ប្រជាកសិករមួយចំនួន អះអាងថា ពួកគេបានជំពាក់បំណុលធនាគារទ្វេដង ក្រោយពីផលដំណាំស្វាយគ្មានទីផ្សារសម្រាប់លក់ និងបានកាប់ដំណាំប្រភេទនេះ ចោលដោយដាំណាំផ្សេង ដើម្បីរត់តាមទីផ្សារ។
អ្នកស្រី មី លើត រស់នៅស្រុកភ្នំព្រឹក ខេត្តបាត់ដំបង ប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា គ្រួសារអ្នកស្រីបានខ្ចីលុយពីធនាគារប្រហែល ១០លានរៀលក្នុង១ឆ្នាំ សម្រាប់ដាំដំណាំស្វាយជាង ៣ហិកតា។ កសិកររូបនេះបន្តថា រយៈពេល៣ឆ្នាំមកនេះ អ្នកស្រីខាតបង់ដំណាំស្វាយរាប់ពាន់ដុល្លារ និងជំពាក់បំណុលធនាគារទ្វេដង ដោយសារស្វាយចុះថោកគ្មានទីផ្សារសម្រាប់លក់។
អ្នកស្រី មី លើត ឱ្យដឹងថា នៅខេត្តបាត់ដំបង ឆ្នាំនេះ ស្វាយកែវល្មៀតលក់បានតែ ១គីឡូ ៥០រៀលប៉ុណ្ណោះ និងគ្មានឈ្មួញមកទទួលទិញថែមទៀត ខណៈក្នុងមួយរដូវផ្លែស្វាយជាង ៣០តោន របស់អ្នកស្រីត្រូវទុកឱ្យស្អុយចោល។ អ្នកស្រីបន្តថា គ្រួសារអ្នកស្រីសម្រេចកាប់ដើមស្វាយទាំងនោះចោល នាពេលថ្មីៗនេះ ដើម្បីដាំពោត និងដំឡូងមីជំនួសវិញ ក្រោយលឺថា ដំណាំ២ប្រភេទនេះ មានតម្លៃខ្ពស់។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ថ្នាំហើយនឹងជីឆ្នាំនេះ ថ្លៃទ្វេមួយជាបី យើងធ្លាប់ទិញមួយប៉ាដុង ៦ ៥០០០រៀល ឆ្នាំនេះឡើងដល់១៤ម៉ឺនទៅ១៥ម៉ឺនរៀល។ អីចឹងពេលស្វាយយើងអត់បានបេះ យើងខាតច្រើន ខាតរហូតជំពាក់បំណុលធនាគារគុណជាពីរជាបីដងហើយ ដែលពីមុនយើងមិនដែលជំពាក់ធនាគារទេ»។
កសិករនៅស្រុកភ្នំព្រឹក ខេត្តបាត់ដំបងម្នាក់ទៀតលោក ទួន ធីម ឱ្យដឹងថា ដើមស្វាយកែវល្មៀតជាង ៥ហិកតា របស់លោកត្រូវបានកាប់ចោលកាលពីដើមសប្តាហ៍នេះ ដើម្បីដាំដំណាំផ្សេងរត់ទៅតាមទីផ្សារ។ លោកថា ការដាំស្វាយបានធ្វើឱ្យលោកខាតបង់ទាំងពេលវេលា និងថវិការាប់ពាន់ដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ។
កសិកររូបនេះ បន្តថា ក្នុងដើមស្វាយជាង ១ ០០០ដើម លោកត្រូវចំណាយដើមទុនជាង ១៥លានរៀលសម្រាប់ជី ថ្នាំ និងកម្លាំងកម្មករថែទាំ។ លោកឱ្យដឹងថា ក្នុង១ដូវ ស្វាយរបស់លោកត្រូវបានផលជាផ្លែជាង១០០តោន។
លោក ទួន ធីម លើកឡើងទៀតថា រយៈពេល៣ឆ្នាំដែលស្វាយកែវល្មៀតគ្មានទីផ្សារ និងទុកឱ្យជ្រុះចោលនេះ គឺពុំមានអាជ្ញាធរឬមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលណាចុះសួរនាំ និងរកទីផ្សារឱ្យកសិករបានលក់ដូរល្អឡើយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំបានខាតពេលវេលាដាំវាអស់៤ឆ្នាំ បើធ្វើវាក្នុងមួយឆ្នាំយើងចំណាយលុយអស់ប្រហែល ១៤ទៅ១៥លានរៀល សម្រាប់ទិញថ្នាំជី តែពេលយើងប្រមូលផលវិញមានតែខាត។ ខ្ញុំខាតរយៈពេល៣ឆ្នាំហើយ លក់អស់អត់រួចថ្លៃដើមទេ ដល់អីចឹងយើងរត់អត់រួច»។
