អ្នកជាសះស្បើយពីជំងឺកូវីដ-១៩ នៅតែមានបញ្ហាសុខភាពទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត ឬអាចប្រឈមទៅនឹងបញ្ហាផ្សេងៗទៀត ទៅលើសរីរាង្គកាយរបស់ពួកគេ បើទោះបីជាបានព្យាបាលជាសះស្បើយពីជំងឺកូវីដ-១៩នេះក្តី។
យុវជនម្នាក់រស់នៅសង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញ លោក ហ៊ិន សុធា បានបង្ហាញពីបទពិសោធធ្លាប់ឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩។ លោក ហ៊ិន សុធា បានថ្លែងថា ក្នុងកំឡុងពេលឆ្លងកូវីដ-១៩ ដំបូង លោកមានអារម្មណ៍ថា បារម្ភអស់កម្លាំង រាងកាយហាក់ចុះខ្សោយជាងមុនបន្តិច ប៉ុន្តែមិនខ្សោយខ្លាំងពេកនោះទេ។
លោក ហ៊ិន សុធា បានបញ្ជាក់ថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំក្រោយពេលកើតហ្នឹង អាការៈផ្លូវចិត្តដូចជាអត់មានទេ! ធម្មតា តែគ្រាន់តែថា កំឡុងពេលកើតដំបូងៗរាងភ័យអ៊ីចឹង។ ប៉ុន្តែក្រោយពេលកើតមកអត់មានអាការៈអីទេ ហើយចំពោះសុខភាពវិញដូចជាមិនធ្វើការហត់អីទេ ឬក៏ថាពីមុនពេលកើត និងក្រោយពេលកើតដូចគ្នា គ្រាន់តែរាងខ្សោយបន្តិច តែមិនដល់ថា្នក់ខ្សោយខ្លាំងទេ»។
ផ្ទុយពីការអះអាងខាងលើ អ្នកភ្នំពេញម្នាក់ទៀត កញ្ញា សុខ រក្សា មានអាយុ២២ឆ្នាំ គឺជាអ្នកធ្លាប់ឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ផងដែរ។ ប៉ុន្តែនាងបាននិយាយថា ស្ថានភាពសុខភាពផ្ទាល់របស់នាងក្រោយពីជំងឺកូវីដ-១៩ មានសភាពប្រក្រតីធម្មតា មិនមានជាបញ្ហាលេចឡើងនូវផលរំខាន ក៏ដូចជាបញ្ហាធុញថប់ តានតឹង ស្រេ្តសន៍ ឬឆាប់អស់កម្លាំងអ្វីនោះដែរ។ យុវតីរូបនេះយល់ថា បញ្ហាស្រ្តេសន៍ ធុញថប់ តានតឹង គឺមិនមែនកើតឡើងចំពោះតែអ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដនោះទេ វាអាស្រ័យលើអ្នកជំងឺ មនុស្សជាទូទៅឱ្យតែគិតច្រើន ប្រាកដជាមានបញ្ហានេះកើតឡើងមិនខាន។
កញ្ញា សុខ រក្សា ដែលមានទីលំនៅនៅភូមិទ្រា សង្កាត់ស្ទឹងមានន័យ ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញយល់ឃើញថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំធម្មតា អត់មានតានតឹងអីទេ ឬក៏អត់អីទេ កុំឱ្យតែយើងគិតច្រើនទៅ មនុស្ស ពីណាក៏ដោយ ទោះបីមិនកើតជំងឺហ្នឹង ឱ្យតែគិតច្រើនអីទៅ តែងតែមានការធុញថប់ ស្រ្តេសន៍ហើយ តែបើកុំគិតទៅមានអី តែខ្ញុំអត់ដែលគិតអីទេ ក៏អត់ដែលធុញថប់ ស្តេ្រសន៍ ហើយក៏មិនដែលអស់កម្លាំង ដូចជាហត់អីនោះទេ និយាយដូចតែធម្មតា ដូចអត់ដែលធ្លាប់កើតអ៊ីចឹង»។
