មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើងទៀន អះអាងថា គណបក្សខ្លួននឹងពិនិត្យឡើងវិញពាក់ព័ន្ធការតែងតាំងលោក សុន ឆ័យ ជាអនុប្រធានបក្ស តាមសំណើក្រសួងមហាផ្ទៃ បន្ទាប់ពីក្រសួងចេញលិខិតមួយថា ការតែងតាំងនេះជាការអនុវត្តផ្ទុយពីលក្ខន្តិកៈរបស់គណបក្ស។
ការអះអាងនេះធ្វើឡើងក្រោយរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង តាមរយៈលិខិតចុះថ្ងៃទី២៥ ខែឧសភានេះ បានស្នើគណបក្សភ្លើងទៀនឱ្យពិនិត្យឡើងវិញចំពោះការតែងតាំងលោក សុន ឆ័យ ជាអនុប្រធានបក្ស ដោយអះអាងថា បក្សនេះបានអនុវត្តផ្ទុយពីប្រការ២០ និងប្រការ៣៣ នៃលក្ខន្តិកៈរបស់ខ្លួនដែលតម្កល់ទុកនៅក្រសួងមួយនេះ។
លិខិតដដែលបញ្ជាក់ថា ការតែងតាំងនោះក៏ផ្ទុយពីលិខិតជូនដំណឹងលេខ៥៧៩ ចុះថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ព្រមទាំងបញ្ញត្តិមាត្រា២៦ថ្មី នៃច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយថែមទៀតផង។
អនុប្រធាន និងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ថាច់ សេដ្ឋា មានប្រសាសន៍ថា ការតែងតាំងលោក សុន ឆ័យ ជាអនុប្រធានគណបក្ស មិនត្រូវបានប្រកាសពេលសមាជរបស់គណបក្សឡើយ ខណៈលោកត្រូវបានតែងតាំងដោយគណៈកម្មការនាយករបស់បក្ស។
យ៉ាងណា លោកថា គណបក្សភ្លើងទៀន មិនបានអនុវត្តផ្ទុយនឹងប្រការនៃលក្ខន្តិកៈរបស់ខ្លួនដែលតម្កល់នៅក្រសួងមហាផ្ទៃឡើយ ពោលគឺគ្រាន់តែមិនទាន់បានបញ្ជូនកំណត់ហេតុផ្លូវការនៃការតែងតាំងនោះទៅក្រសួងមហាផ្ទៃប៉ុណ្ណោះ។
បែបនេះក្តី លោកអះអាងថា បក្សភ្លើងទៀនបានរៀបចំឯកសាររួចរាល់ហើយ ហើយនឹងបញ្ជូនកំណត់ហេតុនោះទៅក្រសួងមហាផ្ទៃនៅថ្ងៃចន្ទ ទី៣០ ខែឧសភា។
លោកថា៖ «យើងនឹងពិនិត្យឡើងវិញ! ឥលូវហ្នឹងយើងកំពុងមមាញឹករឿងកិច្ចការបោះឆ្នោត។ អ៊ីចឹងរួចរាល់ យើងនឹងពិនិត្យឡើងវិញនូវអ្វីដែលយើងត្រូវកែសម្រួល ត្រូវស្របទៅតាមច្បាប់ស្តីពីការគណបក្សនយោបាយហ្នឹង។ បើមានការខ្វះចន្លោះអី យើងនឹងបំពេញបែបបទហ្នឹងឱ្យត្រឹមត្រូវស្របតាមច្បាប់»។
បើតាមលោក ថាច់ សេដ្ឋា ចំណុចដែលក្រសួងមហាផ្ទៃចាត់ទុកថាគណបក្សភ្លើងទៀនបានអនុវត្តផ្ទុយពីលក្ខន្តិកៈរបស់គណបក្ស គឺត្រង់ប្រការ២០ ដែលសំដៅលើការធ្វើសមាជ ហើយប្រការ៣០ គឺទាក់ទិននឹងការតែងតាំង។ ដោយឡែក មួយចំណុចមួយទៀត គឺសេចក្ដីជូនដំណឹង ឬ សជណ ចុះថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងការជូនដំណឹងពីការបំពេញបែបបទប្រវត្តិរូប ជាដើម។
យ៉ាងណា មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលរូបនេះលើកឡើងថា ក្រសួងមហាផ្ទៃចាត់ទុកបក្សភ្លើងទៀនធ្វើផ្ទុយពីលក្ខន្តិកៈ ត្រង់ចំណុចបក្សនេះមិនបានផ្ញើរបាយការណ៍កំណត់ហេតុប្រជុំតែងតាំងលោក សុន ឆ័យ ទៅក្រសួង ស្របពេលយុទ្ធនាការឃោសនានៅមូលដ្ឋាន មន្ត្រីបក្សបានប្រកាសពីសមាសភាព លោក សុន ឆ័យ ជាអនុប្រធានគណបក្សជាបន្តបន្ទាប់។
អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេត និងតស៊ូមតិ នៃអង្គការខុមហ្វ្រែល (Comfrel) លោក កន សាវាង្ស យល់ថា ជាទូទៅ ការតម្រូវឱ្យគោរពតាមលក្ខន្តិកៈ ឬគោលការណ៍អ្វីមួយទៅតាមនីតិវិធីច្បាស់លាស់ គឺជារឿងត្រឹមត្រូវ។ លោកថា ជាក់ស្តែង គណបក្សនយោបាយត្រូវដឹងពីគោលការណ៍នៃការដក ឬដាក់តួនាទី ទៅតាមរបៀបរបប ដើម្បីកុំឱ្យប៉ះពាល់ប្រយោជន៍ក្នុងបក្ស ឬប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការរៀបចំណាមួយ ព្រមទាំងត្រូវពិនិត្យមើលពីចំណុចខ្វះខាតរបស់ខ្លួនបើមាន។
