ខេត្តពោធិ៍សាត់៖ ទំហំការងារនៅក្នុងកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមស្វា វ៉ាន់នី បាយអូ រីស៊ើច (ខេមបូឌា) កើនឡើង ខណៈសត្វស្វាក្ដាមត្រូវបានរៀបចំដាក់ក្នុងទ្រុង និងដឹកជញ្ជូនតាមយន្តហោះទៅកាន់មន្ទីរពិសោធនៅក្រៅប្រទេស។
ក្រុមអ្នកឱ្យចំណី កំពុងឱ្យចំណីទៅសត្វស្វាដែលដាក់ក្នុងទ្រុង មុននាំចេញ។ ក្រុមពេទ្យសត្វ កំពុងចាក់ថ្នាំបន្ថែមលើសត្វស្វាទាំងនោះ ហើយកម្មករកំពុងមើល ខណៈសត្វស្វាដែលនឹងត្រៀមនាំចេញត្រូវបានបំបែកពីសត្វស្វាផ្សេងទៀត។
កម្មករម្នាក់បាននិយាយថា៖ «រាល់ពេលដែលគេនាំស្វាចេញ ខ្ញុំពិតជាសោកស្ដាយណាស់។ យើងមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយពួកវា ពួកវា[ស្វា]យំ។ នៅថ្ងៃបន្ទាប់ ស្វាទាំងនេះនឹងត្រូវដឹកជញ្ជូនតាមយន្តហោះ។ ខ្ញុំមិនអាចទប់អារម្មណ៍បានទេ។ ខ្ញុំអាណិតពួកវា»។
កម្មករ៣នាក់របស់ក្រុមហ៊ុន វ៉ាន់នី បាយអូ រីស៊ើច (ខេមបូឌា) បាននិយាយប្រាប់វីអូឌី អំពីកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមស្វាក្នុងខេត្តពោធិ៍សាត់ ដែលគណៈគ្រប់គ្រងរបស់ពួកគេកំពុងប្រឈមមុខនឹងការចោទប្រកាន់ពីតុលាការសហរដ្ឋអាមេរិក ពាក់ព័ន្ធនឹងបទលួចរត់ពន្ធសត្វស្វាខុសច្បាប់។ មន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មម្នាក់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅទីក្រុងញូវយ៉ក កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ ក្នុងករណីនេះ ហើយអគ្គនាយករដ្ឋបាលព្រៃឈើកម្ពុជា ក៏កំពុងប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់ផងដែរ។
កម្មកររបស់ក្រុមហ៊ុន វ៉ាន់នី បាយអូ រីស៊ើច (ខេមបូឌា) ទាំង៣នាក់ ដែលបាននិយាយទៅកាន់អ្នករាយការណ៍ព័ត៌មាន បាននិយាយថា សត្វស្វាទាំងនោះត្រូវបានយកមកពីខាងក្រៅ។ អ្នកខ្លះនិយាយថា កម្មករមួយចំនួនត្រូវបានបញ្ឈប់ពីការងារដោយសារចែកចាយព័ត៌មានអំពីប្រតិបត្តិការនេះ ហើយបានស្នើសុំលាក់អត្តសញ្ញាណរបស់ពួកគេ ដោយសារព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាព។
កម្មករម្នាក់បាននិយាយថា៖ «ប្រសិនបើខ្ញុំនិយាយជាមួយអ្នក ហើយចែកចាយព័ត៌មានផ្ទៃក្នុងទៅខាងក្រៅ ពួកគេអាចនឹងប្ដឹងខ្ញុំ។ ខ្ញុំមិនមានលុយបង់ទេ»។
កម្មករម្នាក់ទៀតបានបន្ថែមថា ទោះជាពួកគេត្រូវការការងារនេះក៏ដោយ ក៏ពួកគេចង់លាតត្រដាងអំពីការងារក្នុងកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមស្វានេះដែរ។
បើតាមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម លោក ឌិត ទីណា កម្ពុជាបាននាំចេញសត្វស្វាក្ដាមចំនួន៦៨ ០៧៦ក្បាល ក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ លោកនិយាយការពារអាជីវកម្មនេះ ដោយថា សត្វស្វាដែលត្រូវបាននាំចេញ គឺចិញ្ចឹមនៅតាមកសិដ្ឋាន។
លោកបន្តថា សត្វស្វាទាំងនោះត្រូវបាននាំយកទៅកាន់កសិដ្ឋាន និងបង្កាត់ពូជ ប៉ុន្តែមានតែសត្វស្វាជំនាន់ទី២ប៉ុណ្ណោះដែលអាចនាំចេញបាន។
