រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ បានស្នើទៅអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ធ្វើរបាយការណ៍ឱ្យមានតុល្យភាព យុត្តិធម៌ និងត្រឹមត្រូវ ដូចការខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ខណៈបញ្ហានេះកំពុងរងការចោទថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនិងលំហនយោបាយកាន់តែរួមតូច។
ការជំរុញនេះធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញ ក្នុងជំនួបពិភាក្សាទល់មុខរវាងអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្ស UN លោក វីទិត មុនតាប៊ន (Vitit Muntarbhorn) និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធិ។ នេះបើតាមគេហទំព័ររបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌។
លោក កើត រិទ្ធ បានលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្ន រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានខិតខំប្រឹងប្រែងលើកិច្ចការពារនិងលើកស្ទួយសិទ្ធិមនុស្ស ដើម្បីជាប្រយោជន៍សម្រាប់ប្រជាជាតិកម្ពុជា ។
បញ្ហានេះលោកស្នើទៅលោក វីទិត៖ «រៀបចំរបាយការណ៍ពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកមកកាន់កម្ពុជានេះ ឱ្យមានតុល្យភាព យុត្តិធម៌ និងត្រឹមត្រូវ ព្រមទាំងឆ្លុះបញ្ចាំងផងដែរអំពីស្ថានភាពជាក់ស្តែងរបស់កម្ពុជា»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន នៅថ្ងៃសុក្រនេះ ឱ្យដឹងបន្ថែមថា ការលើកឡើងបែបនេះចង់បង្ហាញថា បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សគ្មានប្រទេសណាធ្វើបានល្អឥតខ្ចោះនោះទេ ដោយផ្អែកទៅលើតថភាពនៃប្រទេសរៀងៗខ្លួន។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា របាយការណ៍មានតុល្យភាព ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ សម្រាប់អ្នកធ្វើការលើវិស័យសិទ្ធិមនុស្ស វាគួរនិយាយអំពីជំហានវិជ្ជមានផងដែរ ក្រៅពីបង្ហាញបញ្ហាប្រឈមនិងចំណុចខ្វះខាតនោះ។
លោកថា៖ «កិច្ចការពារនិងលើកស្ទួយការពារសិទ្ធិនេះ មិនមែនដើម្បីផ្គាប់ចិត្តនរណាម្នាក់នោះទេ គឺដើម្បីប្រជាជាតិខ្លួនឯង។ អ៊ីចឹងបើរបាយការណ៍ខ្វះតុល្យភាព វាហាក់បំបាក់ទឹកចិត្តដល់អ្នកដែលធ្វើផ្ទាល់ និងអ្នកដែលខំប្រឹងប្រែង»។
លោកបញ្ជាក់ថា ការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ ក៏ចង់ឃើញអ្នកធ្វើការសិទ្ធិមនុស្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលសហការដាក់បញ្ហាលើតុ ដើម្បីដោះស្រាយរួមគ្នា ជាជាងចេញរបាយការណ៍បន្តុះបង្អាប់។
អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ លោក វីទិត មុនតាប៊ន ក្នុងដំណើរមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាពេលនេះ បានចំណាយពេលជាង១០ថ្ងៃ គឺចាប់ពីថ្ងៃទី១៥ ដល់ថ្ងៃទី២៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។
បេសកកម្មនេះ លោក វីទិត បានជួបតំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្រសួងមហាផ្ទៃ គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជារបស់រដ្ឋាភិបាល ជួបមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងដែលតុលាការហាមធ្វើនយោបាយ លោក កឹម សុខា និងជួបលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
លោក អ៊ាង សុផល្លែត ជំនួយការនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែសីហា ក្រោយជំនួបរវាងលោក ហ៊ុន សែន និងលោក វីទិត ថាមេដឹកនាំកម្ពុជាបានស្នើឱ្យអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិរូបនេះ ធ្វើរបាយការណ៍ឱ្យមានភាពត្រឹមត្រូវ តម្លាភាព និងឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពជាក់ស្តែងនៃសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
