តុលាការសម្រេចកាត់ទោសឱ្យលោក សម រង្ស៊ី ជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត និងដកសិទ្ធិធ្វើនយោបាយជាស្ថាពរ ក្រោមបទចោទ «ប្រគល់ឱ្យរដ្ឋបរទេស» ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីដែលលោកចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងកាត់ទឹកដីកម្ពុជាចំនួន៤ខេត្ត ឱ្យជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាដើម្បីរស់នៅ។
ការសម្រេចរបស់ចៅក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីតុលាការបានបើកសវនាការជំនុំជម្រះសំណុំរឿង «ប្រគល់ឱ្យរដ្ឋបរទេស» កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ ដែលមានជនជាប់ចោទ លោក សម រង្ស៊ី សហស្ថាបនិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានតុលាការរំលាយ។ កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣ លោក សម រង្ស៊ី បានចុះហត្ថលេខាជាមួយលោក កុក ស នៅសហរដ្ឋអាមេរិក លើកិច្ចព្រមព្រៀងកាត់ទឹកដីខេត្តចំនួន៤ នៅកម្ពុជា រួមមាន ខេត្តមណ្ឌលគិរី រតនគិរី ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង ឱ្យជនជាតិដើមភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាដើម្បីរស់នៅ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក ស៊ិន សុវណ្ណរ័ត្ន នៅថ្ងៃពុធនេះ បានប្រកាសសាលក្រមផ្ដន្ទាទោសឱ្យលោក សម រង្ស៊ី ជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត និងដកសិទ្ធិធ្វើនយោបាយជាស្ថាពរ។ ក្រៅពីដកសិទ្ធិធ្វើនយោបាយហើយ តុលាការក៏បានចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី ហើយចាត់ទុកការប្រកាសសាលក្រមនេះនៅចំពោះមុខជនជាប់ចោទ។
មេធាវីការពារក្ដីឱ្យលោក សម រង្ស៊ី គឺលោក យុង ផានិត បញ្ជាក់ថា ការសម្រេចរបស់ចៅក្រម ដោយសម្អាងទៅបទចោទប្រកាន់ និងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលកូនក្ដីរបស់លោកចុះជាមួយលោក កុក ស នៅសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣។
តែយ៉ាងណា លោកចាត់ទុកសាលក្រមរបស់តុលាការ ដែលផ្ដន្ទាទោសកូនក្ដីរបស់លោកដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតនោះ ថាធ្វើឡើងដោយពុំមានភស្ដុតាងគ្រប់គ្រាន់ឡើយ។
លោក យុង ផានិត ថ្លែងថា៖ «បទចោទហ្នឹង គេដាក់ទណ្ឌកម្មអស់មួយជីវិត។ ជុំវិញរឿងនេះ ខ្ញុំបានលើកនៅក្នុងសេចក្ដីសន្និដ្ឋានហើយ វាអត់មានភស្ដុតាងគ្រប់គ្រាន់»។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ នៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត យល់ថា ការប្រកាសសាលក្រមផ្ដន្ទាទោសលោក សម រង្ស៊ី នេះ មិនមានអ្វីចម្លែកឡើយ ខណៈសំណុំរឿងជាច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងថ្នាក់ដឹកនាំបក្សប្រឆាំង ត្រូវសហគមន៍ជាតិនិងអន្តរជាតិមើលឃើញថាជារឿងនយោបាយច្រើនជាងការអនុវត្តច្បាប់។
ស្ថាបនិកអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោក សេក សុជាតិ មានប្រសាសន៍ស្រដៀងមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សដែរថា សំណុំរឿងដែលតុលាការចោទប្រកាន់ទៅលើថ្នាក់ដឹកនាំ និងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលតុលាការបានរំលាយ ត្រូវបានសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ មើលឃើញថា ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយ។ លោកស្នើទៅតុលាការធ្វើការស៊ើបអង្កេត និងបង្ហាញភស្ដុតាង មុននឹងធ្វើសេចក្ដីសម្រេច។
លោកថា៖ «យើងមិនចង់ឃើញការកាត់សេចក្ដីណាមួយដែលជាប់ជំពាក់បញ្ហានយោបាយ។ អ៊ីចឹងវាធ្វើឱ្យយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាមិនអាចទទួលយកបាន ឬក៏ពិបាកទទួលយកភ្លាមៗ ហើយបញ្ហាទាំងអស់នេះ វាកើតមានរឿងជាច្រើននៅកម្ពុជាហ្នឹង។ នៅពេលអ្នកនយោបាយឈ្លោះគ្នា គឺតែងតែយកប្រព័ន្ធតុលាការមកធ្វើជារបៀបនៅក្នុងការដោះស្រាយ ហើយតុលាការកម្រនឹងផ្ដល់សិទ្ធិឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធមកជជែក ឬបង្ហាញភស្តុតាង ដើម្បីដោះបន្ទុក ឬទទួលយកការកាត់សេចក្ដីនៅចំពោះមុខតុលាការ។ អ៊ីចឹងអាហ្នឹងគឺជារឿងដែលលំបាកមែនទែន»។
យ៉ាងណា លោក សម រង្ស៊ី មិនមែនត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារតែសំណុំរឿង «ប្រគល់ឱ្យរដ្ឋបរទេស» នេះទេ លោកក៏ត្រូវបានចៅក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ១០ឆ្នាំ ពីបទ រួមគំនិតក្បត់ ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម និងបទញុះញង់យោធាមិនឱ្យស្តាប់បង្គាប់ ដែលផ្តើមចេញពីការប៉ុនប៉ងវិលត្រលប់ចូលប្រទេសកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០១៩ និងការបង្កើតចលនាសង្គ្រោះជាតិ (CNRM) បន្ទាប់ពីការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីឆ្នាំ២០១៧។
ក្រៅពីនោះ កាលពីដើមខែមីនា ឆ្នាំ២០២១ លោក សម រង្ស៊ី ក៏ត្រូវបានតុលាការសម្រេចផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ២៥ឆ្នាំ ពីបទ «ឧបឃាត» ជុំវិញការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងប៉ុនប៉ងធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ក្នុងគម្រោងវិលចូលប្រទេសកម្ពុជាវិញកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ រួមនឹងបទល្មើសមួយចំនួនទៀតផងដែរ។
បច្ចុប្បន្ន តុលាការក៏កំពុងដំណើរការសវនាការលើសំណុំរឿងរបស់លោក សម រង្ស៊ី និងថ្នាក់ដឹកនាំ រួមទាំងសកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលតុលាការបានរំលាយ សរុបចំនួន៣៩រូប ពាក់ព័ន្ធនឹងបទ «រួមគំនិតក្បត់» ផងដែរ៕
