រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ និងជាប្រធានគណៈបញ្ជាការសន្តិសុខអចិន្ត្រៃយ៍សម្រាប់ការបោះឆ្នោត (គ.ស.អ) លោក ស ខេង ក្រើនរំលឹកដល់រដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្ត និងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ បំពេញភារកិច្ច និងមុខងារសាធារណៈឱ្យបានម៉ត់ចត់ ដោយទប់ស្កាត់ឱ្យបានដាច់ខាតនូវអំពើហិង្សា ការបង្កអសន្តិសុខ និងអស្ថិរភាពសង្គម នៅក្នុងដំណាក់កាលមុន និងក្រោយការបោះឆ្នោត។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំផ្សព្វផ្សាយផែនការអន្តរស្ថានប័នស្ដីពីកិច្ចការងារពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះ និងការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ-ថ្នាក់ក្រោមជាតិ នាថ្ងៃទី២៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ លោក ស ខេង លើកឡើងថា កិច្ចការអាទិភាពចំពោះមុខសម្រាប់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ គឺការការពារសន្តិសុខ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៥។
លោកថា គណៈបញ្ជាការឯកភាពរដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្ត ដែលជាក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំសំខាន់នៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ ត្រូវលើកកម្ពស់តួនាទី និងទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួន ក្នុងការដឹកនាំ សម្របសម្រួលសន្តិសុខនៃការបោះឆ្នោត ដើម្បីធានាឱ្យមានកម្លាំងសមត្ថកិច្ចគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ផ្តល់សេវាសន្តិសុខ សុវត្ថិភាពគ្រប់ដំណាក់កាលនៃការបោះឆ្នោត។
ក្រៅពីនោះ លោកថា អាជ្ញាធរត្រូវយកចិត្តទុកដាក់គ្រប់គ្រងសភាពការសន្តិសុខ ក្នុងមូលដ្ឋានឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរ ជាពិសេសត្រូវទប់ស្កាត់ឱ្យបាននូវការកេងចំណេញនានាពីការប្រកួតប្រជែងខាងនយោបាយ ព្រមទាំងត្រូវបញ្ជៀសឱ្យបាននូវរាល់អំពើហិង្សា ការបង្កអសន្តិសុខ និងអស្ថិរភាពសង្គម ទាំងមុន អំឡុងពេល និងក្រោយការបោះឆ្នោត។
លោកថា៖ «ក្នុងការបំពេញភារកិច្ចការពារការបោះឆ្នោត កម្លាំងមានសមត្ថកិច្ចទាំងអស់ ត្រូវមានអព្យាក្រិតភាព និងគោរពឱ្យបានត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោត បទបញ្ជា នីតិវិធីសម្រាប់ការបោះឆ្នោត និងក្រមសីលធម៌ភ្នាក់ងារសន្តិសុខបោះឆ្នោត ដោយត្រូវបង្កលក្ខណៈងាយស្រួល និងផ្តល់សេវាសន្តិសុខដល់គ្រប់គណបក្សនយោបាយ បេក្ខជនទាំងអស់ តំណាងគណបក្សនយោបាយ វាគ្មិន អ្នកសង្កេតការជាតិ អន្តរជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបប្រកបដោយតម្លាភាព និងគ្មានការរើសអើង»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក ស ខេង ក៏បានឯកភាពឱ្យមានការប្រើកម្លាំងប្រជាការពារ បន្ថែមលើកម្លាំងនគរបាល និងកងរាជអាវុធហត្ថ ដើម្បីជួយគាំទ្ររក្សាសន្តិសុខសម្រាប់ការបោះឆ្នោត ដោយត្រូវមានការបណ្ដុះបណ្ដាលអំពីគោលការណ៍សំខាន់មួយចំនួនដល់ពួកគេផងដែរ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ កត់សម្គាល់ថា នាពេលកន្លងមក គណបក្សនយោបាយដែលចូលរួមបោះឆ្នោត និងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ បានខិតខំប្រឹងប្រែងឱ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ និងភ្ជាប់នូវអព្យាក្រិតភាព។
