នាវេលាម៉ោង ៣ និង ៥៧នាទី ឈានចូលម៉ោង ៤ រសៀល នៅច្រកចូលមុខរោងចក្រមួយ ស្ថិតនៅក្នុងខេត្តស្វាយរៀង មានសំឡេងកងរំពងពីសំណាក់អ្នកលក់បាយម្ហូប ភ្លាមៗនោះទ្វាររោងចក្របានបើកស្នូរស្បែកជើងរបស់ស្រ្តីរាងតូចស្ដើងកំពុងពរពោះកូន៤ខែជាមួយដំណើរមួយៗសំដៅទៅកន្លែងរង់ចាំឡានមកទទួល ក្នុងដៃមានកាន់ទាំងកញ្ចប់បាយ និងផ្លែឈើផង។
អ្នកស្រី សែម ស្រីពៅ មានអាយុ ២៦ ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើត នៅភូមិវាលរងើក ឃុំចម្លង ស្រុកស្វាយជ្រុំ ខេត្តស្វាយរៀង ជាកម្មការិនីនៅរោងចក្រកាត់ដេរ (អាងយ៉ុង) បានរៀបរាប់ទាំងទឹកមុខស្រងូតស្រងាត់ ហាក់រៀងហត់បន្តិចថា ប្រាក់ខែដែលបានមកចំណាយក្នុងមួយខែៗ ទៅលើការចាយវាយនិងប្រាក់សេសសល់តិចតួចប៉ុណ្ណោះ ក្នុងការសន្សំទុក។
អ្នកស្រីលើកឡើងថា៖ «បានមកបង់អង្គការខ្លះ ទឹកដោះគោកូនផង ហីអង្ករម្ហូប ត្រីអីចឹងហាស់ សន្សំមួយខែបានតិចតួចហ្នឹង ខែខ្លះក៏សល់ ខែខ្លះក៏អត់ វាមិនទៀង»។
អ្នកស្រីបានបន្ថែមថា ក្នុងស្ថានភាពកំឡុងកូវីដ ជាស្ថានភាពមួយដ៏លំបាកចំពោះគ្រួសារកូន៣នាក់ក្នុងបន្ទុក។ ការចំណាយអាស្រ័យលើលុយប្រាក់ខែមួយខែៗ និងពេលនេះគ្រួសារត្រូវសងបំណុលដែលបានជំពាក់អំឡុងពេលកូវីដ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «ប៉ះពាល់ដែរបង ឥឡូវចង់និយាយថា ប្រាក់ខែ វាខុសមុនតិចតួច ហើយយើងត្រូវពីមុនប៉ុណ្ណឹងបានគ្រាប់អ៊ីចឹង បានគ្រប់ ឬលើសហ្នឹង តិចហាស់ តែអានេះវាធ្លាក់ចុះក្រោមចឹងវាអត់គ្រប់ទេ ពេលកូវីដហ្នឹងវាធ្លាក់ចុះ ឥឡួវកូវីដហើយក៏នៅតែធ្លាក់ចុះដែរ ព្រោះអីពីមុនយើងខ្វះខាត ខ្ចីគេមកថែមចឹងហា អ៊ីចឹងដល់ពេលឥឡូវយើងរកបានយើងសងគេវិញ យើងខ្វះខាត»។
ចំណែក កញ្ញា សឿង ស្រីល័ក្ខ អាយុ ២១ ឆ្នាំ ជាកម្មការិនីរោងចក្រនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនមួយកន្លែង សព្វថ្ងែរស់នៅក្នុងបន្ទប់ជួលមួយដែលមានតម្លៃ៤០ដុល្លារក្នុងមួយខែ។ កញ្ញាបានបង្ហើបឱ្យដឹងថា រាល់ប្រាក់ខែដែលបានមក គឺត្រូវរក្សាទុកក្នុងការចាយវាយជាប្រចាំនិងសល់តិចតួចដើម្បីផ្ញើឱ្យគ្រួសារនៅឯស្រុក។
កញ្ញាលើកឡើងថា៖ «ខែមុនអ៊ីចឹង បាន២៣០ដុល្លារអ៊ីចឹង ផ្ញើទៅគាត់ (អ្នកផ្ទះ) ២០ម៉ឺនអ៊ីចឹង លុយហ្នឹងសម្រាប់ទុកចាយ ផ្ញើទៅឱ្យម៉ែឪ វាមិនសូវគ្រប់គ្រាន់ប៉ុន្មានទេបង! វារាងខ្វះមុខ ខ្វះក្រោយ ដែរចឹងហា»។
កញ្ញបានបន្ថែមថា ការរស់នៅឆ្ងាយពីគ្រួសារវាជារឿងដ៏លំបាកមួយ ពិសេសការបរិភោគមិនបានគ្រប់គ្រាន់ ខ្វះជីវជាតិ ហើយអំឡុងពេលនេះកញ្ញាបានបាត់បង់ការងារធ្វើ ដោយសារខាងក្រុមហ៊ុនបានរំសាយបុគ្គលិកមួយចំនួន រហូតដល់មានក្រណាត់មកពីប្រទេសចិន។ កញ្ញាបន្តថា ស្នាក់នៅផ្ទះជួលមួយរយៈ និងសង្ឃឹមថា ឆាប់បានចូលធ្វើការឆាប់ៗវិញ។
កញ្ញាលើកឡើងថា៖ «រាងពិបាកដែរ ពីព្រោះអីអត់មានអ្វីធ្វើ ពីព្រោះអីតែដាច់ខែហ្នឹងគេរើសទៀត គេរើសម្ដងទៀត»។
