ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ចាត់ទុកការដែលរដ្ឋាភិបាលព្យាយាមធ្វើច្បាប់ដើម្បីកាត់ទោសព្រះសង្ឃដែលចូលរួមគាំទ្រសកម្មភាពនយោបាយ ថាជាការរំលោភសិទ្ធិដែលត្រូវបានការពារដោយច្បាប់ ហើយរារាំងដល់ការចូលរួមជំរុញដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
ការរិះគន់របស់ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលទាំងនេះ ស្របពេលដែលក្រសួងធម្មការ និងសាសនា កំពុងពន្លឿនសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសាសនានៅកម្ពុជា។
មាត្រា៣៥ នៃសេចក្ដីព្រាងនេះចែងថា «ព្រះសង្ឃព្រះពុទ្ធសាសនា មានចេតនា ចូលរួមធ្វើបាតុកម្ម កូដកម្ម កុបកម្ម ដើម្បីប្រឆាំង ឬប្រឆាំងនឹងគណបក្សនយោបាយណាមួយ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី៧ឆ្នាំដល់១៥ឆ្នាំ ដោយមិនទាន់គិតពីទោសដទៃទៀតដែលចែងក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ»។
នាយករងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃចន្ទនេះថា បើគ្មានអ្វីប្រែប្រួលទេ សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះនឹងដកសិទ្ធិចូលរួមជីវភាពនយោបាយរបស់ព្រះសង្ឃ ផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងបទដ្ឋានអន្តរជាតិ ដូចច្បាប់មួយចំនួនទៀត រួមទាំងច្បាប់គណបក្សនយោបាយដែលបានដកហូតឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ តាមរយៈការដកអាសនៈគណបក្សនយោបាយផងដែរ។
លោកថា៖ «ច្បាប់នេះចេញមក វាជាការបិទសិទ្ធិ ហើយវាប៉ះពាល់ទៅដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ អ៊ីចឹងកន្លងមក យើងឃើញមានការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ វិសោធនកម្មច្បាប់មួយចំនួន និងការអនុម័តច្បាប់មួយចំនួន មានការរិះគន់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិនិងជាតិថាច្បាប់ហ្នឹងគឺចេតនានយោបាយ។ បើអ៊ីចឹង បើច្បាប់នេះចេញ វាអត់ខុសគ្នាទេ»។
បើតាមលោក សំអាត ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ការធ្វើច្បាប់ត្រូវភ្ជាប់នឹងគោលការណ៍គោរពសិទ្ធិមនុស្ស បម្រើឱ្យប្រយោជន៍សាធារណៈ ការពារផលប្រយោជន៍ពលរដ្ឋទូទៅ និងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិពលរដ្ឋ រួមទាំងការអនុវត្តដោយតម្លាភាព។
លោកបន្ថែមថា៖ «បើការព្រាងហ្នឹងអត់មានអីកែប្រែទេ វាប៉ះពាល់សិទ្ធិ ពិសេសសិទ្ធិរបស់ព្រះសង្ឃក្នុងការចូលរួមកិច្ចការសង្គមតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យហ្នឹង»។
ដូចគ្នានេះដែរ នាយកវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត ប៉ា ចន្ទរឿន មើលឃើញថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសាសនានេះ ផ្ទុយទៅនឹងស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ និងបំពានលើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស ដូចជា ការតម្រូវឱ្យព្រះសង្ឃសុំច្បាប់អនុញ្ញាតជាមុន មុនផ្សព្វផ្សាយឯកសារ រូបភាព សំឡេង និងវីដេអូ ជាដើម។
លោកថា៖ «បើសិនជាសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ហ្នឹងមិនមានអីកែប្រែទេ យើងនឹងលែងឃើញព្រះសង្ឃបង្រៀនធម្មទេសនាពីរឿងធម៌អាថ៌ ឬក៏ផ្សារភ្ជាប់នឹងសង្គម ដូចមានច្រើនកន្លងមក […] ដែលព្រះសង្ឃទាំងអស់ហ្នឹងត្រូវទៅសុំក្រសួងធម្មការនិងសាសនាសិន មុននឹងនិយាយ មុននឹងផុសតាមហ្វេសប៊ុក»។
លោកបណ្ឌិត ប៉ា ចន្ទរឿន ចង់ឃើញសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះប្រមូលធាតុចូលពីភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីបញ្ចៀសការរិះគន់ ដែលថា រដ្ឋាភិបាលយកវិស័យសាសនាធ្វើជាឧបករណ៍នយោបាយ។
យ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងធម្មការ និងសាសនា លោក សេង សុមុនី បានច្រានចោលការលើកឡើងនេះ ដោយថា ច្បាប់នេះកំពុងប្រមូលធាតុចូលនៅឡើយ ហើយដំណើរការតាក់តែងក៏មានការចូលរួមពីមន្ត្រីជំនាញផ្នែកច្បាប់មកពីក្រសួងពាក់ព័ន្ធ រួមទាំងក្រសួងយុត្តិធម៌ផងដែរ។
លោកថា៖ «ច្បាប់ពុទ្ធសាសនាក៏បានដាក់ទោសទៅលើភិក្ខុសាមណេរដែរ ហើយដោយឡែកចំណុចអន្លើណាដែលព្រះពុទ្ធសាសនា លោកមិនបានកំណត់កាលសម័យនោះ យើងបំពេញបន្ថែមទៅលើច្បាប់រដ្ឋ មិនមែនបំពេញទៅលើធម៌វិន័យទេ! ហើយដើម្បីអី? ដើម្បីផលប្រយោជន៍ព្រះសង្ឃហ្នឹង»។
ផ្ទុយពីនេះ ព្រះសង្ឃខ្មែរមួយអង្គ ព្រះតេជគុណ បូរ បេត ដែលសកម្មក្នុងការចូលរួមកិច្ចការសង្គម ហើយបច្ចុប្បន្នកំពុងភៀសព្រះកាយនៅក្រៅប្រទេសនោះ មានសង្ឃដីកាថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះគំរាមកំហែងដល់ព្រះសង្ឃទាំងឡាយដែលឈឺឆ្អាលបញ្ហាសង្គម។
ព្រះអង្គមានសង្ឃដីកាថា៖ «ច្បាប់នេះជាច្បាប់គំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរបំផុត ជាពិសេសរំលោភទៅលើសិទ្ធិព្រះសង្ឃដែលស្រឡាញ់សង្គម ដែលជាអ្នកចូលរួមការពារធនធានធម្មជាតិ ដែលជាអ្នកចូលរួមតាមដានសកម្មភាពនយោបាយនានាក្នុងសង្គមកម្ពុជា»។
យ៉ាងណា ព្រះអង្គអំពាវនាវឱ្យក្រសួងធម្មការ និងសាសនា រួមទាំងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធពិចារណាឡើងវិញក្នុងកែតម្រូវសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះឱ្យស្របតាមស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបទដ្ឋានអន្តរជាតិ ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋនិងសហគមន៍អន្តរជាតិមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលបានបំពេញកាតព្វកិច្ចការពារប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិ ដូចបាវចនាជាតិចែងថា «ជាតិ សាសនា ព្រះមហាក្សត្រ»៕
