូលពីប្រទេសមួយនៅជិតខាងកម្ពុជា។
ការលើកឡើងនេះធ្វើឡើងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានឆ្ពោះទៅបើកយុទ្ធនាការ «អន្ទាក់សូន្យនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិកម្ពុជា» នាថ្ងៃទី០២ ខែមីនា កន្លងនេះ។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្រ្តា ថ្លែងថា បរិមាណអន្ទាក់ដែលបានដោះពីតំបន់ការពារធម្មជាតិនៅឆ្នាំ២០២១ មានចំនួន៦១ ៦១៤អន្ទាក់ កើនឡើងប្រមាណ ២០% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២០ ដែលដោះបាន៤៣ ២៧០អន្ទាក់ ខណៈប្រភេទអន្ទាក់ទាំងនោះបានគំរាមកំហែងសត្វព្រៃតូចធំជាច្រើនប្រភេទ។
លោកថា អន្ទាក់ដាក់សត្វមួយចំនួនត្រូវបាននាំចូលពីប្រទេសមួយនៅជាប់ព្រំដែនកម្ពុជា យ៉ាងណា លោក ភក្ត្រា មិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយលម្អិតពីការនាំចូលឡើយ។
លោកថា៖ «អន្ទាក់មួយចំនួននាំចូលពីប្រទេសជិតខាង ហើយក្រៅពីអន្ទាក់ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សត្វព្រៃ មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សរបស់យើងក៏បានដកហូតកាំភ្លើងកែច្នៃប្រើប្រាស់សម្រាប់ការប្រមាញ់សត្វព្រៃក្នុងឆ្នាំ២០២១កន្លងទៅ ចំនួន៧៥៨ដើមផងដែរ»។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា បន្ថែមទៀតថា សម្ភារសម្រាប់ធ្វើអន្ទាក់មានតម្លៃថោកនិងងាយរកនៅលើទីផ្សារ បែបនេះទើបចំនួនអន្ទាក់ចេះតែមានការកើនឡើង។
លោកបន្ថែមថា អន្ទាក់ដែលមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធដោះបានមានដូចជា អន្ទាក់អង្គប់ដែក អង្គប់មានធ្មេញ ដុំឆក់ ខ្សែកាបរាយប្រវែងប្រមាណ៥០០ម៉ែត្រឬលើសពីនេះដោយប្រើអាគុយដើម្បីឆក់សត្វ ជាដើម ខណៈអន្ទាក់ទាំងនោះចូលមកតំបន់កាន់តែច្រើន ហើយក្រុមជនខិលខូចបានពួនសម្ងំប្រព្រឹត្ត។
តំណាងអង្គការ Birdlife នៅកម្ពុជា លោក ប៊ូ វរសក្ស លើកឡើងថា នៅខេត្តក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង រតនគិរី មណ្ឌលគិរី និងកំពង់ធំ មានភាពសកម្មនូវការចរាចរសត្វព្រៃទៅលក់នៅទីផ្សាស្រុកក្រៅច្រើន។ លោកស្នើឱ្យមានការទប់ស្កាត់ការលក់សត្វព្រៃ បង្កើនយន្តការលើកទឹកចិត្តឱ្យសហគមន៍ចូលរួមទប់ស្កាត់ឧបករណ៍ចាប់សត្វព្រៃ អន្ទាក់ និងទាមទារឱ្យដាក់ទោសឱ្យបានធ្ងន់ធ្ងរលើជនល្មើស។
លោកថា៖ «ជាសំណូមពររបស់អង្គការ Birdlife នៅកម្ពុជា សូមឱ្យក្រសួងបរិស្ថាន និងក្រសួងកសិកម្ម [១] ទប់ស្កាត់កុំឱ្យមានការលក់សត្វព្រៃដោយចំហខ្លាំងពេក នៅទីផ្សារ នៅតាមផ្លូវ យើងឃើញទាំងអស់គ្នា។ [២] សូមឱ្យលើកទឹកចិត្តដល់សហគមន៍មូលដ្ឋាន ជាពិសេសសហគមន៍ព្រៃឈើដែលការពារតំបន់ការពារធម្មជាតិ អ៊ីចឹងទេគួរតែមានយន្តការក្នុងការលើកទឹកចិត្តពួកគាត់ឱ្យខំបន្តទៀត»។