លោកបានលើកឡើងតាមបណ្ដាញ Twitter ថា៖ «ពូជស្វាដែលនៅអាមេរិក ចាត់ទុកថាជាពូជស្វាកម្រ ត្រូវបានប្រជាជនកម្ពុជាស្គាល់ជាទូទៅថាជាស្វាវត្តភ្នំ»។
ទោះយ៉ាងណា សហរដ្ឋអាមេរិកថា សត្វស្វាព្រៃរាប់ពាន់ក្បាលត្រូវបាននាំចេញ ហើយមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើបានជួយដល់ប្រតិបត្តិការនេះ។ ដីកាចោទប្រកាន់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានបន្ថែមទម្ងន់ផ្លូវច្បាប់ទៅនឹងការចោទប្រកាន់ជាច្រើនទសវត្សរ៍ ទៅលើមន្ត្រីដែលរំលោភយកធនធានជាតិរបស់កម្ពុជា មិនថាព្រៃឈើ ដី ឬសត្វព្រៃឡើយ។
កម្មករ៣នាក់បាននិយាយថា នៅខាងក្នុងបរិវេណកសិដ្ឋានដែលមានជញ្ជាំងបិទជិត ក្នុងក្រុងពោធិ៍សាត់ កម្មកររាប់រយនាក់មមាញឹកក្នុងការថែរក្សាពូជសត្វស្វាមួយចំនួន រួមទាំងសត្វស្វាក្ដាមផងដែរ។ វេនធ្វើការមួយ គឺចាប់ពីម៉ោង២ព្រឹក ដល់ម៉ោង១១ព្រឹក ហើយប្រាក់ឈ្នួលជាធម្មតាក្រោម២០០ដុល្លារក្នុងមួយខែ។ កម្មករជាច្រើនត្រូវបានជ្រើសរើសមកពីភូមិក្បែរនោះ។
ការងារប្រភេទនេះមិនមែនជាការងារដែលពេញនិយមក្នុងចំណោមយុវជនឡើយ ដោយសារតែស្អុយក្លិនលាមកស្វា។ ពួកគេអាចស្វែងរកការងារធ្វើនៅតាមរោងចក្រកាត់ដេរ។ ទោះយ៉ាងណា ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានអាយុច្រើន មានជម្រើសតិចតួច។
បើយោងតាមរូបភាពនៅលើ Google Maps គេអាចមើលឃើញឃ្លាំងចំនួន១៦៥យ៉ាងច្បាស់នៅកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមស្វានោះ តាមរយៈរូបភាពពីផ្កាយរណប។ រូបភាពថ្មីៗពីផ្កាយរណប Sentinel របស់សហភាពអឺរ៉ុប បានបង្ហាញពីការពង្រីកអគារប្រហែល២៩៥។
កម្មករមិនមានតួលេខច្បាស់លាស់ថាមានសត្វស្វាប៉ុន្មានក្បាលនៅក្នុងកសិដ្ឋាននេះទេ ប៉ុន្តែគេប៉ាន់ប្រមាណថា មានសត្វស្វាប្រហែល៥០០ក្បាលក្នុងមួយឃ្លាំង។ ទោះយ៉ាងណា ចំនួនសត្វស្វាសរុបអាចមានរហូតដល់រាប់ម៉ឺនក្បាល ឬប្រហែល១០០ ០០០ក្បាល។
បើតាមក្រុមកម្មករ សត្វស្វារាប់សិបក្បាលត្រូវបានរក្សាទុកក្នុងទ្រុងធំនីមួយៗដែលធ្វើពីរបាំងដែកយ៉ាងរឹងមាំ ហើយក្នុងមួយទ្រុងមានស្វាឈ្មោលប្រហែល២ក្បាល និងស្វាញីប្រហែល១០ក្បាល។ សត្វស្វាទាំងអស់ក្នុងកសិដ្ឋានស៊ីចំណី៤ដងក្នុងមួយថ្ងៃ គឺស្មើនឹងបរិមាណអាហារ៦-៧តោន។ ចំណីស្វាភាគច្រើនជាផ្លែឈើ បាយ និងរបស់ផ្សេងៗ។
កម្មករទាំង៣នាក់បាននិយាយថា អាជីវកម្មនេះបានពង្រីកយ៉ាងលឿនក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ ពួកគេបានបន្ថែមថា សត្វស្វាព្រៃត្រូវបាននាំចូលមកពីក្រៅ។
កម្មករម្នាក់បាននិយាយថា៖ «សត្វស្វារបស់យើងកំពុងលូតលាស់យឺត ប៉ុន្តែមានការនាំចេញច្រើន ហើយយើងមិនអាចផ្គត់ផ្គង់ស្វាគ្រប់គ្រាន់ទេ ដូច្នេះក្រុមហ៊ុនទិញស្វាព្រៃ»។
កម្មករ២នាក់ទៀតបាននិយាយថា ពួកគេបានឃើញសត្វស្វា២០០ទៅ៣០០ក្បាលត្រូវបាននាំចូលក្នុងកសិដ្ឋានរៀងរាល់មួយឬពីរខែម្តង។ កម្មករម្នាក់ទៀតបាននិយាយថា ពួកគេបានឃើញស្វាជាច្រើនក្បាលត្រូវបាននាំចូលក្នុងកសិដ្ឋានជារៀងរាល់យប់។