ដោយឡែកបើតាមនិស្សិតឆ្នាំទី៤រៀនជំនាញចិត្តវិទ្យានៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញកញ្ញា រឿម ណារី បានលើកឡើងថា អ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ ក្រោយពីជាសះស្បើយអាចនឹងមានបញ្ហាបាក់ទឹកចិត្ត ឬបាក់ស្បាតដែរ។ ប៉ុន្តែកញ្ញាមិនហ៊ានអះអាងឱ្យប្រាកដ១០០% ទេជុំវិញទៅនឹងបញ្ហាមួយនេះ។ ដោយសារតែកញ្ញាមិនបានចុះស្រាវជ្រាវសួរសំណួរដោយផ្ទាល់ចំពោះអ្នកធ្លាប់ឆ្លងវីរ៉ុសកូវីដ-១៩។ ហើយមួយវិញទៀតយុវតីរូបនេះក៏បានបន្ថែមថា បញ្ហាផ្លូវចិត្តហ្នឹងវាអាស្រ័យលើបុគ្គលដែលបានឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ខ្លាំង វាអាចបង្កលទ្ធភាពឱ្យកើតមានការបាក់ទឹកចិត្ត ឬបាក់ស្បាតច្រើនជាងអ្នកដែលឆ្លងជំងឺនេះក្នុងកម្រិតស្រាល។
កញ្ញា រឿម ណារី បានបង្ហាញការយល់ឃើញថា៖ «ទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាហ្នឹង យើងអាចនិយាយថា វាអាចនឹងមាន ប៉ុន្តែលទ្ធភាពនៃការធ្លាក់ទឹកចិត្ត ការប៉ះពាល់លើបុគ្គលខ្លាំងឬតិច យើងអត់អាចដឹង ដោយសារអី ពួកយើងអត់បានធ្វើការស្រាវជ្រាវផ្ទាល់ទាក់ទងនឹងបញ្ហាហ្នឹង យើងអត់បានចុះទៅ Research ផ្ទាល់ សួរសំណួរអីផ្ទាល់។ អ៊ីចឹងវាអត់មានទិន្នន័យច្បាស់លាស់។ ប៉ុន្តែអាចនឹងមាន ហើយអាហ្នឹង (អ្នកជាពីជំងឺកូវីដ-១៩) ក៏អាស្រ័យលើបុគ្គលដែរ ប្រសិនជាករណីបុគ្គលហ្នឹងគាត់ attach ខ្លាំងពេកទៅលើជំងឺហ្នឹង ពេលដែលគាត់កើតហើយ គាត់ attach ខ្លាំងមានន័យថា លទ្ធភាពនៃការបាក់ទឹកចិត្តឬក៏ Traumatic ហ្នឹងវាអាចកើតមានច្រើនជាងអ្នកអត់attach ជាមួយអាជំងឺហ្នឹងខ្លាំង»។
លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត ឱ វណ្ណឌីន រដ្ឋលេខាធិការនិងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសុខាភិបាល បានបង្ហាញពីការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបរទេសមួយចំនួនលើអ្នកជាសះស្បើយពីជំងឺកូវីដ-១៩ កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ថា អ្នកជាសះស្បើយប្រហែល ២៣-២៦% មានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត មានភាពនឿយហត់ និងមិនសូវមានកម្លាំងកំហែង ព្រមទាំងងាយនឹងឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩សារជាថ្មីម្តងទៀត។