ម្ចាស់ផ្ទះជួល លោក ផុន តុលា ស្ថិតនៅភូមិដើមពោធិ៍ ឃុំកណ្ដៀងរាយ ស្រុកស្វាយទាប ខេត្តស្វាយរៀង បានឱ្យដឹងថា សព្វថ្ងៃលោកមានបន្ទប់ជួលចំនួន២០បន្ទប់ ដោយមួយបន្ទប់លោកឱ្យក្រុមកម្មករជាមធ្យម ៤០ ដុល្លារក្នុងមួយខែ។ លោកបន្តថា កម្មកររោងចក្រមកពីចំងាយរួមទាំងខេត្តផ្សេងមកជួលផ្ទះនៅទីនេះដើម្បីធ្វើការក្នុងរោងចក្រ។
លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្នលោកកំពុងជួល៦បន្ទប់ដែលភាគច្រើនសុទ្ធសឹងតែជាកម្មករ កម្មការិនីរោងចក្រ។ លោកបន្ថែមទៀតថា លោកខ្ចីលុយពីធនាគារដើម្បីសាងសងផ្ទះជួលនេះឡើង ដូច្នេះស្ថានភាពគ្រួសារលោកនៅខ្វះខាត និងមានការព្រួយបារម្ភ ប្រសិនបើស្ថានភាពមិនទាន់ប្រសើរជាងនេះ។
លោកលើកឡើងថា៖ «ប៉ះពាល់ច្រើនដូចដឹងស្រាប់ហើយថា ខ្ញុំខ្ចីលុយធនាគារមកធ្វើ មិនថាតែខ្ញុំថាតែគេទេ អំឡុងពេលកូវីដហ្នឹងសល់តែមួយបន្ទប់ក៏មាន»។
ប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជានិងជាអតីតប្រធានសមាគមន៍គ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជលោក រ៉ុង ឈុន មានប្រសាសន៍ថា ប្រាក់ខែ ១៩៤ ដុល្លារ មិនទាន់ធ្វើឱ្យជីវភាពកម្មកររស់នៅមានភាពល្អប្រសើរនៅឡើយទេ។ លោកបន្តថា កម្មករគួរតែទទួលបានប្រាក់ខែ៣០០ដុល្លារ ក្នុងមួយខែ ទើបមានជីវភាពសមរម្យ។ លោកបន្ថែមថា ចំពោះប្រាក់ខែគោល ១៩៤ ដុល្លារ ដែលនឹងអនុវត្តចាប់ពីឆ្នាំក្រោយនេះទៅ មិនសមាមាត្រនិងអតិផរណានៃតម្លៃទំនិញសព្វថ្ងៃនោះទេ។ ដូច្នេះនិយោជកគួរតែតម្លើងឱ្យដូចថ្លៃទំនិញដែលឡើងថ្លៃ ដើម្បីកម្មករកម្មការិនីមានជីវភាពសមរម្យ។
លោកលើកឡើងថា៖ «ប្រសិនបើត្រឹមតែ ១៩៤ (ដុល្លារ) នៅអនុវត្តន៍ឆ្នាំក្រោយនេះ ឃើញថា ពួកគាត់នេះ នៅតែមានការលំបាកប្រឈមទៅនឹងបញ្ហាជីវភាព ពីព្រោះ២ដុល្លារ ហើយអ្វីៗឡើងលើសពីអ្វីដែលក្រុមហ៊ុនដំឡើងឱ្យពួកគាត់ ដូចជា ថ្លៃទឺក ភ្លើង ថ្លៃបន្ទប់ក្ដី នៅពេលហ្នឹងឡើងខ្ពស់ជាងអ្វីដែលប្រាក់ឈ្មួលដែរបានតម្លើងទៅទៀត»។
លោក រ៉ុង ឈុន បានបញ្ជាក់ថា ប្រាក់ខែកម្មករពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ បានការកើនឡើងបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែកម្មករនៅតែប្រឈមនឹងការលំបាក ជាមួយការរស់នៅក្នុងជីវភាពរបស់ពួកគេដដែល។
លោកលើកឡើងថា៖ «យ៉ាងហោចក៏បានត្រឹម ៣០០ ដុល្លារ អាហ្នឹងបានអាចមានតុល្យភាពជាមួយទីផ្សារបច្ចុប្បន្ន ប៉ុន្តែបើដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលដល់ ៣០០ ដុល្លារហើយរដ្ឋាភិបាលមិនបានគិតគូពីតម្លៃទំនិញ ថ្លៃបន្ទប់ ថ្លៃផ្ទះជួល ថ្លៃទឹកភ្លើង អាហ្នឹង ក៏វានៅតែជួបឧបគ្គសដដែល»។
