គណបក្សកម្ពុជានិយម អំពាវនាវឱ្យមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ដែលទើបតែជាប់ឆ្នោតថ្មី ត្រូវឈរលើគោលការណ៍ស្មើភាពគ្នា តាមរយៈការបំពេញការងារដោយមិនមានភាពលម្អៀង និងមិនប្រកាន់និន្នាការនយោបាយ បើទោះជាពលរដ្ឋដែលមកទទួលសេវាពីអាជ្ញាធរសាលាឃុំ-សង្កាត់ មិនមែនជាអ្នកគាំទ្រគណបក្សគ្រប់គ្រងអំណាចក្តី។
តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន គណបក្សថ្មីថ្មោងមួយនេះបានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានក្រោយបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់បានមួយថ្ងៃ ដោយប្រាថ្នាចង់ឃើញមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ដែលនឹងត្រូវចូលកាន់ដំណែងឆាប់ៗខាងមុខនេះ បម្រើពលរដ្ឋដោយស្មើភាពគ្នា។
គណបក្សកម្ពុជានិយមឱ្យដឹងថា ក្រៅពីនេះ ចំពោះសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ដែលត្រូវពលរដ្ឋផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្ត និងទើបបានជាប់ឆ្នោតថ្មីៗនេះទាំងអស់ ត្រូវបម្រើពលរដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋានដោយស្អាតស្អំ មិនរើសអើង ក្នុងបុព្វហេតុយុត្តិធម៌សង្គម ប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរីពហុបក្ស ដើម្បីកម្ពុជាទាំងអស់គ្នា។
បន្ថែមលើសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដែលគណបក្សកម្ពុជានិយមបានចេញកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា លោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ ស្ថាបនិកគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយនេះ រំពឹងថា ផ្តើមចេញពីការប្រឈមទាំងនៅក្នុងដំណាក់កាលមុនបោះឆ្នោត និងរហូតដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោត ក្នុងនាមជាអ្នកនយោបាយ គឺពិតជាចង់ឃើញបេក្ខភាពមេឃុំ-ចៅសង្កាត់សម្រាប់អាណត្តិថ្មីនេះ បម្រើសេវានៅថ្នាក់មូលដ្ឋានក្រោយការបោះឆ្នោត ប្រព្រឹត្តទៅដោយឥតលាក់លៀម និងស្មោះត្រង់។
លោកបន្តថា៖ «ដែលយើងឱ្យឈ្មោះថាតម្លាភាព ពីព្រោះដើម្បីទទួលបានទំនុកទុកចិត្តពីម្ចាស់ឆ្នោត និងបក្សនយោបាយដែលចូលរួមប្រកួតប្រជែង ទាល់តែមានតម្លាភាព។ ដូច្នេះ មិនត្រូវធ្វើសកម្មភាពណាមួយប្រែក្លាយពីតម្លាភាពទៅជាការបិទបាំងទៅវិញ»។
បើទោះជាបែបណា ជំហរគណបក្សកម្ពុជានិយម នៅពេលនេះ មានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាទៅនឹងអ្វីដែលមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងមហាផ្ទៃចង់ឃើញអ្នកនយោបាយ ជាពិសេសមន្រ្តីបក្សកាន់អំណាចចេះធ្វើកិច្ចការរួមគ្នា និងផ្តល់សិទ្ធិនយោបាយស្មើភាពគ្នាពីបក្សដទៃ។
អនុប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ស ខេង ថ្លែងនៅចំពោះមុខអ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួន ក្នុងស្រុកស៊ីធរកណ្តាល ខេត្តព្រៃវែង កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែឧសភា ដោយអំពាវនាវឱ្យសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវគោរពសិទ្ធិនយោបាយឱ្យបានពេញលេញ បើទោះជាគណបក្សដែលជាប់ការបោះឆ្នោតជាមេឃុំ-ចៅសង្កាត់នៅពេលនេះមកពីកូតាគណបក្សប្រឆាំងក្តី។
បើតាមរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃរូបនេះ ប្រទេសដែលប្រកាន់គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ការមិនគោរពសិទ្ធិខាងនយោបាយ វាជាទង្វើផ្ទុយនឹងច្បាប់។ មួយវិញទៀត លោក ស ខេង បញ្ជាក់ថា បើទោះជាបុគ្គលណាម្នាក់មិនបានបោះឆ្នោតគាំទ្របក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យដឹកនាំយ៉ាងណាក្តី តែតាមរយៈការបោះឆ្នោត គណបក្សដែលទទួលបាននូវការគាំទ្រ គឺមានសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការដឹកនាំតាមអាណត្តិរបស់ខ្លួន ហើយគណបក្សដែលចាញ់ការបោះឆ្នោត បើទោះជាគណបក្សនោះស្ថិតនៅក្នុងអំណាចក្តី ត្រូវផ្តល់តម្លៃចំពោះអ្នកឈ្នះ។