ចំណែកតំណាងអង្គការមូលនិធិសត្វព្រៃពិភពលោក (WWF) លោក សេង ទៀក ប្រាប់វីអូឌីថា អន្ទាក់ដែលមន្ត្រីឧទ្យានុរក្ស និងសហគមន៍ដោះបាន គឺប្រមាណតែ ២០% ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ បើគិតតាមដង់ស៊ីតេវាយតម្លៃ ខណៈ ៨០% ទៀតនៅក្នុងព្រៃនៅឡើយ។
លោកបន្តថា ពីមុន ក្រុមជនល្មើសបានដាក់អន្ទាក់បែបប្រពៃណី ដូចជា ធ្វើពីវល្លិ ពីខ្សែ ជាដើម ប៉ុន្តែថ្មីៗមានការនាំចូលអន្ទាក់ទំនើបដែលផលិតនៅក្រៅប្រទេសនិងមានប្រសិទ្ធភាព ដែលជាប្រភេទរ៉ឺស័រឆក់ និងអង្គប់ ហើយមានតម្លៃត្រឹមតែប្រមាណ៥ដុល្លារ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំមិនចង់ថាលើកប្រទេសខាងណាខាងណី [អន្ទាក់នោះត្រូវបាននាំចូលពីប្រទេសណា] ទេ! អន្ទាក់អស់ហ្នឹង គឺជាអន្ទាក់នាំចូល ហើយវាមានប្រសិទ្ធភាពណាស់ បានន័យថា គេ upgrade [ឡើងស៊េរី]»។
លោក សេង ទៀក បន្តថា បើក្រសួងពាក់ព័ន្ធមិនចាត់វិធានការច្បាប់លើជនល្មើសឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់ទេ នោះបទល្មើសសត្វព្រៃនៅតែមាន និងកើនឡើងជាលំដាប់ឈានដល់ការអស់សត្វព្រៃតែម្ដង។ យ៉ាងណា លោកចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលរៀបចំឱ្យមានមជ្ឈមណ្ឌលថែរក្សាសុខភាពសត្វ មានមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ដោយតម្លាភាពនិងសកម្មដើម្បីទប់ស្កាត់បទល្មើសសត្វព្រៃ។
លោកបន្តថា៖ «ឥលូវអន្ទាក់ហ្នឹងវានាំចូលមកអ៊ីចឹង ហើយតំបន់ការពារដែលនៅជិតៗហ្នឹង វាមានផលប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងគេ ហើយវាចាប់ផ្ដើមចូលមកខាងក្នុង ទៅភាគខាងកើត ភាគខាងជើង ហើយរហូតទៅដល់ជួរភ្នំក្រវាញអី អន្ទាក់អស់ហ្នឹងអាចរកឃើញនៅហ្នឹងទៀត។ អន្ទាក់ហ្នឹងគឺ បើថាមនុស្ស គឺវាយបាក់ស្មង ហើយបើថាអាអង្គប់ហ្នឹងក៏ដូចគ្នាហ្នឹង វាយគឺជាប់នៅហ្នឹង អត់ងាយដោះអត់បាន ប្រភេទអន្ទាក់សម្លាប់តែម្ដង»។
អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានតំបន់ការពារធម្មជាតិ លោក គឹម ណុង លើកឡើងថា កន្លងមក ប្រជាជនកម្ពុជាមានទម្លាប់នៃការពឹងអាស្រ័យលើអនុផលព្រៃឈើ ខណៈពួកគាត់មួយចំនួនបានចូលរួមទប់ស្កាត់បទល្មើសធនធានធម្មជាតិ និងមួយចំនួនទៀតមិនបានចូលរួម ដែលទាមទារឱ្យមានការអប់រំ និងដាក់ទោសទណ្ឌលើជនប្រព្រឹត្ត។
លោកថា៖ «សម្រាប់ច្បាប់ យើងពិន័យជាទោសទណ្ឌ ពី១ឆ្នាំដល់៥ឆ្នាំ ហើយពិន័យពី១៥លានដល់១៥០លាន[រៀល]។ ប៉ុន្តែដូចខ្ញុំប្រាប់អ៊ីចឹង ដោយសារពលរដ្ឋយើងមួយចំនួនគាត់រស់នៅតាមតំបន់ការពារធម្មជាតិ អ៊ីចឹងយើងតែងតែអប់រំគាត់ យើងតែងតែប្រាប់ពួកគាត់ទាំងអស់។ អាការប្រាប់ហើយ តែខ្លះគាត់នៅតែប្រព្រឹត្ត»៕