លោកស្រី ឱ វណ្ណឌីន បានបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ជូនថា តាមការសិក្សារបស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តវេជ្ជសាស្រ្តបរទេសមួយចំនួនលើអ្នកជាសះស្បើយ ពីជំងឺកូវីដ-១៩មួយចំនួន គេសង្កេតឃើងថា មានប្រហែល២៣-២៦% នៃអ្នកជាសះស្បើយ គឺមានបញ្ហាផ្លូវចិត្តដូចជាឆាប់បាក់ទឹកចិត្ត និងឆាប់ព្រួយចិត្តជាដើម។ ទទ្ទឹមនឹងនោះ ភាពឆាប់នឿយហត់ ឬមានអារម្មណ៍មិនសូវមានកម្លាំងកំហែង ក៏សង្កេតឃើញមានដែរ និងមួយចំនួនទៀត ក៏មានការឆាប់ទទួលបាននូវការឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ ឡើងវិញផងដែរ»។
លោកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិតបានបន្ថែមទៀតថា ការលេចឡើងនូវបញ្ហាសុខភាពមួយចំនួននេះ គឺអាស្រ័យលើសរីរាង្គកាយរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ ដែលមានការឆ្លើយតបនឹងការវិវត្តមិនដូចគ្នាទេ។ ជាពិសេសស្ថានភាពអង់ទីគ័ររបស់បុគ្គលម្នាក់ៗក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងជំងឺ និងស្ថានភាពនៃការឆ្លងក្នុងកម្រិតស្រាលឬធ្ងន់។ ភ្ជាប់ជាមួយគ្នានេះ អាចមានរោគសញ្ញាសេសសល់បន្តក្នុងរយៈពេលប្រហែល១ឆ្នាំ ក្រោយពីជាសះស្បើយពីជំងឺកូវីដ-១៩។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសុខាភិបាលរូបនេះបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា៖ «ការសិក្សាក៏បានបង្ហាញថា អាចមានរោគសញ្ញាដែលនៅសេសសល់បន្តក្នុងរយៈពេលប្រហែល១ឆ្នាំ ក្រោយពីបានជាសះស្បើយពីជំងឺកូវីដ-១៩ (បុគ្គលខ្លះក៏មិនបញ្ហានេះដែរ) ដែលគេសង្កេតឃើញមានដូចជា ឆាប់នឿយហត់ មានអារម្មណ៍ថា ដូចជាខ្សោយជាងមុនពេលឈឺ ដកដង្ហើមដូចជាមិនវែង ឬពិបាកដកដង្ហើម ឬមានអារម្មណ៍ថាដូចរៀងថប់ៗដង្ហើម បន្តនៅក្អកខ្លះៗ អាចឈឺសន្លាក់ដៃជើង អាចមានឈឺដើមទ្រូងខ្លះៗ មានបញ្ហាការចងចាំ និងបញ្ហាសម្រាន្តមិនសូវលក់ ឈឺសាច់ដុំ ឬឈឺក្បាល បេះដូងដើរញាប់ជាងមុន និងបញ្ហាបាក់ទឹកចិត្ត អស់សង្ឃឹម ឬមានអារម្មណ៍ព្រួយច្រើនជាដើម»។
ប្រធានសមាគមគ្រូពេទ្យគុណធម៌ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ូច វុទ្ធី បង្ហាញការយល់ថា ក្រោយអ្នកជំងឺជាសះស្បើយពីជំងឺកូវីដ-១៩រួចហើយ លទ្ធភាពដែលអាចកើតមាននូវបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ស្រ្តេសន៍ ការគិតច្រើន គឺមិនអាចកើតមាននោះទេ។ ប៉ុន្តែករណីដែលអ្នកជាសះស្បើយពីជំងឺកូវីដ-១៩ហើយ អាចកើតមានអាការៈដូចជាបញ្ហាផ្លូវចិត្ត គិតច្រើន ឆាប់ហត់អីហ្នឹង គឺបណ្តាលមកពីអ្នកជំងឺដែលឆ្លងវីរ៉ុសកូវីដ-១៩ មានជាប់ជំងឺប្រចាំកាយពីមុនមក ជាហេតុធ្វើឱ្យអ្នកជំងឺងាយប្រឈមទៅបញ្ហាទាំងអស់នេះកើតឡើង។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ូច វុទ្ធី បានមានប្រសាសន៍ថា៖ «បើតាមការសិក្សាដូចខ្ញុំបានលើកឡើងអ៊ីចឹង