ជនជាតិដើមភាគតិចនៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារ បង្ហាញក្ដីបារម្ភថា ព្រៃព្រះរការអាចនឹងបាត់បង់នៅក្នុងរយៈពេលប្រមាណ៣ឆ្នាំខាងមុខទៀត បើសិនជាសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញនៅតែបន្តកើនឡើងខ្លាំងដូចអំឡុងពេលកូវីដ-១៩ នា២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ប្រជាសហគមន៍ដែលតែងតែពឹងអាស្រ័យអនុផលព្រៃព្រះរការ នៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ បានប្រមូលផ្ដុំគ្នាប្រារព្ធពិធីបំបួសដើមឈើនៅក្នុងព្រៃសហគមន៍។ ក្នុងពិធីនោះ ពួកគាត់បានលើកឡើងថា ការបំបួសដើមឈើសហគមន៍នេះ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីចូលរួមអភិរក្សព្រៃឈើដែលជាកេរដូនតាដែលកំពុងរងការកាប់បំផ្លាញ។
អ្នកស្រី ស៊ីន សាំ តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ រស់នៅឃុំប្រមេរ បានលើកឡើងថា អស់រយៈពេលជិត២ឆ្នាំមកនេះ បទល្មើសលួចកាត់ឈើហាក់មានសភាពកើនឡើងខ្លាំង ជាពិសេសអំឡុងពេលនៃការបិទខ្ទប់ដោយសារវិបត្តិកូវីដ-១៩ ព្រោះខាងមន្រ្តីឧទ្យានុរក្សបានដាក់បម្រាមមិនឱ្យសង្គមស៊ីវិល យុវជន និងប្រជាសហគមន៍ចុះល្បាតដូចមុន។
អ្នកស្រី ស៊ីន សាំ បន្តថា៖ «បើសិនជាបាត់បង់ព្រៃឈើទៅ ហាក់ដូចជាបាត់បង់អាយុជីវិត។ ដូច្នេះហើយបានជាពួកយើងនាំគ្នាបំបួសព្រៃឈើជារៀងរាល់ឆ្នាំ ហើយនាំគ្នាទប់ស្កាត់ការពារព្រៃឈើឱ្យបានគង់វង្ស ព្រោះថា ពួកខ្ញុំសព្វថ្ងៃគឺពឹងពាក់ទៅលើព្រៃព្រះរការនេះឯង។ ទី១ ពឹងពាក់អាស្រ័យអនុផលព្រៃឈើ ដូចជា ដងជ័រ ដកផ្សិត យកឃ្មុំ និងបន្លៃផ្សេងៗជាដើម»។
អ្នកស្រី ពឿន ជឿន ជាសមាជិកបណ្ដាញការពារដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរការ បាននិយាយថា មួយរយៈនេះ ដើមឈើធំៗដែលជាឈើប្រណិតៗបាត់បង់ជិតផុតពូជហើយ។ អ្នកស្រីអំពាវនាវទៅរដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាសហគមន៍បានចូលរួមល្បាតឡើងវិញ បើមិនដូច្នេះទេព្រៃនេះយ៉ាងយូរ៣ឆ្នាំទៀតនឹងត្រូវបាត់បង់អស់។
អ្នកស្រី ពឿន ជឿន ថ្លែងថា៖ «ក្ដីបារម្ភរបស់ខ្ញុំ គឺថា មិនសល់ទេព្រៃ ទៅមុខទៀតយ៉ាងយូរ៣ឆ្នាំទៀតអស់ហើយ។ ខ្ញុំចុះល្បាតក្នុង១ខែ ២ដងនេះ តាំងព្រៃនៅក្រាស់។ ចូលឆ្នាំ២០២០នេះមក ឃើញថាអស់កាន់តែខ្លាំងមែនទែន។ ខ្ញុំសូមសំណូមពរឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធឱ្យគាត់គិតគូរ ឱ្យបើកសិទ្ធិសេរីភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋនៅជុំវិញព្រៃព្រះរការនេះមានសិទ្ធិចូលរួមការពារព្រៃដូចយើង[មន្រ្តីបរិស្ថាន និងប្រជាសហគមន៍]ការពារពីមុនមកធម្មតា»។
អ្នកស្រីបានអះអាងថា បទល្មើសហាក់កើតឡើងដោយបើកចំហ គឺគោយន្តដឹកឈើកាត់ភូមិឬ ដឹកតាមផ្លូវផ្សេងៗចេញពីព្រៃព្រះរការនេះ មិនមានការទប់ស្កាត់នោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្រ្តា បដិសេធថា មិនមានបទល្មើសទ្រង់ទ្រាយធំដូចការលើកឡើងរបស់ប្រជាសហគមន៍នោះទេ គឺលោកថា មន្ត្រីប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់ហើយ នៅសល់តែបទល្មើសទ្រង់ទ្រាយតូចប៉ុណ្ណោះ ដោយសារកត្តាជីវភាពពលរដ្ឋ។
