ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ១៥០នាក់ នៅឃុំត្រពាំងជោ ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានប្រមូលផ្ដុំតវ៉ានៅថ្ងៃពុធនេះ ខណៈទាហានដាក់គ្រឿងចក្រឈូសឆាយដីព្រៃសហគមន៍ដែលពួកគេ និងព្រះសង្ឃជាស្ថាបនិកមាតាធម្មជាតិ បានការពារជាង២០ឆ្នាំនោះ ទៅបែងចែកឱ្យក្រុមគ្រួសារកងទ័ព។
លោក ឃន សារិទ្ធ ជាសមាជិកសហគមន៍ បានឱ្យដឹងថា ដីព្រៃសហគមន៍ «ឧត្ដមស្រែខ្ពស់» ហៅ «ព្រៃមេត្តាធម្មជាតិ» ស្ថិតនៅភូមិពោធិ៍មាស ឃុំត្រពាំងជោ ត្រូវបានអាជ្ញាធរដាក់គ្រឿងចក្រឈូសឆាយរយៈពេល២ថ្ងៃមកហើយ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី១៩ ខែតុលានេះ។ លោកថា នៅថ្ងៃពុធនេះ ប្រជាពលរដ្ឋប្រហែល១៥០នាក់ មកពីភូមិចំនួន៣ នៃឃុំត្រពាំងជោ បាននាំគ្នាបន្តប្រមូលផ្ដុំតវ៉ា និងហាមឃាត់ការឈូសឆាយបន្តទៀត។
សមាជិកសហគមន៍រូបនេះ ឱ្យដឹងទៀតថា ដើមឡើយ «ព្រៃមេត្តាធម្មជាតិ» មានផ្ទៃដីទំហំជាង២ ០០០ហិកតា ប៉ុន្តែក្រោយមក ក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយបានរំលោភយកអស់ជាច្រើនហិកតា ដោយបច្ចុប្បន្ននៅសល់ប្រហែល៨០០ហិកតាប៉ុណ្ណោះ។ ហើយពេលនេះ អាជ្ញាធរគ្រោងឈូសឆាយយកដីចំនួនជាង២៦២ហិកតាទៀត ដើម្បីបែងចែកទៅឱ្យគ្រួសារកងទ័ពចំនួន៤១គ្រួសារ។
លោក ឃន សារិទ្ធ បន្តថា ប្រសិនជាព្រៃសហគមន៍មួយនេះត្រូវឈូសឆាយអស់ នឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ការអាស្រ័យរបស់ប្រជាពលរដ្ឋចំនួន៣ភូមិ រួមមាន ភូមិពោធិ៍មាស ភូមិត្រពាំងគ្រង ភូមិច្រកទាក និងប៉ះពាល់ដល់ជម្រកសត្វព្រៃជាច្រើនប្រភេទនៅទីនោះផងដែរ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ការឈូសឆាយនេះ ពួកខ្ញុំមិនសប្បាយចិត្តទេ ព្រោះដីព្រៃនេះ ប្រជាពលរដ្ឋខំការពារជាច្រើនឆ្នាំហើយ។ ម៉្យាងទៀត ដីនេះជាកន្លែងពួកយើងឃ្វាលគោ រកផ្សិត រកអុស និងរកអនុផលព្រៃឈើផ្សេងទៀត។ ដល់ពេលគាត់មកយកអ៊ីចឹង គឺប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្លាំងណាស់ ពិសេសកន្លែងឃ្វាលគោ ឃ្វាលក្របី គឺអស់ហើយ។ បើសត្វព្រៃវិញ មិនដឹងរត់ទៅនៅអីណាទេ។ នៅក្នុងព្រៃនេះមានសត្វស្វា ទោច ក្ងោក មាន់ព្រៃ និងសត្វព្រៃផ្សេងៗទៀតកំពុងរស់នៅ។ ខ្ញុំស្ដាយសត្វព្រៃណាស់ បើគេឈូសអស់ ពួកវាអត់កន្លែងនៅទៀតទេ»។