នាយិកាប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោកស្រី ចក់ សុភាព លើកឡើងថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សបច្ចុប្បន្ន មហាជនក៏អាចវាយតម្លៃបានដែរ ដូចជាករណីចាប់ខ្លួនសកម្មជនដីធ្លី បរិស្ថាន នាពេលកន្លងទៅ ខណៈពួកគេតវ៉ាដោយសន្តិវិធី បញ្ហាវិវាទការងារនៅក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ លំហសង្គមស៊ីវិល ការឃាត់ខ្លួនអ្នកកាសែតនិងសកម្មជនបរិស្ថានសរុប៩នាក់ថ្មីៗនេះ ដោយគ្រាន់តែពួកគេចុះទៅថតរូបដាំកូនឈើនៅភ្នំតាម៉ៅ ជាដើម។
បញ្ហានេះ លោកស្រីថា បើរដ្ឋាភិបាលនៅតែប្រកាន់ឥរិយាបថច្រានចោលមិនទទួលស្គាល់ការពិត កម្ពុជានៅតែប្រឈមបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស មិនអាចដោះស្រាយបាន។
លោកស្រីផ្តល់ជាយោបល់ថា ជាដំណោះស្រាយ រដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ត្រូវឈរលើគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ អនុវត្តឱ្យបានពេញលេញតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងគោលការណ៍សកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្សដែលកម្ពុជាទទួលស្គាល់។
លោកស្រីថា៖ «បើសិនជាយើង [រដ្ឋាភិបាល] មាននូវស្មារតីទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយនឹងគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនេះ ខ្ញុំគិតថា មិនគួរមានអីដែលយើងចម្រូងចម្រាស ឬខ្វែងគំនិតគ្នាទេ។ ដោយឡែក នៅពេលដែលយើងព្យាយាមការពារ ព្យាយាមបកស្រាយទាំងបំពានខុសពីគោលការណ៍ទេ ដែលធ្វើឱ្យមានភាពចម្រូងចម្រាស»។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា កត់សម្គាល់ថា របាយការណ៍របស់អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ពិតជាងរបាយការណ៍រដ្ឋាភិបាល បើគេផ្អែកលើស្ថានភាពសិទ្ធិ និងលំហនយោបាយនៅកម្ពុជានាពេលបច្ចុប្បន្ន។
លោកគិតថា របត់នយោបាយបែបនេះ វានឹងបន្តឱ្យកម្ពុជាខាតបង់ បើទោះជារដ្ឋាភិបាលមិនទាន់ព្រួយបារម្ភពីចំណាត់ការរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិខាងសិទ្ធិមនុស្សនេះក្តី។
លោកថា៖ «អ្វីដែលអង្គការសហប្រជាជាតិ ឬរិះគន់អំពីបរិយាកាសសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា នេះជាជំហានសកលមួយ ហើយបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចមួយចំនួន ដូចសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហគមន៍អឺរ៉ុបហ្នឹង អាចដាក់សម្ពាធតាមក្រោយ អានេះជាចរន្តមួយដែលវាកើតឡើងនៅអនាគតកាល»។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប តាមរយៈតំណាងរបស់ខ្លួន ក្នុងដំណើរមកកាន់កម្ពុជា នាកិច្ចប្រជុំអាស៊ានថ្មីៗនេះ បានជំរុញជាថ្មីទៀតឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបើកលំហសិទ្ធិធ្វើនយោបាយរបស់ពលរដ្ឋ រួមទាំងមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងមុនការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣មកដល់ ដើម្បីឱ្យការបោះឆ្នោតដំណើរការទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ តាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
បញ្ហានេះ ភាគីទាំងនោះសម្តែងការព្រួយបារម្ភថា ការវិវត្តស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងលំហនយោបាយនៅកម្ពុជា កាន់តែរួមតូចផងដែរ៕
