តុលាការកម្ពុជា បានដោះលែងសកម្មជននយោបាយនិងសង្គម៥នាក់នៅថ្ងៃសុក្រនេះ បន្ទាប់ពីតុលាការបានកាត់តម្រឹមទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១៤ទៅ១៥ខែ ខណៈសកម្មជនមាតាធម្មជាតិ៣នាក់ទៀត ត្រៀមនឹងដោះលែងដែរនៅក្នុងថ្ងៃជាមួយគ្នានេះ។
សកម្មជនសង្គម៣នាក់ដែលត្រូវបានដោះលែងនៅថ្ងៃនេះ រួមមាន សមាជិកយុវជនខ្មែរថាវរៈ អតីតព្រះតេជគុណ កើត សារ៉ាយ, លោក ថា ឡាវី និងលោក មាន ព្រហ្មមុនី និងសកម្មជននយោបាយអតីតគណបក្សប្រឆាំងពីរនាក់ គឺលោក ជុំ ពុទ្ធី និងលោក ឈួរ ផេង។ ពួកគេត្រូវបានដោះលែងបន្ទាប់ពីអនុវត្តទោសជាប់ពន្ធនាគារយៈពេល១៤ខែ។
តុលាការក្រុងភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា បានកាត់ទោសអតីតព្រះសង្ឃ កើត សារ៉ាយ, លោក ថា ឡាវី និងលោក មាន ព្រហ្មមុនី រួមជាមួយសមាជិកខ្មែរថាវរៈ និងសមាគមនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរផ្សេងទៀតដូចជា កញ្ញា ឈឿន ដារ៉ាវី, លោក ហ៊ុន វណ្ណៈ, លោក មួង សុភ័ក្រ និងកញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ ហៅ សូ មេត្តា ឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល២០ខែ និងពិន័យជាប្រាក់ម្នាក់២ ០០០ ០០០រៀលពីបទ «ញុះញង់» តាមបញ្ញត្តិមាត្រា៤៩៤ និងមាត្រា៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែតុលាការបានបង្គាប់ឱ្យអនុវត្តទោសតែ១៤ខែប៉ុណ្ណោះ ខណៈទោសដែលនៅសល់ត្រូវបានព្យួរសាកល្បងរយៈពេល២ឆ្នាំ។ លើកលែងតែកញ្ញា ឈឿន ដារ៉ាវី និងលោក ហ៊ុន វណ្ណៈ ត្រូវអនុវត្តទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១៥ខែ។
ចំណែកសកម្មជនអតីតគណបក្សប្រឆាំង២នាក់ គឺលោក ជុំ ពុទ្ធី និងលោក ឈួរ ផេង រួមជាមួយសមាជិកអតីតគណបក្សប្រឆាំងម្នាក់ទៀត គឺលោក គង់ សំអាន ក៏ត្រូវបានកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារម្នាក់ៗចំនួន២០ខែ និងពិន័យជាប្រាក់ម្នាក់ចំនួន២លានរៀល (២ ០០០ ០០០រៀល) ដូចគ្នា ប៉ុន្តែលោក ជុំ ពុទ្ធី និងលោក ឈួរ ផេង ត្រូវអនុវត្តទោសជាប់ពន្ធនាគារចំនួន១៥ខែ ខណៈទោសដែលនៅសល់ត្រូវព្យួរសាកល្បងរយៈពេល២ឆ្នាំ។
បើតាមលោក សំ ចំរើន មេធាវីការពារក្ដីឱ្យសកម្មជនបរិស្ថាន សិទ្ធិមនុស្ស និងយុវជនខ្មែរថាវរៈ ប្រាប់ វីអូឌី នៅថ្ងៃនេះថា ការដោះលែងនេះ បន្ទាប់ពីពួកគាត់អនុវត្តទោសចប់តាមការកំណត់របស់តុលាការ។ លោកបន្តថា ចាប់ពីថ្ងៃនេះទៅ នឹងមានការដោះលែងយុវជនខ្មែរថាវរៈ និងសមាជិកសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់។