លោកបន្តថា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋមិនបញ្ចេញមតិតាមរយៈសន្លឹកឆ្នោត? អ៊ីចឹងអ្នកណាឈ្នះឆ្នោត អ្នកដែលធ្លាប់ប្រឆាំងពីមុនមកហ្នឹង ក៏ត្រូវតែគោរពគាត់ដែរ ហើយត្រូវតែដើរតាមគាត់ដែរ ពីព្រោះគាត់ឈ្នះឆ្នោត។ អាហ្នឹងគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ មិនមែនថា “អូ! ខ្ញុំអត់បោះឆ្នោតឱ្យអ្នកឯង អ្នកឯងឈ្នះក៏ឈ្នះទៅ ខ្ញុំអត់គោរព!” អាហ្នឹងមិនមែនអ៊ីចឹងទេ! ខុសច្បាប់ហើយធ្វើអ៊ីចឹងនោះ អាម៉េចដែលគេហៅថាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺអ៊ីចឹង! យើងប្រឆាំងៗ ប៉ុន្តែដល់ពេលបោះឆ្នោត អ្នកណាឈ្នះ គេគោរពអ្នកហ្នឹងហើយ។ គេកាន់អំណាចធ្វើម៉េច អាហ្នឹងវារឿងអ៊ីចឹង។ ប្រជាធិបតេយ្យនៅត្រង់ហ្នឹង។ វាអត់មែនដូចថា “ហ្អេ! សមរភូមិ១ បើខ្ញុំវាយចាញ់ថ្ងៃហ្នឹង ស្អែកខ្ញុំវៃយកវិញ។” វាអត់មែនអ៊ីចឹងទេ បោះឆ្នោតថ្ងៃហ្នឹងចាញ់ ស្អែកអត់ឱ្យបោះឆ្នោតឡើងវិញបានទេ»។
គណបក្សកម្ពុជានិយម ក្រៅពីចង់ឃើញបរិបទនយោបាយថ្មី អនុវត្តប្រកបដោយតម្លាភាពនិងប្រជាធិបតេយ្យ ហើយគណបក្សថ្មីថ្មោងមួយនេះក៏សង្កេតឃើញដែរ អំពីភាពមិនប្រក្រតីនៅមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត និងអំឡុងពេលបោះឆ្នោត។
បញ្ហាដែលគណបក្សមួយនេះរកឃើញ គឺអាជ្ញាធរបំពានដែនសមត្ថកិច្ចលើស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត គំរាមកំហែងបេក្ខជនដែលមានបំណងឈរឈ្មោះជាបេក្ខជន មានរថយន្តបិទសញ្ញាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចូលក្នុងមណ្ឌលបោះឆ្នោត ការិយាល័យខ្លះមិនបានបិទទម្រង់១១០២ និងបិទទ្វាររាប់សន្លឹកឆ្នោត ជាដើម។
យ៉ាងនេះក្តី អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេត និងតស៊ូមតិ នៃអង្គការខុមហ្វ្រែល (comfrel) លោក កន សាវាង្ស យល់ឃើញថា ការបំពេញកាតព្វកិច្ចក្នុងនាមជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នេះ វាមិនមានជាបញ្ហាចោទទេ ប្រសិនបើគ្រប់ភាគីបក្សនយោបាយអនុវត្តទៅតាមនីតិវិធីដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់។
អ្នកជំនាញកិច្ចការបោះឆ្នោតរូបនេះមើលឃើញថា ការអនុវត្តទៅហើយ មានភាពរើសអើងឬមិនរើសអើងខាងនយោបាយ វាគឺជារឿងមួយផ្សេងទៀត ដែលអាស្រ័យទៅលើឆន្ទៈផ្ទាល់របស់ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ប៉ុណ្ណោះ ហើយបញ្ហានេះនៅតែជារឿងដែលរសើបនៅឡើយ។
លោកបន្តថា៖ «រឿងការអនុវត្តនេះ គឺត្រូវការជជែកគ្នានៅក្នុងគណៈកម្មការហ្នឹងដែលបានពិភាក្សាអ៊ីចឹង។ បើអនុវត្តថា “ទេ” ត្រូវតែគោរពទៅតាមគោលការណ៍របស់គណក្សនេះ គណបក្សនោះ អាហ្នឹងប្រហែលជាមានការលំបាកបន្តិច។ ប៉ុន្តែបើមើលពីតួនាទី អាហ្នឹងអាចនឹងធ្វើការងារដោយតម្លាភាព ព្រោះអីនៅក្នុងតួនាទីរបស់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ គេមានចែងសម្រាប់ភារកិច្ចរបស់ខ្លួនដូចដែលមានកំណត់នៅក្នុងច្បាប់»។
គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត គ្រោងប្រកាសលទ្ធផលឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ជាផ្លូវការ នៅថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា ខាងមុខនេះ។ គ.ជ.ប បានចេញសេចក្តីសម្រេចពេលល្ងាច ក្នុងថ្ងៃបិទបញ្ចប់ការបោះឆ្នោត ដោយប្រកាសថា ចំនួនអ្នកដែលបានទៅចូលរួមបោះឆ្នោតមានកំណើនជិត៨០ ភាគរយ។ បើតាមលោក ប្រាជ្ញ ចន្ទ ប្រធាន គ.ជ.ប អះអាងថា តួលេខនេះគឺជាចំនួនដ៏ខ្ពស់ បើធៀបនឹងបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនលើពិភពលោក៕