យោងតាមការសិក្សាថ្មីមួយ កាលពីដើមខែធ្នូ របស់ការិយាល័យអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលអូស្ត្រាលី ActionAid ដែលជាអង្គការសិទ្ធិស្ត្រីពិភពលោក បានផ្តោតសំខាន់លើប្រទេសកម្ពុជា និងបង់ក្លាដែស បានលើកឡើងថា ការងារនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរ បានរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងនៅក្នុងអំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតកូវីដ-១៩ (Covid-19)។ វាបានវាយលុកសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ពិភពលោក និងផ្អាកផលិតករជាច្រើនរបស់កម្ពុជាជាបណ្តោះអាសន្ន។ ប៉ុន្តែការសិក្សាថ្មីបំផុតនេះ ហាក់ដូចជាឈានទៅមុខមួយជំហានទៀត ជាងការណែនាំផ្សេងទៀតក្នុងការកសាងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរឡើងវិញ ជាមួយនឹងការជំរុញឱ្យឧស្សាហកម្មកាត់ដេរកម្ពុជាទទួលយក “ប្រាក់ឈ្នួលរស់នៅសមរម្យ” សម្រាប់កម្មករកាត់ដេរម្នាក់ជាមួយប្រាក់ខែគោល ចំនួន ៥៨៨ ដុល្លារក្នុងមួយខែ ដែលច្រើនជាងបីដងនៃប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមាបច្ចុប្បន្ននៃចំនួន ១៩២ ដុល្លារ។
របាយការណ៍នេះបានកត់សម្គាល់ថា ប្រាក់ឈ្នួលរស់នៅសមរម្យ ដែលត្រូវបានស្នើឡើងត្រូវបានគណនានៅឆ្នាំ 2020 ដោយ Asia Floor Wage Alliance (AFWA) ដែលជាសម្ព័ន្ធការងារក្នុងតំបន់ដែលធ្វើការលើការងារតស៊ូមតិសម្រាប់ប្រាក់ឈ្នួលខ្ពស់នៅទូទាំងទ្វីបអាស៊ី។
ប៉ុន្តែអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ លោក ហេង សួរ បានឱ្យដឹងថា លោកមិនមានយោបល់ទាក់ទងនឹងការដំឡើងប្រាក់ខែគោលនេះទេ ដោយសារតែភាគីសហជីព រដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជា ក្រុមហ៊ុន បានពិភាក្សា និងចរចាគ្នាបានលទ្ធផលរួចទៅហើយ។
លោកលើកឡើងថា៖ «មិនមានយោបល់លើទស្សនៈរបស់គាត់ទេ ពីព្រោះពេលប្រជុំជជែកប្រាក់ឈ្នួល គឺយើងមានក្រុមការងារបច្ចេកទេសត្រីភាគីសិក្សា និងបានចរចាគ្នាបានលទ្ធផលរួចហើយដែរ»។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តំណាងដោយក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ បានចេញសេចក្ដីប្រកាសមួយ ស្តីពី ការដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលអប្បរមាជូនដល់កម្មករ និយោជិត ក្នុងវិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់និងស្បែកជើង ចំនួន ២ ដុល្លារ សម្រាប់អនុវត្តន៍ឆ្នាំ២០២២ខាងមុខ ដែលនឹងធ្វើឱ្យប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមារបស់កម្មករកើនពី ១៩២ ដុល្លារ ដល់ ១៩៤ ដុល្លារក្នុងមួយខែ។
វីអូឌីមិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីអគ្គលេខាធិការនៃសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា(GMAC) លោក ខេន លូ បាននៅឡើយទេ។ ខណៈដែលព្រះសូរិយាបានធ្វើដំណើរសន្សឹមៗរៀបអស្ដង្គតអ្នកស្រី សែម ស្រីពៅ បន្តអង្គុយនៅមុខសួនរោងចក្រមួយកន្លែង ដើម្បីទន្ទឹងរង់ចាំឡានដឹកកម្មករមកយកអ្នកស្រីត្រលប់ទៅផ្ទះវិញ៕
