អ្នកភូមិប្រហែល៣០នាក់ មកពីខេត្តកណ្ដាល និងតាកែវ ដែលកំពុងមានបញ្ហាដីធ្លីជាមួយគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិថ្មី (OCIC) បាននាំគ្នាប្រមូលផ្ដុំនៅមុខស្នាក់ការកណ្ដាលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ដើម្បីដាក់ញត្តិស្នើដល់ស្ថាប័នមួយនេះជួយដោះស្រាយសំណងដីធ្លីសមរម្យដល់ពួកគេ ប៉ុន្តែត្រូវបានបដិសេធដោយមន្ត្រីបក្សនៅទីនោះ។
អ្នកស្រី មុយ ប៉េងឡាយ អាយុ៥៥ឆ្នាំ មកពីឃុំពត់ស ស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ ដែលចូលរួមដាក់ញត្តិនៅព្រឹកនេះ បានបង្ហាញការខកចិត្តចំពោះមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមិនព្រមទទួលយកញត្តិរបស់ពួកគាត់។ អ្នកស្រីបន្តថា អ្នកភូមិដាក់ញត្តិនៅស្នាក់ការកណ្ដាលគណបក្សកាន់អំណាចមួយនេះ ដើម្បីស្នើសុំដល់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឱ្យជួយអន្តរាគមន៍ដោះស្រាយសំណងសមរម្យជូនពលរដ្ឋទៅតាមតម្លៃទីផ្សារ។
ពលរដ្ឋរូបនេះបន្តថា រយៈពេលជាង៣ឆ្នាំមកនេះ រូបគាត់និងអ្នកភូមិផ្សេងទៀតបានរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋជាច្រើនណាស់មកហើយ ប៉ុន្តែនៅតែពុំមានដំណោះស្រាយ ទើបពួកគាត់ងាកមករកបក្សនយោបាយដែលជាបក្សដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលជួយដោះស្រាយបន្តទៀត។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «រយៈពេល៣ឆ្នាំមកនេះ ការងារធ្វើស្រែហ្នឹងក៏រាំងស្ទះ។ មិនទាន់បានដោះស្រាយសំណងផង ក្រុមហ៊ុនទៅឈូសឆាយដីគ្នា ប្រជាជនគាត់លំបាកមែនទែន។ អ៊ីចឹងមកនេះ សុំឱ្យសម្ដេចដែលជាប្រធានគណបក្សប្រជាជន ជួយដោះស្រាយជូនពលរដ្ឋឱ្យបានលឿន ដើម្បីពួកយើងយកលុយទៅទិញដីនៅខាងក្រៅបាន និងចិញ្ចឹមកូនចៅទៅមុខទៀត»។
អ្នកស្រី មុយ ប៉េងឡាយ អះអាងថា នៅឃុំពត់ស ស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ មានពលរដ្ឋចំនួន៧៦គ្រួសារ និងមានដីទំហំជាង៣០ហិកតាប៉ុណ្ណោះដែលមិនទាន់បានដោះស្រាយចប់។
លោក អ៊ឹម តារា ដែលអះអាងថាជាតំណាងពលរដ្ឋ និងជាបេក្ខភាពក្រុមប្រឹក្សាឃុំបឹងខ្យាង ឆ្នាំ២០២២ មកពីគណបក្សដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល និយាយថា ពលរដ្ឋដែលយកញត្តិមកដាក់នៅស្នាក់ការកណ្ដាលបក្សប្រជាជននេះ គឺជាសមាជិកគណបក្សប្រជាជននៅឃុំបឹងខ្យាង។
តំណាងពលរដ្ឋរូបនេះចង់ឃើញថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាយកចិត្តទុកដាក់និងជួយអន្តរាគមន៍ដោះស្រាយសំណងសមស្របជូនប្រជាពលរដ្ឋ ខណៈការបោះឆ្នោតក៏ខិតជិតមកដល់ដែរ។
លោកបន្ថែមថា៖ «មកនេះសុទ្ធតែសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាបក្ស ដែលយើងបានស្វែងរកដំណោះស្រាយពីគ្រប់ក្រសួងមន្ទីររយៈពេលជិត៤ឆ្នាំហើយ។ យើងបានដាក់ញត្តិអស់ហើយ អត់មានដំណោះស្រាយទេ។ អ៊ីចឹង ខ្ញុំចេះតែបារម្ភ ដូចសម្ដេថាញត្តិចេះតែដាក់ តែញត្តិហ្នឹងមិនបានមកដល់ដៃគាត់ទេ។ អ៊ីចឹងយើងមកដាក់នៅស្នាក់ការកណ្ដាលបក្សទៀត។ ពាក់ព័ន្ធនឹងព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិថ្មីនេះ ពួកយើងមិនប្រឆាំងនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទេ។ លោក [រដ្ឋាភិបាល] អភិវឌ្ឍចុះ តែសុំការដោះស្រាយសំណងផលប៉ះពាល់ដីធ្លីហ្នឹងឱ្យបានសមស្របទៅតាមទីផ្សារបច្ចុប្បន្ន និងសមស្របតាមសេដ្ឋកិច្ចសង្គម»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនបានដឹងថា មានពលរដ្ឋមកដាក់ញត្តិនៅស្នាក់ការកណ្ដាលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានោះទេ ប៉ុន្តែយ៉ាងណាលោកថា ករណីមន្ត្រីបក្សមិនទទួលញត្តិពីក្រុមពលរដ្ឋ ប្រហែលមន្ត្រីទាំងនោះបានណែនាំឱ្យពលរដ្ឋទៅដាក់នៅស្ថាប័នផ្សេងៗដែលមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការដោះស្រាយ។ លោកថា គណបក្សមិនមានតួនាទីឬភារកិច្ចក្នុងការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីនោះទេ។