លោកថា៖ «យុវជនខ្មែរថាវរៈហ្នឹង គឺគាត់អនុវត្តទោសគ្រប់ចំនួន អ៊ីចឹងសម្រាប់ថ្ងៃ ៥នាក់នេះ ដោះលែង ៣នាក់ តេជគុណ កើត សារ៉ាយ, លោក ថា ឡាវី និងលោក មាន ព្រហ្មមុនី។ សម្រាប់ថ្ងៃទី៨ ខែវិច្ឆិកា [នឹងដោះលែង] កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ ហៅ សូ មេត្តា។ ហើយថ្ងៃទី១១ ដោះលែងលោក មួង សុភ័ក្រ និងថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ដោះលែង ឈឿន ដារ៉ាវី និងលោក ហ៊ុន វណ្ណៈ ហ្នឹងហើយ ព្រោះគាត់ផុតកំណត់ទោស ព្រោះសាលាដំបូងកាត់ឱ្យគាត់ជាប់ពន្ធនាគារ១៤ខែ ហើយពេលវេលា១៤ខែ ដូចខ្ញុំបានបញ្ជាក់មិញហើយ ច្បាស់ហើយណាស់»។
ក្រៅពីការដោះលែងសកម្មជនសង្គមនិងនយោបាយ ៥នាក់ នៅថ្ងៃនេះ ចៅក្រមសាលាឧទ្ធរណ៍នៅថ្ងៃសុក្រនេះ ក៏បានកាត់ក្ដីតម្រឹមទោសឱ្យសកម្មជនមាតាធម្មជាតិ ៣នាក់ ជាប់ពន្ធនាគារចំនួន១ឆ្នាំ២ខែ ដោយទោសដែលនៅសល់ត្រូវព្យួរសាកល្បងរយៈពេល៣ឆ្នាំ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះសាលាឧទ្ធរណ៍ លោក យន់ ណារ៉ុង បានប្រកាសសាលដីកា នៅថ្ងៃសុក្រនេះ ដោយសម្រេចឱ្យសកម្មជនបរិស្ថានទាំង៣នាក់ រួមមាន លោក ថុន រដ្ឋា, កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី អនុវត្តទោសនៅក្នុងពន្ធនាគារចំនួន១ឆ្នាំ២ខែ និងបានដាក់ឱ្យពួកគេទាំង៣នាក់នៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការរយៈពេល៣ឆ្នាំ។
ក្នុងសម្លៀកបំពាក់ពណ៌ទឹកប៊ិក ដៃជាប់ខ្នោះ ដើរចេញពីបន្ទប់សវនាការ បន្ទាប់ពីស្ដាប់ចៅក្រមប្រកាសសាលដីការួច កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន វីអូឌី ថា ទោះបីជាសាលាឧទ្ធរណ៍បានកាត់តម្រឹមទោសពួកគាត់ឱ្យអនុវត្តទោស១ឆ្នាំ២ខែ នឹងត្រូវលែងនៅថ្ងៃនេះក្ដី ប៉ុន្តែពួកគាត់នៅតែមិនសប្បាយចិត្តចំពោះការសម្រេចក្ដីរបស់តុលាការឡើយ។
កញ្ញា ភួន កែវរស្មី និយាយថា៖ «ពួកខ្ញុំចាត់ទុកការសម្រេចរបស់តុលាការនៅតែជារឿងអយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកខ្ញុំ ព្រោះពួកខ្ញុំមិនបានធ្វើខុសដូចការចោទប្រកាន់»។
ចំណែកសកម្មជនមាតាធម្មជាតិម្នាក់ទៀត គឺលោក ថុន រដ្ឋា ក៏បានលើកឡើងក្នុងទឹកមុខមាំមកកាន់អ្នកសារព័ត៌មានដែរថា រូបលោកមិនតក់ស្លុតឡើយ ដោយសារសកម្មភាពដែលពួកគាត់បានធ្វើកន្លងមក គឺដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិទាំងមូល។ លោកថា ពួកគាត់នៅតែមិនទទួលយកការសម្រេចរបស់តុលាការដែលបានកាត់ទោសឱ្យពួកគាត់ជាប់ពន្ធនាគារ និងដាក់ពួកគាត់ឱ្យស្ថិតនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ ទាំងដែលពួកគាត់មិនបានប្រព្រឹត្តកំហុសនោះទេ។
លោក ថុន រដ្ឋា បន្តថា ពួកគាត់នឹងពិភាក្សាជាមួយមេធាវី ដើម្បីប្ដឹងជំទាស់ជុំវិញការសម្រេចរបស់តុលាការ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំនៅតែរឹងមាំ ព្រោះរឿងនេះជារឿងប្រទេសទាំងមូល។ ខ្ញុំមិនសប្បាយចិត្តការសម្រេចរបស់តុលាការទេ ព្រោះខ្ញុំមិនបានប្រព្រឹត្តកំហុសដូចការចោទប្រកាន់»។
