បឹងធម្មជាតិធំៗមួយចំនួននៅរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងនោះរួមមានបឹងកក់ បឹងជើងឯក បឹងទំពុន និងបឹងតាមោក ជាដើម ត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជាកន្លែងស្តុកទឹកស្អុយ និងរំដោះទឹកដែលហូរចេញពីទីក្រុងអំឡុងពេលភ្លៀងធ្លាក់នារដូវវស្សា។ ប៉ុន្តែប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បឹងទាំងនោះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកាត់ប្រគល់ឱ្យក្រុមហ៊ុន បុគ្គលមានអំណាច និងស្ថាប័នរដ្ឋ ដើម្បីសាងសង់អគារនិងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗ។
រាជធានីភ្នំពេញ នារយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គេសង្កេតឃើញថា តែងតែរងការជន់លិចដោយជំនន់ទឹកភ្លៀងជាបន្តបន្ទាប់។
កញ្ញា រ៉ុង សៃ បច្ចុប្បន្នកំពុងសិក្សាផ្នែកបរិស្ថាននៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ បានរៀបរាប់ថា ការលុបបឹងធម្មជាតិមួយចំនួននៅរាជធានីភ្នំពេញ ដូចជា បឹងតាមោក ជាដើម បានផ្តល់ផលអវិជ្ជមានច្រើនជាងផលវិជ្ជមានដល់កម្ពុជា។ យុវតីវ័យ២១ឆ្នាំរូបនេះបន្តថា ផលប៉ះពាល់ដែលបណ្តាលមកពីការលុបបឹងធម្មជាតិទាំងនោះ បានធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋជុំវិញបឹងមិនអាចប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមនិងនេសាទត្រី ឬដាំបន្លែបានទៀតទេ ហើយនៅពេលមានភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងម្តងៗក៏បានធ្វើឱ្យមានទឹកជន់លិចនៅតំបន់មួយចំនួនក្នុងរាជធានីភ្នំពេញថែមទៀត។
បឹងធម្មជាតិទាំងនោះមិនត្រឹមតែជួយរកប្រាក់ចំណូលដល់ប្រជាពលរដ្ឋប៉ុណ្ណោះទេ ហើយវាក៏ជាកន្លែងស្តុកទឹកមិនឱ្យហូរលិចទីក្រុងថែមទៀត ប៉ុន្តែកញ្ញាបង្ហាញការសោកស្ដាយដែលបឹងទាំងនោះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលមើលរំលង ដោយកាត់និងចាក់ដីលុបជាបន្តបន្ទាប់។
ជាក់ស្តែង នៅពេលថ្មីៗនេះ កញ្ញាសង្កេតឃើញថា នៅពេលដែលមានភ្លៀងធ្លាក់តែមួយម៉ោងឬពីរម៉ោង ផ្លូវមួយចំនួនបានរងការជន់លិច និងធ្វើឱ្យមានការស្ទះផ្លូវជាហូរហែ ដែលបញ្ហាទាំងអស់នេះបានបណ្តាលឱ្យមានការត្អូញត្អែរពីផលលំបាកក្នុងការធ្វើដំណើរនិងជន់លិចផ្ទះរបស់ពលរដ្ឋជាដើម។
កញ្ញា រ៉ុង សៃ និយាយថា៖ «ថ្មីៗហ្នឹង កាលពីដើមឆ្នាំ មានទឹកជំនន់ច្រើន! ហើយខ្ញុំជឿថា ទឹកជំនន់ដែលហូរមកលិចរាជធានីភ្នំពេញ លិចផ្ទះសម្បែងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ លិចផ្លូវដែលគេធ្វើដំណើរ លិចស្ពានទាំងអស់ហ្នឹង គឺដោយសារតែការលុបបឹងហ្នឹងហើយ»។
និស្សិតដែលកំពុងសិក្សានៅឆ្នាំទី៣រូបនេះបន្តថា កញ្ញាមិនជំទាស់រាល់គម្រោងនិងការអភិវឌ្ឍរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលនោះទេ ប៉ុន្តែកញ្ញាយល់ថា ការអភិឌ្ឍទាំងនោះមិនគួរលុបបឹងធម្មជាតិឡើយ ខណៈដីនៅទីកន្លែងផ្សេងៗក៏មាន បើសិនរដ្ឋាភិបាលចង់អភិវឌ្ឍនោះ។
ករណីនេះ កញ្ញាស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យពិចារណាឡើងវិញចំពោះការបន្តលុបបឹង ឬបញ្ឈប់ការលុបបឹងដើម្បីអាចទុកឱ្យអ្នកជំនាន់ក្រោយបានឃើញថា ទាំងនេះជាសម្បត្តិធម្មជាតិដែលដូនតាបន្សល់ទុក។