បើតាមកសិកររូបនេះ ក្នុងស្រុកភ្នំព្រឹកមានកសិករជាច្រើនគ្រួសារដែលបានខ្ចីលុយធនគារ ដើម្បីធ្វើដើមទុនដាំស្វាយកែវល្មៀតរាប់រយហិកតា ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ ដើមស្វាយប្រភេទនេះ ជាងពាក់កណ្តាលទៅហើយត្រូវបានកាប់ចោលយកដីដាំណាំផ្សេង ដូចជា ពោត និងដំឡូងមី។
លោក ពោ សុខ ជាកសិករដាំស្វាយនៅស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្តាល និយាយថា ស្វាយកែវល្មៀតរបស់លោកប្រហែងជាង១០តោន កំពុងទុកឱ្យទុំជ្រុះចោលពេញចំការដោយសារគ្មានទីផ្សារសម្រាប់លក់ ខណៈការចំណាយលើការដាក់ជី និងបាញ់ថ្នាំម្តងអស់ពី ៤ទៅ៥លានរៀល។
លោកបន្តថា កសិករមួយចំនួននៅស្រុកនេះ ដែលធ្លាប់កាប់ដើមស្វាយចោលយកដីដាំចេកនោះ ក៏កំពុងជួបបញ្ហាដែរ ដោយសារចេកនៅឆ្នាំនេះ គ្មានទីផ្សារសម្រាប់លក់ដូចស្វាយដែរ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ស្វាយឥលូវនេះវាគ្មានប្រយោជន៍ទេ បានតែដាំ បានតែម៉ានឿយ បានម៉ាអស់លុយព្រោះវាអត់ទីផ្សារ។ ទីផ្សារគេមានដែរ១គីឡូ១៥០រៀលឥលូវហ្នឹង ធ្លាក់ពេញដីទុំឥលូវហ្នឹង។ កសិករម្នាក់ៗយំលែងចេញហើយ។ ឥលូវនេះកសិករដាំស្វាយជួបលំបាកខ្លាំងណាស់ អ្នកណាអត់ខ្លាំង សឹងលក់ដីសងគេមិនគ្រប់»។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភា និងមានងារជាឧកញ៉ា លោក ម៉ុង ឬទ្ធី បានសសេរលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីចុងខែមីនានេះដែរថា នៅឆ្នាំ២០២២ តម្លៃផ្លែស្វាយកែវល្មៀតនៅក្រៅកញ្ចប់ លក់ឱ្យឈ្មួញក្នុងស្រុកបានតម្លៃតែ ២០០រៀលប៉ុណ្ណោះក្នុង១គីឡូ។
លោកបន្ថែមថា៖ «បើប្រៀបធៀបតម្លៃកាលពីមុនវិបត្តិកូវិដ-១៩ តម្លៃផ្លែស្វាយកែវល្មៀតក្រៅកញ្ចប់យ៉ាងថោកបំផុតក៏លក់បាន ១ ០០០រៀលដែរ នៅពេលនេះតម្លៃទំនិញឡើងថ្លៃស្ទើតែគ្រប់មុខ។ អភ័ព្វអីតែតម្លៃផ្លែស្វាយកែវល្មៀតចុះថ្លៃស្ទើតែដល់កម្រិតសូន្យទៅហើយ ផលផ្លែស្វាយចំការខ្ញុំជាមធ្យម ១០០តោនក្នុងមួយឆ្នាំៗ»។
លោកឧកញ៉ា ម៉ុង ឬទ្ធី បន្តថា ដើម្បីកាត់បន្ថយថ្លៃដើម លោកស្នើដល់ប្រជាកសិករឱ្យផលិតជីសេរីរាង្គដោយខ្លួនឯង ដោយលោកថា ការទិញជីសេរីរាង្គមកពីខាងក្រៅខ្ពស់មិនអាចរួចដើមឡើយ ដោយសារជីសេរីរាង្គនាំចូលតម្លៃ ៤២០ដុល្លារ នាពេលបច្ចុបន្ន ខណៈពីមុនតម្លៃជាមធ្យមតែ ២២០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ១តោន។
កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២នេះ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលបានចេញសារលិខិតមួយដោយជំរុញឱ្យមានការជួយគាំទ្រ និងជួយលើកកម្ពស់ផលិតផលក្នុងស្រុក។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានជំរុញទៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធ រួមទាំងរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ ត្រូវបន្តផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានទូលំទូលាយពីផលិតផលខ្មែរ និងផ្តល់ជំនាញនានាដល់ផលិតករលើដំណើរការខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្ម ការពង្រឹងគុណភាព សុវត្ថិភាពផលិតផល ការកែច្នៃ និងការវេចខ្ចប់ជាដើម ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងទីផ្សារក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស។
ប៉ុន្តែមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលលើកឡើងថា ការអំពាវនាវនេះ គឺមិនអាចទៅរួចនោះទេ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលពុំមានយន្តការ និងយុទ្ធសាស្ត្រច្បាស់លាស់ក្នុងការជំរុញឱ្យក្រសួងពាក់ព័ន្ធដោះស្រាយបញ្ហានេះ តាមរយៈការជជែក និងប្រមូលក្តីកង្វល់ពីសំណាក់អ្នកផលិត ឬកសិករ យកមកដោះស្រាយរួមគ្នា និងរកទីផ្សារជូនពួកគេ។
វីអូឌី មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក វេង សាខុន បានទេពាក់ព័ន្ធករណីនេះ។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២១ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយដោយស្នើដល់កសិករដាំស្វាយទាំងអស់ ទៅចុះបញ្ជីនៅកសិដ្ឋានដាំស្វាយសម្រាប់ការនាំចេញនៅអគ្គនាយកដ្ឋានកសិកម្ម ដើម្បីងាយស្រួលទទួលបានព័ត៌មាន និងសេវាបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស ក្នុងការបង្កើនផលិតភាព និងគុណភាពផ្លែស្វាយតាមស្តង់ដារ ព្រមទំាងរៀបចំចងក្រងជាបណ្តុំអាជីវកម្មស្វាយ សម្រាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមការងារក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុក ដើម្បីចុះកិច្ចសន្យាប្រមូលទិញធ្វើការកែច្នៃ និងនាំចេញ។
ក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលនោះ លើកឡើងថា តម្លៃស្វាយប្រែប្រួលមិនទៀងទាត់ទៅតាមរដូវកាល ទំហំផ្គត់ផ្គង់ និងតម្រូវការទីផ្សារ។ ក្រសួងអះអាងថា ខ្លួនបានខិតស្វែងរកទីផ្សារឱ្យកសិករយ៉ាងខ្លាំងនាពេលកន្លងមក ដូចជា សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ ចិន និងជប៉ុនជាដើម។
របាយការណ៍របស់អគ្គនាយកដ្ឋានកសិកម្ម កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ បានឱ្យដឹងថា ប្រទេសមានផ្ទៃដីដាំដុះស្វាយសរុបចំនួន ១២៤ ៣១៩ហិកតា ក្នុងនោះផ្ទៃដីប្រមូលផលមានចំនួន ៩១ ៣៩៨ហិកតា ដោយទទួលទិន្នផលជាមធ្យមចំនួន ១៦តោនក្នុង១ហិកតានៅ១រដូវ ដែលមានបរិមាណផលសរុបចំនួន១ ៤៤៨ ៦៧៧តោន៕