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចផ្ដន្ទាទោសសកម្មជនបរិស្ថានទាំង៣នាក់ កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១ ដាក់ពន្ធនាគារចន្លោះពី១៨ខែទៅ២០ខែ ពីបទ «ញុះញង់» និងពិន័យជាប្រាក់ម្នាក់ៗ ៤ ០០០ ០០០រៀល។
បើទោះបីជាយុវជនបរិស្ថានទាំង៣នាក់នឹងត្រូវដោះលែង បន្ទាប់ពីអនុវត្តទោសតាមការកំណត់របស់តុលាការក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែពួកគេក៏នៅជាប់ចោទមួយករណីទៀត ពីបទ «រួមគំនិតក្បត់» ដែលអាចជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់១០ឆ្នាំ ប្រសិនបើត្រូវបានតុលាការផ្ដន្ទាទោស។
ការចោទប្រកាន់លើពួកគេមួយករណីទៀតនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចចាប់ឃុំខ្លួនយុវជនបរិស្ថានមាតាធម្មជាតិ ៣រូបផ្សេងទៀត ក្នុងនោះមានកញ្ញា ស៊ុន រដ្ឋា លោក យឹម លាងហ៊ី និងលោក លី ចាន់ដារ៉ាវុធ ក្រោមបទចោទប្រកាន់ «រួមគំនិតក្បត់» និង «ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ» ដែលបច្ចុប្បន្ន ពួកគេកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ។
នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោកស្រី ចក់ សុភាព មានប្រសាសន៍ថា កន្លងមក អង្គការសង្គមស៊ីវិលបានទទូចឱ្យមានការទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់និងដោះលែងសកម្មជនបរិស្ថាននិងសិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនទាំងអស់ឱ្យមានសេរីភាពវិញ ដោយសារសកម្មភាពដែលពួកគាត់ធ្វើ គឺដើម្បីការពារធនធានធម្មជាតិ និងការអនុវត្តសិទ្ធិដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោកស្រីថា៖ «ការងារចូលរួមនៅក្នុងការការពារបរិស្ថាន ការខ្វាយខ្វល់ពីធនធានធម្មជាតិ ឬការអនុវត្តនូវសេរីភាពមូលដ្ឋាន ដែលត្រូវបានធានាក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញយើង និងសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ មិនគួរតែក្លាយជាបទល្មើសទេ។ កិច្ចការទាំងអស់ហ្នឹងគួរតែត្រូវបានទទួលការសាទរ ជាជាងការដែលមានការបង្រ្កាបឬផ្ដន្ទាទោសអីជាដើមហ្នឹង។ អ៊ីចឹងការផ្ដន្ទាទោសបែបនេះ គឺជាការបង្អាក់ដល់ការចូលរួមរបស់យុវជន និងសម្រាប់យុវជនដទៃទៀត»។
កាលពីថ្ងៃទី២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ អ្នកជំនាញផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ចំនួន៣រូប បានអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការកាត់ទោសលើអ្នកហ៊ានក្រោកឈរ ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា៕