លោកថ្លែងថា៖ «បញ្ហាបទល្មើសដែលកើតឡើង គឺដោយសារតែកត្តាមួយចំនួន ទី១ គឺកត្តាជីវភាពនេះឯង ដែលធ្វើឱ្យក្រុមឆ្លៀតឱកាសមួយចំនួនឬក៏ឈ្មួញមួយចំនួនញុះញង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលទៅកាត់ឈើយកមកលក់ឱ្យពួកគាត់។ អ៊ីចឹងកត្តាជីវភាពនេះហើយជាផ្នែកមួយសំខាន់ដែលយើងគិតគូរ។ ដូច្នេះ ខាងក្រសួងបរិស្ថាន តាមរយៈអគ្គនាយកដ្ឋានសហគមន៍មូលដ្ឋាន គឺយើងបានផ្ដល់នូវប្រភេទពូជសត្វ ឬក៏ជាជំនាញផ្សេងៗ ដើម្បីបង្កើនមុខរបរដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាមួយនឹងផ្នែកនៃការអភិវឌ្ឍទេសចរណ៍ធម្មជាតិដល់ពួកគាត់»។
ចំពោះមូលហេតុដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាសហគមន៍ចូលរួមល្បាតការពារព្រៃឈើ លោក នេត្រ ភក្ត្រា មិនបកស្រាយទេ គ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា ក្រសួងសហការជាមួយសហគមន៍ដែលបានចុះបញ្ជីហើយមានភាពស្មោះត្រង់ក្នុងការការពារព្រៃឈើ។
សកម្មជនបរិស្ថាននៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា ហៅកាត់ថា CYN លោក ម៉ា ចិត្រា មើលឃើញថា អ្វីដែលជាក្ដីបារម្ភរបស់ពលរដ្ឋចំពោះការបាត់បង់ព្រៃព្រះរការនៅពេលអនាគត ជារឿងត្រឹមត្រូវ ព្រោះជាក់ស្ដែង គឺបទល្មើសនៅតែបន្តកើតមាន។ លោកជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធបើកឱ្យប្រជាសហគមន៍ឬសង្គមស៊ីវិលចូលរួមចុះល្បាតការពារព្រៃឡើងវិញ។
លោក ម៉ា ចិត្រា និយាយថា៖ «គ្រាន់តែអនុញ្ញាតឱ្យគាត់ [ប្រជាសហគមន៍] ចូលល្បាត អនុញ្ញាតឱ្យសាធារណជន និងសង្គមស៊ីវិលចូលរួមល្បាត ចូលរួមចាប់ជនល្មើសជាដើម អាហ្នឹងការពារព្រៃហ្នឹងបាន យើងមិនអាចការពារបានទាំងស្រុង ប៉ុន្តែអាចកាត់បន្ថយមួយចំនួនដែរ»។
ប្រធានស្ដីទីនៃមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ លោក សុង ច័ន្ទសុជាតិ មានប្រសាសន៍ថា របាយការណ៍របស់សហគមន៍ ឬក្រុមបណ្ដាញសហមគន៍ដែលមិនបានចុះបញ្ជីក្នុងក្រសួងបរិស្ថានទាំងនេះ សុទ្ធតែជារបាយការណ៍មិនត្រឹមត្រូវ។ លោកបន្តថា ក្រុមបណ្ដាញសហគមន៍ទាំងនោះតែងតែលួចចុះទៅព្រៃពីរបីថ្ងៃ ហើយទៅរាប់គល់ឈើពីរបីដើមមកវាយតម្លៃថាជាបទល្មើសច្រើនទៅវិញ។
លោកថា៖ «ក្នុងរយៈកាលកូវីដ-១៩នេះ មន្រ្តីយើងខ្ញុំខិតខំប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់រាល់បទល្មើសព្រៃឈើណាស់។ ហើយពីថ្ងៃមុនហ្នឹង ក្នុងកម្មវិធីបំបួសព្រៃឈើហ្នឹង យើងក៏បានស្នើឱ្យប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋានបង្កើតជាសហគមន៍តំបន់ការពារមួយទៅ អ៊ីចឹងគាត់អាចធ្វើការចុះល្បាតព្រៃជាធម្មតាបានហើយ»។
ទោះយ៉ាងណា សកម្មជនបរិស្ថានអះអាងថា នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់ផ្សេងទៀតបានធានាពីសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបក្នុងការចូលរួមការពារនិងស្វែងយល់ពីធនធានធម្មជាតិដោយមិនបាច់សុំច្បាប់នោះទេ។
មាត្រា២១នៃច្បាប់ស្ដីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ ចែងថា សហគមន៍មូលដ្ឋាន សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច សាធារណជន និងសង្គមស៊ីវិល ត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឱ្យមានការចូលរួមយ៉ាងពេញលេញក្នុងការផ្ដល់និងការទទួលយកព័ត៌មានទាក់ទងនឹងការគ្រប់គ្រង ការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ។
ក្រសួងបរិស្ថាន ដាក់បញ្ចូលព្រៃព្រះរការជាដែនជម្រកសត្វព្រៃកាលពីឆ្នាំ២០១៦ មានទំហំ៩៦ ០០០ហិកតា គ្របដណ្ដប់លើភូមិសាស្ត្រប្រជុំស្រុកចំនួន៣ គឺស្រុកជាំក្សាន្ត ស្រុកត្បែងមានជ័យ និងស្រុកឆែប របស់ខេត្តព្រះវិហារ។ ព្រៃនេះមានឆ្មាំអភិរក្សរបស់ក្រសួងបរិស្ថានចំនួន១៤នាក់៕
