ចម្ងាយប្រមាណ៥គីឡូម៉ែត្រពីរង្វង់មូលរូបទុរេននៃក្រុងកំពត ស្ថិតនៅភូមិសុវណ្ណសាគរ សង្កាត់សាគរ គេសង្កេតឃើញមានផ្ទះជាច្រើន ដែលសាងសង់ឡើងសម្រាប់កម្មករផលិតអំបិល ខណៈពួកគេសុទ្ធសឹងតែជាអ្នកគ្មានផ្ទះសម្បែង។
កម្មករផលិតអំបិលក្នុងតំបន់នេះ ជាអ្នកដែលធ្វើការដោយប្រើកម្លាំងបាយ ស្ថិតក្រោមកម្ដៅព្រះអាទិត្យដោយប្ដូរមកវិញជាមួយចំណូលតិចតួច និងមិនទៀងទាត់ឬហៅថាការធ្វើការមួយថ្ងៃសម្រាប់តែមួយថ្ងៃ។ ការងាររបស់ពួកគេ អាចធ្វើនៅរដូវប្រាំងសម្រាប់បំពេញភាពទំនេរនៅរដូវវស្សា ហេតុដូច្នេះហើយទើបកុមារមួយចំនួនសម្រចមិនបន្តការសិក្សាមកជួយធ្វើការឪពុកម្ដាយរបស់ពួកគេ។
មេការផលិតអំបិល លោក ហួន ភារម្យ បានប្រាប់ឱ្យដឹងថា អ្នកដែលស៊ីឈ្នួលធ្វើការឱ្យថៅកែស្រែអំបិលសុទ្ធតែមានជីវភាពក្រខ្សត់ ដែលអាចរកប្រាក់ចំណូលជាមធ្យមពី១៥ ០០០ទៅ៣០ ០០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ។
ជាមេគ្រួសារដែលមានសមាជិក ៥នាក់ ក្នុងបន្ទុករូបនេះ បានអះអាងថា ការងារស៊ីឈ្នួលធ្វើស្រែអំបិលតម្រូវឱ្យមានការអត់ធ្មត់ ខណៈការងារនេះធ្វើមួយថ្ងៃដើម្បីតែមួយថ្ងៃ ឬធ្វើមួយប្រាំងដើម្បីទុកផ្គត់ផ្គងនាខែវស្សាប៉ុណ្ណោះ រីឯរដូវប្រាំងជារដូវធ្វើអំបិលក៏មិនទៀងទាត់នោះដែរ ដោយអាស្រ័យលើអាកាសធាតុក្ដៅឬមិនមានភ្លៀង។
លោកថា៖ «សល់តិចតួច តែយើងទុកចាយខែវស្សាដដែល យើងរកប្រាំងទុកចាយខែវស្សាដដែល អស់ដល់ពេលខែប្រាំងយើងរកទៀតទៅ។ ប្រាក់ខែប៉ុណ្ណឹងអត់អាចផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារគ្រប់ទេ ជំពាក់បំណុលគេ ជំពាក់ថៅកែ ធានាគារផង ឈឹចឹងទៅយើងរកលុយអត់ទាន់ក៏ខ្ចីគេ»។
លោក ភារម្យ ដែលជាកម្មករផលិតអំបិលតាំងពីអាយុជាង១០ឆ្នាំ បានបន្ថែមទៀតថា កុមារដែលមិនទាន់គ្រប់អាយុនៅតំបន់នេះ ភាគច្រើនសុទ្ធសឹងតែជាអ្នកបោះបង់ការសិក្សា និងសម្រេចចិត្តចូលធ្វើការងារជាអ្នកផលិតអំបិលនេះដោយសារជីវភាពខ្វះខាត។
លោកថា៖ «ក្មេងមិនកំណត់អាយុឱ្យតែធ្វើការកើត គេធ្វើហើយ។ ក្មេងខ្លះបោះបង់ការសិក្សាមកធ្វើការវិញ ពេលពុកម៉ែធ្វើកើត ឱ្យកូនរៀនដល់ពុកម៉ែធ្វើលែងកើតឱ្យកូនឈប់រៀន តែថ្នាក់ទី៣ ទី៦ ឈប់អស់ហើយ»។
ងាកមកកម្មកររែកអំបិល លោក សាង ផល្លៃ បានបញ្ជាក់ថា ចំណូលប្រចាំថ្ងៃមិនថិតថេរទេ ដោយអាស្រ័យលើអាកាសធាតុ ដោយលោកថា បើអាកាសធាតុក្ដៅទើបមានអំបិលដុះច្រើន។ ជាក់ស្ដែងមុនពេលដែលប្រពន្ធរបស់លោកមិនទាន់សម្រាលកូន លោកថា អាចរកប្រាក់ចំណូលបានប្រហមាណ ១០ម៉ឺនរៀលក្នុងរយៈពេល២ទៅ៣ថ្ងៃ។ លោកផល្លៃ បន្តថា ការងារដែលមិនទៀងទាត់នេះធ្វើឱ្យគ្រួសារជំពាក់បំណុលពេលមានជំងឺ ឬពេលប្រពន្ធសម្រាលកូនជាដើម។