លោកបន្ថែមថា៖ «បក្សកាន់អំណាចស្វាគមន៍បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ប៉ុន្តែសមត្ថកិច្ចដោះស្រាយ វាអត់មានទេ! អ៊ីចឹងគេពន្យល់ឬណែនាំទៅស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធណាដែលមានសមត្ថកិច្ចដោះស្រាយ ដូចក្រសួងរៀបចំដែនដី គណកម្មការដោះស្រាយដីធ្លី ទៅរកអន្តរាគមន៍កន្លែងហ្នឹង វាចំជំនាញដោះស្រាយ»។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្ស នៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សុផាត មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងនាមជាគណបក្សនយោបាយដែលជាប់ឆ្នោតនិងកាន់អំណាច មិនគួរណាបដិសេធសំណើរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ឆ្នោតនោះទេ។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះបន្តថា មន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគួរតែទទួលសំណើរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងរាយការណ៍ពីកង្វល់ឬបញ្ហារបស់អ្នកភូមិទៅកាន់ប្រធានគណបក្ស ដើម្បីពិចារណាក្នុងការរកដំណោះស្រាយជូនម្ចាស់ឆ្នោត។
លោកបន្ថែមថា៖ «អ៊ីចឹងឃើញថា នេះឱកាសមួយ ប្រសិនជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាហ្នឹង លោកមានឆន្ទៈក្នុងការដោះស្រាយជូនម្ចាស់ឆ្នោត លោកគួរតែទទួលយកញត្តិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយផ្ដល់យោបល់ទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដើម្បីគិតគូរពិចារណាដោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានសមរម្យ ដែលលោកអាចយកតម្លៃឬសំណងដែលអាចទៅទិញដីនៅកន្លែងផ្សេងដែលអាចរស់នៅ អាស្រ័យផល ចិញ្ចឹមជីវិតបន្តទៅទៀត។ មិនគួរបដិសេធក្នុងនាមជាគណបក្សដែលប្រជាពលរដ្ឋផ្ដល់ទំនុកចិត្តឱ្យនោះទេ»។
ក្នុងញត្តិគ្រោងដាក់នៅស្នាក់ការកណ្ដាលគណបក្សកាន់អំណាចនៅថ្ងៃនេះ គឺក្រុមពលរដ្ឋទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរ និងក្រុមហ៊ុន OCIC ផ្ដល់សំណងជូនពួកគេទៅតាមតម្លៃទីផ្សារបច្ចុប្បន្ន។ ញត្តិដដែលបញ្ជាក់ថា ដីធ្លីរបស់ពួកគាត់ដែលរងផលប៉ះពាល់ជាដីមានបណ្ណកម្មសិទ្ធិ និងបច្ចុប្បន្នដីនៅតំបន់នោះមានតម្លៃចន្លោះពី «៧០ដុល្លារ ទៅ១០០ដុល្លារ ក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ»។
ញត្តិបន្ថែមថា ចាប់តាំងពីក្រុមហ៊ុនធ្វើការសាងសង់ព្រលានយន្តហោះថ្មី រហូតមកដល់ពេលនេះ ខាងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅតែកំណត់តម្លៃត្រឹមតែ «៨ដុល្លារ ក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ» សម្រាប់ការផ្ដល់សំណងជូនពលរដ្ឋ ដែលសំណងនេះ អ្នកភូមិមិនអាចទទួលយកបានឡើយ ដោយមិនអាចយកទៅទិញដីក្បែរតំបន់នោះបានទេ។
កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ អង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន៣១ស្ថាប័នបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយស្នើដល់ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផ្ដល់សំណងឱ្យបានសមស្របតាមតម្លៃទីផ្សារជូនប្រជាពលរដ្ឋ ដែលកំពុងរងផលប៉ះពាល់ដីធ្លីពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិថ្មីនេះ និងចៀសវាងនូវកិច្ចព្រមព្រៀងដោយមានការបង្ខិតបង្ខំ ដើម្បីរក្សានូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្សដែលទទួលស្គាល់ដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។
ក្រុមអង្គការទាំងនេះក៏បានស្នើដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាល ត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះដីធ្លីនេះតាមនីតិវិធី ដោយកោះហៅភាគីទំនាស់មកចរចាគ្នា ដោយឈរលើផលប្រយោជន៍ និងសេចក្ដីត្រូវការរបស់គ្រប់ភាគី ហើយភាគីទំនាស់និងអាជ្ញាធរគួររក្សាឱ្យបាននូវភាពអហិង្សា៕