លោកថា៖ «កម្ពុជាយើង [ជាប្រទេស] កំពុងអភិវឌ្ឍមែន ក៏ប៉ុន្តែបោះឆ្នោតរៀងរាល់លើកមិនដែលមានការបង្ហូរឈាម ឬក៏ស្លាប់ពលរដ្ឋអស់ម្នាក់ទេ គ្មានតែម្តង! លើកលែងតែៗកាលជំនាន់អ៊ុនតាក់ [ឆ្នាំ ១៩៩៣] ៩៣ តែកាលហ្នុងរៀបរៀងដោយអ៊ុនតាក់ទេ។ ក្រោយៗមកកាន់តែល្អប្រសើរពីមួយលើកទៅមួយលើកកាន់តែល្អ រហូតមកដល់ចុងក្រោយនេះ គ្មានពលរដ្ឋណាម្នាក់ហូរឈាម ឬក៏បាត់បង់ជីវិតដោយសារការបោះឆ្នោតទេ។ [អញ្ចឹងមានន័យថា គ.ស.អ ធានាបាននូវអព្យាក្រឹតភាពសម្រាប់ការបោះឆ្នោត?] បានៗ! ហ្នឹងហើយ អត់មានហ្វឹកហ្វរ បង្ហូរឈាម កាប់ចាក់គ្នា»។
លោកថា បើក្នុងករណីមានមន្ត្រីណាហ៊ានបំពានបទបញ្ជាថ្នាក់លើនោះ នឹងមានការដាក់ពិន័យដូចជា ការស្តីបន្ទោសជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ដកតំណែង បណ្តេញចេញពីក្របខណ្ឌ បញ្ជូនទៅតុលាការ និងផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់ជាធរមានជាដើម។
តំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលរាជធានីភ្នំពេញមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ឃុត ចាន់ដារ៉ា គាំទ្រការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ដោយសារមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមជាតិ និងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធ បានអនុវត្តទៅតាមការណែនាំនេះ។
អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបច្ចុប្បន្នជាអនុប្រធានបណ្តោះអាសន្នគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន បានលើកឡើងថា ការថ្លែងរបស់លោក ស ខេង យ៉ាងដូច្នេះ គឺធ្វើឡើងជាច្រើនដងហើយ តែអ្វីដែលសំខាន់ថាតើមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោម មានឆន្ទៈក្នុងការអនុវត្តឬយ៉ាងណានោះ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំឃើញថ្នាក់ជាតិហាក់ដូចជាមានតែអនុសាសន៍ម្តងម្កាលចឹង! ហើយថ្នាក់ក្រោមធ្វើអី ហាក់ដូចជាធ្វើទៅតាមការយល់ឃើញខ្លួនឯងទៅ ហើយអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធ អ្នកដែលមានការគំរាមកំហែងទៅគណបក្សដទៃ រើសអើងអីហ្នឹង ហាក់ដូចជាមិនមានទទួលជាការណែនាំ ឬទោសទណ្ឌអីទេជាទូទៅ ហើយធ្វើឱ្យគណបក្សកាន់អំណាចជាពិសេសមន្ត្រីមូលដ្ឋានមិនសូវជាយកចិត្តទុកដាក់លើការណែនាំរបស់ថ្នាក់លើទេ»។
លោក សំ គន្ធាមី នាយកប្រតិបត្តិនិចហ្វិក ដែលជាអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត សាទរចំពោះការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ដោយថា នឹងអាចធានាឱ្យការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និង យុត្តិធម៌។ លោកថា ដើម្បីធានាឱ្យការបោះឆ្នោតដំណើរការដោយរលូន គ្មានអំពើហិង្សា និងការគម្រាមកំហែង ទាមទារឱ្យមានការចូលរួមពីគ្រប់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ រួមទាំងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោកក៏បានជំរុញឱ្យមានការដាក់ពិន័យឱ្យបានម៉ឹងម៉ាត់តាមផ្លូវច្បាប់ ក្នុងករណីដែលអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ដែលបណ្តែតបណ្តោយឱ្យមានហិង្សា និងការរំលោភសិទ្ធលើគណបក្សនយោបាយណាមួយក្នុងដំណើរការបោះឆ្នោតនោះ។
លោក សំ គន្ធាមី ថា៖ «បើអត់បានដាក់ទោស បានន័យថាគាត់មិនយកចិត្តទុកដាក់ដើម្បីធានាការបោះឆ្នោតៗដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ម៉េចកើត! បើសិនឃើញមន្ត្រីរបស់ខ្លួនធ្វើខុសហើយ យើងអត់ដាក់ទោសម៉េច? ដាក់ទោសតែគណបក្សផ្សេងម៉េចកើត? ដាក់ទោសៗទាំងអស់គ្នា ជាពិសេសមន្ត្រីហ្នឹងឯង»។
បើតាមប្រតិទិនរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ និងការបោះឆ្នោតជាតិនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅឆ្នាំ២០២៣៕
