មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងមហាផ្ទៃថ្លែងថា ក្រសួងនឹងចាត់វិធានការទណ្ឌកម្ម ផ្នែករដ្ឋបាល និងពិន័យ លើមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមជាតិ ឬមន្ត្រីមូលដ្ឋានទាំងឡាយណាដែលធ្វើការងារខ្ជីខ្ជា។
ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានស្តីពី «វឌ្ឍនភាព នៃដំណើរការអនុវត្តកម្មវិធីអភិវឌ្ឍតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ សម្រាប់ថ្នាក់ក្រោមជាតិ» នៅទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី នាព្រឹកថ្ងៃទី១១ ខែមករានេះ អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ចាន់ សុធា ថ្លែងថា ក្រសួងមានចក្ខុវិស័យពង្រឹងរចនាសម្ព័ន្ធប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងនៅរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិមានខេត្ត ស្រុក ឃុំ សម្រាប់រយៈពេល ១០ឆ្នាំ។
យ៉ាងណា លោកថា រចនាសម្ព័ន្ធនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិដែលមាននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ នៅតែមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាពពេញលេញនៅឡើយ ដែលចាំបាច់ត្រូវការសិក្សា ដកពិសោធន៍កំណែទម្រង់ ក្នុងន័យឈានទៅជំហានមួយទៀត ដើម្បីឱ្យស្របតាមចរិតលក្ខណៈនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ ដូចជាទីក្រុងធំ ទីប្រជុំជន និងតាមបណ្តាខេត្តជាដើម។
ជាមួយការប្តេជ្ញាចិត្ត ពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពការងារនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិនេះ លោកក៏បានព្រមានចាត់វិធានការផ្សេងៗ ចំពោះមន្ត្រីមូលដ្ឋានទាំងឡាយណាដែលបំពេញការងារឬតួនាទីមិនបានត្រឹមត្រូវផងដែរ។
លោក ចាន់ សុធា មានប្រសាសន៍ថា៖ «មន្ត្រីណាដែលខ្ជីខ្ជា ហើយក្រោយការគាំទ្រ អនុវត្តន៍មិនបាន យើងប្រើទណ្ឌកម្មរដ្ឋបាល ទណ្ឌកម្មខាងវិន័យ ដូចដែលសហលក្ខន្តិកៈមន្ត្រីរាជការរបស់យើង។ អាហ្នឹងទាល់តែយើងពង្រឹងទៅចឹង នៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់យើង យើងពង្រឹងចឹង។ ហើយក៏គិតគូរអំពីការលើកទឹកចិត្តដល់មន្ត្រីរបស់យើងដែលមានសមត្ថភាពនៅថ្នាក់ជាតិ ឬមន្ត្រីសិស្សនិស្សិតដែលមានសមត្ថភាពខ្ពស់ៗហ្នឹង ឱ្យគាត់ទៅធ្វើការនៅឯរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ»។
លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្នមន្ត្រីភាគច្រើនប្រមូលផ្តុំធ្វើការនៅថ្នាក់ជាតិ ឬទីប្រជុំជន ដូចជាអ្នកដែលមានសញ្ញាបត្រខ្ពស់ៗទើបត្រលប់មកពីក្រៅប្រទេសជាដើម។ ចំណែកនៅតាមបណ្តាស្រុក និងជនបទ មិនសូវមានមន្ត្រីចង់ទៅធ្វើការទេ ដោយសារកត្តាជីវភាព និងកន្លែងការងារឆ្ងាយពីគ្រួសារ ផ្ទះសម្បែង -ល-។
យ៉ាងណាលោកថា ក្រសួងមហាផ្ទៃនឹងគិតគូរពីកំណែទម្រង់រយៈពេល ១០ឆ្នាំ លើប្រព័ន្ធយន្តការ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាលើកទឹកចិត្តឱ្យគ្រូពេទ្យជំនាញ មន្ត្រីមានបទពិសោធន៍ មានសមត្ថភាពខ្ពស់ ចង់ទៅធ្វើការនៅថ្នាក់ក្រោម។
ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ លើកឡើងថា ក្រៅពីវិធានការម៉ឺងម៉ាត់នៅក្នុងការដាក់ពិន័យចំពោះភាពអសកម្មរបស់មន្ត្រីនៅតាមមូលដ្ឋាន ការវិភាជន៍ធនធានពីថ្នាក់ជាតិទៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ គឺជាតម្រូវការចាំបាច់ដើម្បីរួមចំណែកពង្រឹងមូលដ្ឋានផងដែរ។
លោកថា៖ «ជាតម្រូវការ [នៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ] គឺការពង្រឹងសមត្ថភាពបន្ថែម ហើយនិងការលើកជាផែនការមួយដែលគេហៅថា មានការវិភាជន៍ធនធាន ទាំងធនធានមនុស្ស និងធនធានថវិកាទៅថ្នាក់ក្រោមជាតិឱ្យបានច្រើន ក៏ជាការរួមចំណែកទៅដល់ការពង្រឹងនូវភាពសកម្មរបស់មន្ត្រីនៅឯមូលដ្ឋាន។ ធ្វើបែបនេះគឺជាចំណែកមួយក្រៅតែពីវិធានការម៉ឺងម៉ាត់ នៅក្នុងការដាក់ពិន័យចំពោះភាពអសកម្មហ្នឹង»។
ពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តសៀមរាបមួយរូប ថ្លែងក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ប្រាប់ថា លោកធ្លាប់បានទៅរកពាក្យស្នើសុំ និងលិខិតផ្សេងៗពីមន្ត្រីនៅឃុំ និងស្រុកក្នុងខេត្តសៀមរាប។ លោកថា មានចំណុចវិជ្ជមានខ្លះ និងអវិជ្ជមានខ្លះដែលលោកកត់សម្គាល់ក្នុងពេលរកសេវា។ យ៉ាងណា លោកសំណូមពរឱ្យមន្ត្រីមូលដ្ឋានទាំងអស់ ជួយសម្រួលការផ្តល់សេវាដល់ប្រជាពលរដ្ឋដោយស្មើភាព មិនប្រកាន់បក្ខពួក និងចង់ឱ្យមន្ត្រីទាំងនោះបំពេញតួនាទីរបស់ខ្លួនឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។
លោកថា៖ «បើពួកគាត់ [ពលរដ្ឋ] ស្គាល់ [មន្ត្រី] ច្បាស់ ឬក៏មានបណ្តាញទៅក៏ល្អទៅ។ បើថាស្គាល់ច្បាស់ ក៏រលូនទៅ បើអត់ស្គាល់ច្បាស់ទៅក៏ទុកចំណាយពេលឱ្យគាត់ខាតពេលវេលាខ្លះៗ ទាំងរដ្ឋបាលឃុំ ទាំងរដ្ឋបាលស្រុកអីជាដើម។ បើសិនជាអាចបាន ខ្ញុំចង់ឱ្យគាត់ [មន្ត្រី] ជួយសម្រួលឱ្យបានទូទៅ កុំប្រកាន់! បានន័យថា ជួនកាលគាត់ [ពលរដ្ឋ] មកពីតំបន់ឆ្ងាយ ជួនកាលក៏គាត់ជួលម៉ូតូ ឱ្យគេជូនទៅ មកដល់ក៏ខាតពេល មួយថ្ងៃកំណត់ថាសម្រេច តែវាទៅជាអត់»៕