កញ្ញាលើកឡើងថា៖ «កាត់ដីប្រមាណ២០ហិកតាឱ្យទៅខាងនេះ ឱ្យទៅខាងនោះ ដើម្បីធ្វើការអភិវឌ្ឍអញ្ចេះ! ធ្វើការអភិវឌ្ឍអញ្ចុះជាដើម! ទាំងអស់ហ្នឹងវាបង្ហាញឱ្យឃើញថា បឹងវាមិនមានរូបរាងដើមដូចពីមុនទេ ដោយវាត្រូវបានលុបបំផ្លាញមួយចំនួនធំហើយ»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ យុវជនម្នាក់ទៀតដែលតែងតែតាមដានបញ្ហាសង្គម លោក ម៉ា ចិត្រា សង្កេតឃើញថា ចាប់តាំងពីបឹងធម្មជាតិនៅរាជធានីភ្នំពេញត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកាត់ប្រគល់ទៅឱ្យក្រុមហ៊ុន បុគ្គលឯកជន និងស្ថាប័នរដ្ឋមក វាបានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅអាស្រ័យផលនៅជុំវិញបឹងទាំងនោះ។
ក្រៅពីប៉ះពាល់ដល់ពលរដ្ឋហើយ លោកថា ក៏មានការរំលោភបំពានដីធ្លីអ្នកដែលរស់នៅជាប់បឹងនោះដែរ ជាក់ស្តែងដូចជា ករណីបឹងកក់ជាដើម ដែលធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនាំគ្នាតវ៉ារាប់ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលធ្វើសម្បទានបឹងឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន ដោយមិនបានដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ជូនប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកនិយាយថា៖ «បន្ទាប់ពីលុបបឹងហើយ យើងឃើញថា នៅភ្នំពេញឱ្យតែភ្លៀងម្តងៗ ជួនកាលអាចថាមួយម៉ោងលិចដោយកន្លែងៗក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ទាំងនេះវាជាកត្តារួមផ្សំនៃការលុបបឹងហ្នឹង»។
លោកបានសង្កេតឃើញដែរថា បន្ទាប់ពីបឹងកក់ដែលស្ថិតនៅចំកណ្ដាលរាជធានីភ្នំពេញត្រូវបានលុបអស់ បឹងធម្មជាតិផ្សេងទៀតដូចជា បឹងតាមោក និងបឹងទំពុន ដែលនៅសល់ចុងក្រោយសម្រាប់ស្តុកទឹក ក៏ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកាត់ប្រគល់ឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជននិងស្ថាប័នរដ្ឋ ដែលបច្ចុប្បន្នពួកគេបាននិងកំពុងចាក់ដីលុបយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង។
លោក ម៉ា ចិត្រា និយាយថា៖ «បើយើងមើលឱ្យឆ្ងាយពីបញ្ហាលិចទឹកបន្តិច មានចំណុចប៉ះពាល់សំខាន់ពីរ! ទីមួយ អាចមានការបំពុលបឹងទន្លេសាបដែលជាជម្រកត្រីដ៏ធំមួយសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាយើង ព្រោះថា ប្រសិនបើរាជរដ្ឋាភិបាលបង្ហូរទឹកស្អុយចូលទៅក្នុងបឹងទន្លេសាបហើយ ទោះចង់ឬមិនចង់ នឹងមានផលប៉ះពាល់ ដូចជា ត្រីដែលជាប្រភពចំណីរបស់ខ្មែរយើង។ ចំណុចសំខាន់ទីពីរ ចំពោះការលុបបឹងតាមោកក៏មានផលប៉ះពាល់ទៅលើប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋានដែលគាត់ស្រ័យនៅទីនោះផ្ទាល់ មិនតែប៉ុណ្ណោះក៏មានការធ្វើឱ្យលិចលង់ទីក្រុងភ្នំពេញផងដែរ»។
យុវជនសកម្មក្នុងការតាមដានបញ្ហាសង្គមរូបនេះ ស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យឈប់លុបបន្តទៀត ហើយងាកមកថែរក្សានិងជីកបឹងនោះឱ្យជ្រៅជាងមុន ដើម្បីរំដោះទឹកចេញពីរាជធានីភ្នំពេញ និងធ្វើការអភិវឌ្ឍរៀបចំជាកន្លែងតំបន់ទេសចរណ៍ធម្មជាតិ ទាក់ទាញភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិ ដើម្បីរកចំណូលរដ្ឋសម្រាប់ជួយប្រជាពលរដ្ឋឱ្យកាន់តែប្រសើរ។
លោកថា៖ «ពលរដ្ឋត្រូវតែចូលរួមជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាកុំឱ្យលុបបឹងតទៅទៀត គឺត្រូវចូលរួមទាំងអស់គ្នា រួមទាំងយុវជននិងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីកុំឱ្យគេចោទថាក្រុមយុវជនមួយក្តាប់តូច ព្រោះដោយពេលខ្លះ គេច្រើនប្រើពាក្យការប្រឆាំង តែតាមពិតគ្រាន់តែជាការបង្ហាញពីភាពមិនពេញចិត្តចំពោះការលុបបឹងប៉ុណ្ណោះ»។
ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ចាត់ទុកការព្រួយបារម្ភរបស់យុវជននិងប្រជាពលរដ្ឋ ទាក់ទងនឹងការលុបបឹងនៅជុំវិញរាជធានីភ្នំពេញ ជារឿងមិនត្រឹមត្រូវ ដោយលោកថា កាលពីពេលកន្លងមក នៅពេលមិនទាន់លុបបឹង ក៏មានទឹកជំនន់ជន់លិចរាជធានីភ្នំពេញដែរ។
លោកថា៖ «តាមខ្ញុំដឹង បឹងតាមោក និងបឹងដទៃទៀត គេមានធ្វើអាងសម្រាប់បញ្ចៀសទឹកស្អុយមុនទម្លាក់ចូលទន្លេ និងអាងមួយទៀតសម្រាប់ទឹកភ្លៀងដែលគេរៀបចំទុក។ ដូច្នេះអ្វីដែលជាទឡ្ហីករណ៍ទាំងអស់ហ្នឹង វាមិនឆ្លើយតបទៅនឹងការពិត ពីព្រោះខាងរដ្ឋាភិបាលមានការសិក្សាត្រឹមត្រូវ និងមន្រ្តីជំនាញពាក់ព័ន្ធដទៃទៀតនៅរាជធានីភ្នំពេញ»។
នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការសមាគមធាងត្នោត លោក សឿង សារ៉ន មានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែសិក្សាវាយតម្លៃ ពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាននិងប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានច្បាស់លាស់ ដោយធ្វើការផ្សព្វផ្សាយរបាយការណ៍ជាសាធារណៈ ព្រមទាំងពិគ្រោះយោបល់ជាមួយអ្នកពាក់ព័ន្ធនិងអ្នកជំនាញផ្សេងៗ មុននឹងធ្វើអនុប្រយោគឬលុបបឹងក្នុងតំបន់ណាមួយនោះ។
លោកថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលគួរតែវាយតម្លៃពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន សង្គម សេដ្ឋកិច្ចឱ្យបានច្បាស់លាស់ មុននឹងធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តលុបបឹង»។
ក្រៅពីសិក្សាហើយ លោកថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាគ្រោះទឹកជំនន់ និងជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលគាត់ធ្លាប់អាស្រ័យផល ជាមួយនឹងការប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតតាមរយៈការដាំត្រកួន ដាំកញ្ឆែត ព្រោះពួកគេនឹងអាចប៉ះពាល់ទៅលើជីវភាព និងអាចប្រឈមនឹងការបណ្តេញចេញ។
លោកបន្តថា៖ «ដូចខ្ញុំលើកឡើងពីខាងដើមអ៊ីចឹង យើងអត់ប្រឆាំងនឹងការអភិវឌ្ឍទេ ប៉ុន្តែរាជរដ្ឋាភិបាល លោកគួរតែធ្វើការវាយតម្លៃពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន ផលប៉ះពាល់នានាដែលកើតឡើងពីការលុបបឹង មុននឹងធ្វើការអភិវឌ្ឍ»។
របាយការណ៍អង្គការសមាគមធាងត្នោតដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ថាបឹងចំនួន២៦ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ត្រូវបានលុបទាំងស្រុងចំនួន១៦ ដោយស្មើនឹង ៦០% នៃផ្ទៃបឹងសរុប និងបឹងចំនួន១០ផ្សេងទៀតត្រូវបានលុបផ្នែកមួយចំនួននៃបឹង។
របាយការណ៍ដដែលបានបញ្ជាក់ថា មូលហេតុនៃការលុបបឹងទាំងនោះបណ្តាលមកពីការសាងសង់បុរី តំបន់លំនៅឋាន និងទីក្រុងរណប។ របាយការណ៍នេះបង្ហាញថា ការលុបបឹងទាំងនោះជាការបាត់បង់អាងស្តុកទឹកដ៏សំខាន់សម្រាប់រាជធានីភ្នំពេញ។
ករណីនេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម លោក លឹម គានហោ កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០ បានចេញលិខិតមួយដោយព្រមានអំពីគ្រោះមហន្តរាយដោយសារទឹកជំនន់ ក្រោយពីក្រសួងមើលឃើញថា មានការចាក់ដីលុបនិងការសាងសង់បិទផ្លូវទឹកនានាជាបន្តបន្ទាប់។
ប៉ុន្តែលិខិតព្រមានរបស់ក្រសួងនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថាមិនមានប្រសិទ្ធភាពឡើយ ត្បិតការចាក់ដីលុបបិទផ្លូវទឹក ការរំលោភច្រាំងទន្លេ អូរ ប្រឡាយ និងបឹងធម្មជាតិនេះ នៅតែបន្តកើតមានឡើង៕