យ៉ាងណា លោកថា បើទោះនេះជាកិច្ចដែលច្បាប់តម្រូវ ក្រសួងមហាផ្ទៃគួរបញ្ជាក់ និងផ្តល់ឱកាសបើកទូលាយឱ្យសាម៉ីបក្សបានកែតម្រូវនូវចំណុចចន្លោះប្រហោងប្រកបដោយការយោគយល់ បើសិនរកឃើញថាពិតជាមានចំណុចខ្វះខាតមែននោះ។
លោក កន សាវាង្ស ថា៖ «ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការសម្របសម្រួលនៅក្នុងនីតិវិធី ដែលមានលក្ខណៈខ្វះខាតតិចតួច ឬក៏វាមិនធំដុំទេ ឧបមាថាត្រឹមអក្ខរាវិរុទ្ធ ឬត្រឹមព័ត៌មានអីតិចតួច សង្ឃឹមថាក្រសួងមហាផ្ទៃអាចនឹងបើកទូលាយនៅក្នុងការអនុវត្តនៅក្នុងសិទ្ធិនយោបាយ ឬក៏ការបង្ហាញការយោគយល់គ្នារវាងក្រសួងជាមួយនឹងគ្រប់គណបក្សនយោបាយ»។
លោក សុន ឆ័យ បានប្រកាសចូលរួមជីវភាពនយោបាយជាមួយគណបក្សភ្លើងទៀន បន្ទាប់ពីលោកទទួលបានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញកាលពីឆ្នាំ២០២០។
ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានចេញនៅថ្ងៃទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ លោក សុន ឆ័យ បានអំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមនិងគាំទ្រ «គណបក្សភ្លើងទៀន» ឱ្យបានគ្រប់ៗគ្នា ដោយថា ចាប់ពីថ្ងៃទី១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ តទៅ រូបលោកបានសម្រេចចូលជាសមាជិកនៃគណបក្សភ្លើងទៀន។
មួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីលោកប្រកាសចូលរួមជីវភាពនយោបាយជាមួយបក្សភ្លើងទៀន នៅថ្ងៃទី២ ខែមីនា គណបក្សភ្លើងទៀន បានសម្រេចតែងតាំងលោក សុន ឆ័យ ជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងអង្គទូត និងអង្គការជាតិ-អន្តរជាតិសម្រាប់គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយនេះ ហើយក្រោយមក លោកក៏ត្រូវបានបក្សតែងតាំងជាអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀនផងដែរ។
លោក សុន ឆ័យ ជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលរាជធានីភ្នំពេញ និងជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលតុលាការរំលាយ។ លោក សុន ឆ័យ ក៏ជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមួយរូបក្នុងចំណោម១១៨រូបផ្សេងទៀតដែលត្រូវបានតុលាការដកហូតសិទ្ធិមិនឱ្យធ្វើនយោបាយរយៈពេល៥ឆ្នាំ ក្រោយតុលាការកំពូលរំលាយគណបក្សប្រឆាំងមួយនេះកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ តាមបណ្ដឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។
នៅក្នុងព្រះរាជក្រឹត្យមួយកាលពីថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០ ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្ដម សីហមុនី បានត្រាស់បង្គាប់ផ្ដល់នីតិសម្បទា ឬផ្ដល់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយដល់លោក សុន ឆ័យ ឡើងវិញ តាមការស្នើសុំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក្រោយពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សប្រឆាំងរូបនេះបានដាក់លិខិតស្នើសុំទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្នុងឆ្នាំដដែលនោះ៕