សមាជិកសហគមន៍ម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី ឈួន សុំ បានឱ្យដឹងបន្ថែមថា អាជ្ញាធរបានដាក់គ្រឿងចក្រមួយគ្រឿងសម្រាប់ការឈូសឆាយដីនេះ អមដោយកម្លាំងទាហាននិងមន្ត្រីបរិស្ថានប្រមាណជាង១០នាក់ នៅចាំការពារ។ អ្នកស្រីថា រយៈពេល២ថ្ងៃនេះ គឺសកម្មភាពឈូសឆាយអស់ព្រៃប្រហែល១,៥ហិកតាទៅហើយ។
អ្នកស្រីបន្តថា ពេលដែលប្រជាសហគមន៍មកតវ៉ាច្រើន អ្នកឈូសឆាយបានផ្អាកសកម្មភាព ប៉ុន្តែពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋត្រលប់ទៅផ្ទះវិញ ពួកគេបានធ្វើសកម្មភាពឈូសឆាយបន្តទៀត។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំស្ដាយព្រៃនេះខ្លាំងណាស់។ សហគមន៍យើងខំការពារជាយូរមកហើយ ហើយប្រសិនជាមានការឈូសឆាយអស់ដី អស់ព្រៃ ពួកខ្ញុំនឹងពិបាកវេទនាហើយ។ ពិបាកអត់កន្លែងអាស្រ័យផល មើលគោ មើលក្របី ធ្វើស្រែ ធ្វើភ្លឺ។ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរ រដ្ឋាភិបាលគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ គ្រប់ស្ថាប័ន ជួយទប់ស្កាត់និងជួយរក្សាដីព្រៃនេះទុកសម្រាប់ពួកខ្ញុំនិងសត្វព្រៃអាស្រ័យផង»។
មេឃុំត្រពាំងជោ លោក ទេព ណែម មានប្រសាសន៍យ៉ាងខ្លីថា ដីដែលអាជ្ញាធរកំពុងធ្វើសកម្មភាពឈូសឆាយនោះ មិនស្ថិតក្នុងព្រៃសហគមន៍ទេ ប៉ុន្តែជាប់ព្រំប្រទល់ដីសហគមន៍។ លោកថា ដីនោះ រដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្យកាត់ទៅឱ្យគ្រួសារកងទ័ពរួចទៅហើយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ដីនេះជាដីរបស់គ្រួសារកងទ័ព។ ដីនេះ ខាងថ្នាក់លើ គេចេញច្បាប់ត្រឹមត្រូវឱ្យមានការឈូសឆាយ»។
មេភូមិពោធិ៍មាស លោក ភោគ ជុំ មានប្រសាសន៍ថា កន្លងមក គ្រួសារកងទ័ពបានស្នើសុំទៅអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនិងរដ្ឋាភិបាល សុំកាត់ដីនៅតំបន់នោះជាង២៦២ហិកតា ដើម្បីបែងចែកទៅឱ្យគ្រួសារកងទ័ព ដោយមានការឯកភាពពីក្រសួងបរិស្ថាន និងរដ្ឋាភិបាលផងដែរ។ លោកបន្តថា កន្លងមក លោកធ្លាប់បានពន្យល់និងបង្ហាញឯកសារឱ្យពលរដ្ឋបានដឹងផងដែរ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋទាំងនោះមិនព្រមឡើយ ដោយពួកគេចង់រក្សាដីព្រៃនោះទុកជាដីសហគមន៍វិញ។
កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ រដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្សមួយ ដោយសម្រេចកាត់ដីទំហំ២៦២,២៤ហិកតា ពីដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ ស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រ ភូមិពោធិ៍មាស ឃុំត្រពាំងជោ ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដើម្បីប្រទានកម្មជាកម្មសិទ្ធិជូនគ្រួសារយោធិនបញ្ជាការដ្ឋានរថក្រោះកងទ័ពជើងគោក និងប្រជាពលរដ្ឋសរុប៤១គ្រួសារ សម្រាប់កសាងលំនៅឋាន និងបង្កបង្កើនផល។
