អ្នកនយោបាយមួយចំនួនដែលចូលរួមប្រកួតការបោះឆ្នោត បានលើកឡើងថា «ច្បាប់រំលាយគណបក្ស» ជាឧបករណ៍រារាំងដល់ការផ្ទេរអំណាច ដោយសន្តិវិធីតាមប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ បើច្បាប់នេះមិនត្រូវបានកែលម្អឬលុបចោលទេនោះ។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលមានអាសនៈប្រហាក់ប្រហែលគណបក្សប្រជាជានកម្ពុជាដែរនោះ ត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយ ហើយផាត់ចេញពីឆាកនយោបាយរហូតបច្ចុប្បន្ន ដោយចោទប្រកាន់ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងមួយនេះថាបានគប់គិតជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកចង់ផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
បញ្ហានេះ អនុប្រធានបណ្ដោះអាសន្នគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន យល់ឃើញថា ច្បាប់រំលាយគណបក្សនេះប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងន់ដល់ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា ច្បាប់នេះបានបើកឱកាសឱ្យអ្នកដែលមានឥទ្ធិពលលើតុលាការ ឬមានឥទ្ធិពលលើកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ប្រើប្រាស់ច្បាប់នេះ ដើម្បីកម្ចាត់ដៃគូប្រកួតប្រជែងដែលមានសក្ដានុពល។ ការណ៍នេះជាហានិភ័យដល់យន្តការផ្ទេរអំណាចដោយសន្តិវិធីតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ប្រសិនបើច្បាប់នេះមិនត្រូវបានលុបចោលទេនោះ។
លោកថា៖ «មានច្បាប់ដែលអាចរំលាយបានបែបនេះ សង្គមនឹងនៅ[បន្តក្នុងស្ថានភាព]អីចឹង! អ្នកណាដែលមានអំណាចកាំភ្លើង មានអំណាចលើតុលាការ មានអំណាចលុយ នៅតែគ្រប់គ្រងអំណាចរហូត […] យើងឃើញដូចការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអ៊ីចឹង ពេលដែលមានការគាំទ្រខ្លាំងហើយអីហើយ អាចនឹងយល់ថានឹងមានការផ្លាស់ប្ដូរអំណាចដោយសន្តិវិធីហើយហ្នឹង ក៏ត្រូវបានរំលាយមកវិញ»។
ប្រធានគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ លោក គង់ មូនីកា លើកឡើងថា ការប្រកួតអំណាចតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យមិនគួរមានច្បាប់រំលាយដៃគូប្រជែងនយោបាយនោះទេ តែរដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ធ្វើច្បាប់ធានាឱ្យការបោះឆ្នោត ឬទីលានប្រកួតអំណាច មានលក្ខណៈសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។
លោកយល់ថា ច្បាប់នេះ គឺជាការអនុវត្តផ្ទុយពីឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយថាក៏បង្កការរងគ្រោះដល់ដៃគូប្រកួតដែលមានសក្ដានុពលផងដែរ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំចង់ឃើញថា វាគួរតែអ្នកនយោបាយខ្មែរចាប់ផ្ដើមងាកមកជជែកគ្នាអំពីផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេសជាតិ ផលប្រយោជន៍ជាចម្បង ឈប់ផ្ដោតលើការប្រកួតប្រជែងឬការខ្វែងគំនិតគ្នាផ្នែកនយោបាយហ្នឹង យកបញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹងមកធ្វើជារបៀបវារៈកំពូលឈ្លោះគ្នា ហើយវាបំផ្លាញផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេសជាតិ»។