លោកថា៖ «គ្រួសារទន់ខ្សោយមែនទែន ពិបាកមែនទែន ពិបាកត្រង់ថាត្រូវងើបមកខ្វារអំបិល ត្រូវមករុះអំបិល ដើម្បីរែកទៅចូលឃ្លាំងហើយយកកម្រៃជីវភាពហ្នឹងមកចិញ្ចឹមគ្រួសារផង ណាមួយយើងមានកូនមកផ្គត់ផ្គង់ »។
លោក ផល្លៃ សង្កេតឃើញថា កុមារនៅតំបន់នេះ បានបោះបង់ការសិក្សានៅកម្រិតបឋមសិក្សា ដោយមិនអាចបន្តទៅរៀននៅអនុវិទ្យាល័យទេ ហើយជំនួសមកវិញនូវការងារធ្វើអំបិលជួយគ្រួសារ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំបារម្ភខ្លាំង ខ្លាចតែអនាគតទៅមិនដឹងថា ខ្ញុំតស៊ូរួចកម្រិតណា អាចចញ្ចឹមកូនដល់កម្រិតណាទេ មិនដឹងថាអាចឱ្យកូនរៀនដល់ថ្នាក់ណាទេ។ ខ្លាចតែកូនធំដឹងក្ដីចូលសាលាគ្រូពន្យល់ចុះឡើងៗ អាណិតម៉ែឪឈប់រៀនមកធ្វើការជាមួយយើង»។
លោកសង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលអាចជួយដោះស្រាយបញ្ហាជីវភាពសម្រាប់កម្មករផលិតអំបិល ក៏ដូចជាការឧបត្ថម្ភផ្សេងៗ ដើម្បីផ្ដល់ឱកាសឱ្យកុមារក្នុងតំបន់នេះអាចសិក្សាបន្តទៀតបាន។
អ្នកស្រី ខេង កែវ អាយុ៣០ឆ្នាំ ជាកម្មករនៅស្រែអំបិលដែលបានធំដឹងក្ដីឡើងនៅទីតាំងនោះ បានរៀបរាប់ថា អ្នកស្រីបានបោះបង់ការសិក្សាតាំងពីថ្នាក់ទី៣ ដោយបានចំណាយពេលជិត២០ឆ្នាំ ក្នុងជីវិតជាកម្មករផលិតអំបិល ដើម្បីជួយម្តាយអ្នកស្រីប្រមូលអំបិល។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា សព្វថ្ងៃអ្នកស្រីនៅតែបន្តអាជីពនេះ បើទោះបានទទួលកម្រៃតិចតួចក៏ដោយ ខណៈចំណូលបច្ចុប្បន្ន គ្រាន់តែអាចជួយអ្នកស្រីក្នុងការចំណាយលើការរស់នៅពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រីថា៖ «ជារួមយើងបានដឹងត្រឹមតែថា យើងបានល្មមចាយ។ យើងមិនបានធំដុំដូចជាថាមួយប្រាំង[មួយរដូវ]យើងអាចរកបានម្នាក់សល់បំផុត គឺត្រឹម៣ទៅ៤លានរៀល តែបើយើងធ្វើគិតជាថ្ងៃមួយថ្ងៃបានគ្រាន់ចាយដែរ»។
ស្រ្ដីរូបនេះ បន្តថា ស្របពេលរដូវវស្សាចូលមកដល់ អ្នកស្រីគ្មានអ្វីធ្វើនោះទេ ប៉ុន្តែខាងថៅកែក៏បានអនុញ្ញាតឱ្យកម្មករទៅធ្វើការនៅកន្លែងផ្សេង ដើម្បីទប់ទល់ការចាយវាយផងដែរ។
អ្នកស្រីពោលថា៖ «ថៅកែគេអត់មានអីឱ្យធ្វើចឹង យើងអត់មានអីធ្វើ យើងត្រូវរកការងារផ្សេងនៅខាងក្រៅធ្វើ កាលពីមុនខ្ញុំធ្លាប់ជាអ្នកលាងឡាន»។