ជុំវិញរឿងនេះ ព្រះតេជគុណ ព្រំ សុជាតិ ជាអតីតស្ថាបនិកមាតាធម្មជាតិ និងបានចូលទៅគង់នៅក្នុងព្រៃសហគមន៍នេះតែមួយអង្គឯងតាំងពីឆ្នាំ២០០០ មានសង្ឃដីកាថា៖ «អាត្មាសុំមិនដឹងឮរឿងនេះទេ។ រឿងព្រៃនេះ អ្នកណាយកទៅណា យកទៅ។ អាត្មានៅតែក្នុងព្រៃ នៅជាមួយតែសត្វ បើគេឈូស គេយកអស់ ឱ្យទៅធ្វើម៉េច! បើញោមមើលឃើញថាល្អ ទុកក៏ទុកទៅ បើញោមមើលឃើញថាចង់យកឬសម្លាប់ ក៏សម្លាប់ទៅ»។
សមាជិកសហគមន៍ លោក ឃន សារិទ្ធ ប្រាប់ វីអូឌី ថា កន្លងមក អាជ្ញាធរមិនសប្បាយចិត្តចំពោះព្រះតេជគុណ ព្រំ សុជាតិ ដែលបានទៅគង់នៅក្នុងព្រៃសហគមន៍ ដើម្បីការពារព្រៃនិងសត្វព្រៃនៅទីនោះទេ ដោយចោទព្រះអង្គថាបានធ្វើសកម្មភាពបម្រើផលប្រយោជន៍នយោបាយ។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២០ ព្រះតេជគុណ ព្រំ សុជាតិ មានសង្ឃដីកាប្រាប់ក្រុមការងាររបស់ វីអូឌី ដែលចុះទៅដល់ទីនោះផ្ទាល់ថា ព្រះអង្គបានរងការគំរាមកំហែងនិងត្រូវបានជនមិនស្គាល់មុខលបធ្វើគុតជាច្រើនដង ប៉ុន្តែព្រះអង្គបានគេចព្រះកាយរួចផុតរហូត។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមអាដហុកប្រចាំខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក រ័ត្ន ថាវី មានប្រសាសន៍ថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ គឺការពារដោយព្រះរាជក្រឹត្យ។ លោកថា ប្រសិនបើរដ្ឋាបាលចង់ដកហូតឬកាត់ចេញដើម្បីធ្វើអ្វីមួយនោះ លុះត្រាតែមានការយល់ព្រមពីព្រះមហាក្សត្រ តាមរយៈការស្នើសុំនិងអនុវត្តទៅតាមច្បាប់អនុប្រយោគ ដោយមិនចេញជាអនុក្រឹត្យ ហើយកាត់ចេញបាននោះទេ។
លោកបន្ថែមថា៖ «អនុក្រឹត្យហ្នឹង មិនដឹងថាគាត់[រដ្ឋាភិបាល]ធ្វើយ៉ាងម៉េច ពីព្រោះអនុក្រឹត្យ វាសម្រេចលើព្រះរាជក្រឹត្យ ពីព្រោះដីក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ ការពារដោយព្រះរាជក្រឹត្យ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំគិតថា ការយកអាតូចទៅរំលាយអាធំ វាដូចមិនត្រូវ! វាគួរតែធ្វើតាមច្បាប់អនុប្រយោគ ដោយស្នើសុំទៅព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីឡាយព្រះហស្ថកាត់ដីនោះវិញ ខ្ញុំគិតថា ត្រឹមត្រូវទៅតាមគោលការណ៍ច្បាប់ជាង»៕
អត្ថបទ៖ លោក ចាន់ ឌឿន និងលោក ឃុត សុគន្ធ