ទិន្នន័យនៃការនាំចូលទាំងនេះមិនអាចផ្ទៀងផ្ទាត់បានទេ ប៉ុន្តែចំនួនសត្វស្វាដែលត្រូវបាននាំចូលស្របទៅនឹងការចោទប្រកាន់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលថា ចន្លោះពីខែមីនា ដល់ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០ ក្រុមហ៊ុន វ៉ាន់នី បាយអូ រីស៊ើច (ខេមបូឌា) បានចំណាយប្រាក់ចំនួន២,៥លានដុល្លារ ដើម្បីទិញសត្វស្វាព្រៃពីផ្សារងងឹតចំនួន១៤ ០០០ក្បាល ដែលជាការចោទប្រកាន់របស់តុលាការអាមេរិក ដែលជាមធ្យមគឺប្រហែល៦០-៧០ក្បាលក្នុងមួយថ្ងៃ។
ទោះយ៉ាងណា ក្រុមហ៊ុនបាននិយាយថា ខ្លួននឹងនិយាយអំពីករណីនេះ លុះត្រាតែមានលិខិតជាផ្លូវការ។
មិនមាននរណាម្នាក់លើកទូរសព្ទឡើយ នៅពេលដែលអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានទូរសព្ទទៅលេខទូរសព្ទដែលចុះបញ្ជីនៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។
កម្មករម្នាក់បានអះអាងថា នៅពេលដែលសត្វស្វាព្រៃត្រូវបាននាំមកដល់កសិដ្ឋាន ពួកវានឹងត្រូវពិនិត្យរកមើលគ្រាប់កាំភ្លើងកែឆ្នៃដោយម៉ាស៊ីន X-ray។
កម្មកររូបនេះបន្ថែមទៀតថា៖ «ស្វាជាច្រើនក្បាលបានរងរបួសដោយសារការបរបាញ់ […] ស្វាជាច្រើនក្បាលត្រូវបានចាប់នៅក្បែរស្រុកវាលវែង»។
ទោះយ៉ាងណា អ្នកផ្សេងទៀតមិនច្បាស់ពីប្រភពសត្វស្វាដែលត្រូវបាននាំចូលក្នុងកសិដ្ឋានឡើយ។
កម្មករម្នាក់និយាយថា៖ «ខ្ញុំអាណិតពួកវា [ស្វា] ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនអាចធ្វើអ្វីបានឡើយ។ ខ្ញុំអរគុណពួកវាដែលបានជួយខ្ញុំឱ្យមានការងារធ្វើដើម្បីចិញ្ចឹមគ្រួសារ។ សូម្បីតែយើងនៅក្រៅ យើងមិនមានសេរីភាពច្រើនឡើយ ចុះទម្រាំពួកវានៅក្នុងទ្រុង? ពេលពួកវាឃើញយើង វាសប្បាយណាស់»។
កម្មករម្នាក់ទៀតបាននិយាយថា៖ «ការងារនេះចិញ្ចឹមខ្ញុំ កូនរបស់ខ្ញុំ ឪពុកម្ដាយរបស់ខ្ញុំ ប្ដីរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំត្រូវតែទ្រាំ ដើម្បីគ្រួសាររបស់ខ្ញុំ»។
សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅជុំវិញ បានលើកឡើងថា កសិដ្ឋាននេះ គឺជាប្រភពចំណូល ប៉ុន្តែក៏មានក្លិនស្អុយនៅក្នុងទន្លេផងដែរ។ ពួកគេនិយាយថា កសិដ្ឋាននេះចាក់លាមកស្វាទៅក្នុងអូរដែលនៅទ្រឹងក្នុងរដូវប្រាំង ដោយសូម្បីតែសត្វគោ និងក្របី ក៏មិនអាចផឹកទឹកនេះបានដែរ។
កម្មករម្នាក់កត់សម្គាល់ថា ខែធ្នូ នឹងក្លាយជាពេលវេលាដ៏មមាញឹក ដោយសារសត្វស្វាជាច្រើនត្រូវបានរៀបចំដើម្បីនាំចេញ។
កម្មករទាំងនោះនិយាយថា៖ «ការនាំចេញសត្វស្វាកាន់តែច្រើន យើងមានសម្ពាធកាន់ខ្លាំង ការងារក៏កាន់តែច្រើន»។
កន្លងមក កម្មករក្រុមហ៊ុន វ៉ាន់នី បាយអូ រីស៊ើច (ខេមបូឌា) បានតវ៉ាសុំដំឡើងប្រាក់ខែ។
កម្មករម្នាក់បានស្នើឱ្យអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មានរក្សាការសម្ងាត់នូវអ្វីដែលគាត់បាននិយាយ ខណៈគាត់សរសើរដល់អ្នកដែលហ៊ានលាតត្រដាងព័ត៌មាន ទៅកាន់អ្នកស៊ើបអង្កេតសហរដ្ឋអាមេរិក។
ពួកគេបាននិយាយថា៖ «តើគេមានភាពក្លាហានដោយរបៀបណា?»៕
បកប្រែនិងសម្រួលចេញពីអត្ថបទដើមភាសាអង់គ្លេស៖ ‘I Pity Them’: Unease Inside the Monkey-Export Business