បញ្ហានេះ លោក គង់ មូនីកា ចង់ឃើញអ្នកនយោបាយខ្មែរកែច្បាប់ ដើម្បីបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
អគ្គលេខាធិការគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោកបណ្ឌិត សាម អ៊ីន លើកឡើងថា ក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យមិនគួរមានច្បាប់រំលាយគណបក្សនយោបាយនោះទេ ត្រូវបង្កើតច្បាប់ដើម្បីដាក់កំហិតសកម្មភាពនយោបាយដែលបង្កអស្ថិរភាពដល់ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ ព្រោះថាច្បាប់រឹបអូសឆន្ទៈពលរដ្ឋហាក់ងាកចេញពីស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
យ៉ាងណា លោកគិតថា ច្បាប់រំលាយគណបក្សបានទុកឱកាសឱ្យគណបក្សកាន់អំណាចប្រើប្រាស់ដើម្បីផាត់ដៃគូប្រកួតនយោបាយដែលមានសក្តានុពលបានគ្រប់ពេល ហើយការណ៍នេះជំរុញឱ្យភាពអយុត្តិធម៌លើទីលានប្រកួតនយោបាយតាមយន្តការប្រជាធិបតេយ្យ បើច្បាប់នេះមិនត្រូវបានកែលម្អទេនោះ។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹងវាផ្ដល់ឱ្យមានការប្រកួតប្រជែងក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យហ្នឹង វាហាក់ដូចជាមិនមានភាពយុត្តិធម៌ មានភាពរើសអើងច្រើន ហើយផ្ដល់ឱកាសឱ្យអ្នកកាន់អំណាចហ្នឹង ដូចជា ផាត់គូប្រកួតប្រជែងដោយងាយស្រួល ដោយប្រើប្រាស់យន្តការច្បាប់រំលាយគណបក្សហ្នឹង»។
យ៉ាងណា អ្នកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន បានច្រានចោលការលើកឡើងនេះ ដោយសម្អាងថា គណបក្សដែលចូលរួមការបោះឆ្នោតទាំងនោះមិនបាច់ព្រួយបារម្ភទេ បើខ្លួនមិនបានធ្វើអ្វីខុសច្បាប់នោះ។
លោកថា៖ «បើអត់ខុស នរណារំលាយយើងចោល? មកពីយើងធ្វើខុស អាហ្នឹងបានគេរំលាយអាហ្នឹង! វាត្រូវតាមគោលការណ៍ច្បាប់ហើយ បើមិនចង់ឱ្យគេរំលាយ កុំធ្វើខុសទៅ»។
ច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ ដែលត្រូវបានតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកែដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ប្រកាសយ៉ាងប្រញាប់អំឡុងឆ្នាំ២០១៧ មាត្រា៤៤ថ្មី ចែងថា គណបក្សនយោបាយដែលបានប្រព្រឹត្តល្មើសមាត្រា៦ និង៧ តុលាការអាចផ្អាកសកម្មភាពមិនលើសពី៥ឆ្នាំ និងរំលាយគណបក្សនោះ។
មាត្រា៦ វិញចែងថា គណបក្សនយោបាយមិនត្រូវធ្វើឱ្យមានអបគមន៍ ឬបំបែករដ្ឋ ដែលនាំឱ្យអន្តរាយដល់ឯកភាពជាតិ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់សន្តិសុខរដ្ឋ បង្កើតកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងធ្វើការញុះញង់ឱ្យមានការបែកបាក់ជាតិ ជាដើម។
តែយ៉ាងណា ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា បង្ហាញការព្រួយបារម្ភថា ខណៈដែលប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាមិនទាន់ឯករាជ្យនោះ គណបក្សកាន់អំណាចនឹងប្រើច្បាប់នេះ ដើម្បីរារាំងដៃគូប្រកួតដែលមានសក្ដានុពល ហើយក៏ជាឧបសគ្គដល់យន្តការផ្ទេរអំណាចដោយសន្តិវិធីតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យផងដែរ។
លោកថា៖ «បើសិនជាគណបក្សណាមួយគាត់មានកម្លាំងខ្លាំង គាត់មានឥទ្ធិពលអាចប្រកួតប្រជែងអំណាចបាន ពេលនោះគណបក្សហ្នឹងនឹងប្រឈមទៅនឹងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌បែបហ្នឹងហើយ»៕