ថៅកែអំបិល នៅតំបន់សេះសរ ក្រុងកំពតមួយរូប លោក ខាន់ ណារី បានលើកឡើងថា ចំពោះថវិកាដែលកម្មករអំបិលធ្វើការ អាចសមាមាត្រទៅនឹងទីផ្សារការងារ។ យ៉ាងណា លោកយល់ថា អ្នកបម្រើការងារធ្វើអំបិលគឺមានតម្លៃពលកម្មខ្ពស់ដែរ ដោយថានៅក្នុងមួយថ្ងៃកម្មករអំបិលអាចរកប្រាក់ចំណូលបានមួយថ្ងៃចន្លោះពី ៣០ ០០០រៀលទៅ ៤០ ០០០រៀល បើគិតពីប្រាក់ប្រចាំខែអាចបានជាង ៣០០ដុល្លារ ហើយបើប្រៀបធៀបទៅនឹងការងាររោងចក្រ គឺមានកម្រិតខ្ពស់ជាង។
លោកថា៖ «ករណីស្រែអំបិលនេះ វាពលកម្មវាធ្ងន់ធ្ងរតិចតួចមែន តែលុយកាក់ស្រួលគ្រប់បែបយ៉ាង ធ្វើភ្លាម ធ្វើព្រឹកល្ងាចបើក ធ្វើព្រឹកល្ងាចបើក ហើយតម្លៃឈ្នួលពលកម្មក៏ខ្ពស់ទៀត មានការហាលថ្ងៃក្ដៅអីតិចតួចប៉ុណ្ណឹងវាធម្មតាទេ យើងធ្វើការហាលថ្ងៃបានឈ្មួលពលកម្មខ្ពស់ប៉ុណ្ណឹងក៏អាចទទួលយកបានដែរ»។
យ៉ាងណាក្តី ថៅកែផលិតអំបិលរូបនេះ អះអាងថា នៅតំបន់ស្រែអំបិលជ្រើសយកតែកម្មករគ្រប់អាយុតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺមិនមានការប្រើកម្លាំងពលកម្មកុមារនោះឡើយ ហើយក៏គ្មានការបង្ខំពីសំណាក់ថៅកែនោះដែរ។
អនុប្រធានមន្ទីការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈខេត្តកំពត លោក ហេង ណារ៉ុង បានបញ្ជាក់យ៉ាងខ្លីថា ក្នុងខេត្តនេះ មិនមានកុមារបោះបង់ការសិក្សា ដើម្បីជួយធ្វើការស្រែអំបិលនោះឡើយ។
នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធមនុស្ស លោក មឿន តុលា បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភចំពោះកុមារ ដែលត្រូវបានគេរកឃើញថាបានធ្វើការនៅតំបន់ស្រែអំបិល ដែលករណីនេះជាបញ្ហាមួយទាក់ទងនឹងពលកម្មកុមារ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលក៏ធ្លាប់មានការប្រកាសពីការលុបបំបាត់ពលកម្មកុមារដែលធ្វើការនៅក្នុងស្រែអំបិលនោះដែរ ប៉ុន្តែបញ្ហានេះនៅតែបន្តកើតមាន ដែលមូលហេតុអាចបណ្តាលមកពីស្ថានភាពគ្រួសារខ្សត់ខ្សោយ។
លោកថា៖ «តែយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងឃើញនៅតែមាន នៅតែកើតមានរឿងពលកម្មកុមារនៅតាមស្រែអំបិលអីហ្នឹង ដោយសារអី ដោយសារជីវភាពគ្នាក្រីក្រ មិនដឹងទៅណាមានតែឱ្យកូនមកធ្វើការ»។
លោកបន្តថា៖ «ច្បាប់ការងារនៅក្នុងស្រុកយើង ទោះបីធ្វើការនៅក្នុងវិស័យអីក៏ដោយ វិស័យកសិកម្មក៏ដោយ ក៏ត្រូវតែទទួលនៅលក្ខខណ្ឌការងារដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ការងារហ្នឹងដែរ ដូចជា[ធ្វើការ]៨ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ ឬ៤៨ម៉ោងក្នុងមួយសប្ដាហ៍អ៊ីចឹង មានថ្ងៃសម្រាកដែលមានប្រាក់ឈ្នួលនិងមានថ្ងៃឈប់សម្រាកប្រចាំឆ្នាំ»។