វាអត់មានបញ្ហាទៅដល់ថ្នាក់ហ្នឹងទេ (បញ្ហាផ្លូវចិត្ត) ពីព្រោះគេហៅថា ចិត្តសាស្រ្តរបស់គ្រូពេទ្យចំពោះអ្នកជំងឺទី១។ ទី២យើងសួរនាំថា តើគាត់ពីមុនមកគាត់មានជំងឺប្រចាំកាយពីមុនមកអត់ ប្រសិនជាគាត់មានអាជំងឺប្រចាំកាយពីមុន យើងត្រូវឆែកមើលឱ្យគ្រប់ឱ្យគាត់ដូចជាពិនិត្យឈាម យកឈាមគាត់ទៅពិនិត្យមើលចូល Labo មើលតើគាត់មានជំងឺអីខ្លះប្រចាំកាយ អាហ្នឹងហើយដែលធ្វើឱ្យគាត់មានវិបត្តិស្រ្តេសន៍ផ្លូវចិត្ត ហើយប្រសិនជាគាត់អត់មានជំងឺប្រចាំកាយទេ ដូចជាគ្មានបញ្ហាទេ កូវីដដឹងតែជាហើយ វាជាហើយវាអត់មានអីបន្តយាយីមកដល់ខ្លួនយើងទៀតទេ ប្រសិនជាគាត់កើតហើយ ក្រោយមក គាត់សម្រាកមក ហើយជាខ្លួនវាវិញ អាហ្នឹងគាត់មានកម្លាំងល្អ គាត់មានអង់ទីគ័រ បណ្តុះអង់ទីគ័រធម្មជាតិ»។
ប្រធានសមាគមគ្រូពេទ្យគុណធម៌ដដែលនេះ បានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា បញ្ហាគិតច្រើន ឬឆាប់ហត់ គឺបណ្តាលមកពីអារម្មណ៍របស់អ្នកជំងឺ និងបញ្ហាគ្រួសារ ហើយត្រូវរកគ្រូពេទ្យចិត្តសាស្រ្តដើម្បីផ្តល់យោបល់ដល់ពួកគាត់។ ជាពិសេសលោក អ៊ូច វុទ្ធី បានណែនាំថា ឱ្យអ្នកជំងឺបន្ទាប់ជាសះស្បើយពីជំងឺកូវីដ ត្រូវញ៉ាំទឹកឱ្យបានច្រើន សម្រាកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ទទួលទានអាហារឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ និងរបបអាហារណាដែលមានជាតិប្រូតេអ៊ីនគ្រប់គ្រាន់ ព្រមទាំងធ្វើការកុំឱ្យលើសកម្លាំងជាដើម។
លោក អ៊ូច វុទ្ធី បានលើកឡើងថា៖ «គិតច្រើន ហើយហត់អីហ្នឹងមកពីអារម្មណ៍គាត់ទី១ ពីព្រោះត្រូវមានគ្រូពេទ្យចិត្តសាស្រ្តផ្តល់យោបល់ដល់គាត់ ផ្តល់គំនិតដល់គាត់ ហើយដូចខ្ញុំនិយាយខាងដើមអ៊ីចឹង ឱ្យគាត់សម្រាកឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ គេងសម្រាកហើយ កុំឱ្យធ្វើការហួសកម្លាំង ហើយញ៉ាំឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់បីពេល រករបបអាហារដែលមានប្រូតេអ៊ីនមានអីគ្រប់គ្រាន់ទៅ! កន្លែងហ្នឹងហើយដែលធ្វើឱ្យគាត់ឈ្នះពីជំងឺ។ ហើយប្រសិនជាគាត់មានជីវភាពខ្សត់ខ្សោយ ហើយក្នុងវិបត្តិគ្រួសារគាត់មានបញ្ហារឿងសេដ្ឋកិច្ចហិរញ្ញវត្ថុទៀតហើយអាហ្នឹងដែលធ្វើឱ្យគាត់គិតច្រើន»។
គិតត្រឹមថ្ងៃទី២២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២នេះ កម្ពុជាមានអ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩សរុបទាំងអស់ ១៣៥ ១៥៨ នាក់ ក្នុងនោះស្លាប់ ៣ ០៥២នាក់ និងជាសះស្បើយចំនួន ១៣១ ១១០ នាក់៕
អត្ថបទដោយ សេក ប៊ុនឈូ អ្នកសារព័ត៌មានវ័យក្មេង
