ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ អះអាងថា ការដោះដូរដីនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ក្នុងខេត្តតាកែវ មិនប៉ះពាល់ដល់ផ្ទៃដីឧទ្យានសួនសត្វ និងមជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅឡើយ។
ក្នុងលិខិតចុះថ្ងៃទី២៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ របស់ក្រសួងកសិកម្ម ដាក់ទៅទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ដែលវីអូឌីទើបទទួលបាននៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម លោក វេង សាខុន បានលើកឡើងថា ករណីទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីសុំការអនុញ្ញាតជាគោលការណ៍ដោះដូរទីតាំងដីស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងកសិកម្ម គឺមិនប៉ះជាន់លើផ្ទៃដីឧទ្យានសួនសត្វ និងមជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ ដែលមានទំហំជាង៤០០ហិកតា មានរបងព័ទ្ធជុំវិញ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាដែលបានអភិវឌ្ឍកន្លងមកនោះឡើយ។
លោកបញ្ជាក់ទៀតថា ការអភិវឌ្ឍតំបន់នោះក៏មិនប៉ះពាល់ទៅដល់ការសហការជួយរបស់អង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ ឬការអនុវត្តអនុស្សរណៈយោគយល់គ្នា រវាងក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ និងអង្គការនេះដែរ។
រដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះបន្តថា ការដោះដូរដីនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅជាការចាំបាច់របស់រដ្ឋាភិបាលសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ ដើម្បីជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋាន ព្រមទាំងផ្តល់បន្ថែមទៀតនូវទុនសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍគម្រោងយុទ្ធសាស្ត្រនានា ជំរុញនិងកែលម្អឧទ្យានសួនសត្វ និងមជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ អាចប្រកួតប្រជែងក្នុងបរិបទសេដ្ឋកិច្ចបច្ចុប្បន្ន ព្រមទាំងជំរុញកំណើនចំណូលធានានិរន្តរភាពផងដែរ។
លោក វេង សាខុន ឱ្យដឹងទៀតថា តំបន់ភ្នំតាម៉ៅមានផ្ទៃដីទំហំ២ ៥០០ហិកតា ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ។ លោកថា កន្លងមក ក្រសួងបានយកដីមួយផ្នែកនៃតំបន់ភ្នំតាម៉ៅដែលមានទំហំជាង៤០០ហិកតា បង្កើតជាឧទ្យានសួនសត្វ និងមជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ និងបានសម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការកាលពីឆ្នាំ២០០០។
បើតាមប្រភពដដែល បច្ចុប្បន្ននេះ ឧទ្យានសួនសត្វ និងមជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការសង្គ្រោះ និងព្យាបាលសត្វព្រៃរបួស ស្ត្រេស ពិការ ឈឺ សង្គ្រោះសត្វដែលម្ចាស់អស់និស្ស័យ សត្វព្រៃបង្ក្រាបបានពីការជួញដូរខុសច្បាប់ និងចិញ្ចឹមថែរក្សាទុកសត្វព្រៃដែលមិនមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ អាចលែងទៅទីជម្រកដើមបាន។
មួយទៀតនោះ លោកថា ឧទ្យានសួនសត្វ និងមជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ ត្រូវបានអភិវឌ្ឍនិងពង្រឹងខ្លួនដោយបានសាងសង់របងសុវត្ថិភាពរឹងមាំប្រវែង៨ ៣៩៤ម៉ែត្រ ហ៊ុមព័ទ្ធជុំវិញផ្ទៃដីជាង៤០០ហិកតា ដោយក្នុងនោះបានធ្វើការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានា រួមមាន ផ្លូវថ្នល់ ទ្រុងសត្វ សួនច្បារ អគារសារមន្ទីរ អគារអប់រំ ប្រព័ន្ធផ្គត់ផ្គង់ទឹក បណ្ដាញអគ្គិសនី អគារការិយាល័យ ដើម្បីបម្រើឱ្យការសង្គ្រោះ ព្យាបាល ការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ការអប់រំ ទេសចរណ៍ និងកំពុងចិញ្ចឹមថែរក្សាបង្កាត់ពូជសត្វព្រៃចំនួន១១៨ប្រភេទ ស្មើនឹង១ ៦៧៨ក្បាល។
បើតាមលិខិតរបស់ក្រសួងកសិកម្ម កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២នោះ គឺនាយិកាប្រតិបត្តិអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ (Wildlife Alliance) លោកស្រី ស៊ូវណ្ណា ហ្គោនឡែត (SUWANNA GAUNTLETT) បានស្នើសុំអន្តរាគមន៍បន្ទាន់បញ្ឈប់សំណើសុំដីទំហំ៥០០ហិកតា សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍឯកជន និងស្នើសុំសវនាការជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដើម្បីអន្តរាគមន៍បន្ទាន់ បញ្ឈប់ការបំផ្លាញព្រៃភ្នំតាម៉ៅជាជម្រកសត្វព្រៃ ស្ថិតនៅក្រោមការការពាររបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ។
លោកស្រីត្រូវបានស្រង់សម្ដីដាក់ក្នុងលិខិតនោះថា នៅពេលដែលគម្រោងនោះត្រូវបានអនុវត្ត ដីព្រៃភ្នំតាម៉ៅ នឹងត្រូវកាត់ផ្ដាច់ជាពីរបំណែកតូចៗ ហើយសត្វព្រៃជាង១ ០០០ក្បាលនឹងបាត់បង់ទីជម្រក ឧទ្យានសួនសត្វ និងមជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ នឹងបាត់បង់កេរ្តិ៍ឈ្មោះ ការងាររួមគ្នារវាងរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃរយៈពេល២០ឆ្នាំកន្លងមក ក្នុងការការពារប្រព័ន្ធបរិស្ថាននៅទីនោះនឹងគ្មានអ្វីទាំងអស់ ហើយថវិការួមវិភាគទានរបស់អង្គការនឹងទទេស្អាត។
នាយកកម្មវិធីនៅអង្គការសម្ព័ន្ធមិត្តសត្វព្រៃ លោក នីច ម៉ាក (Nick Marx) មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃនេះថា លោកមិនគាំទ្រឱ្យមានការឈូសឆាយព្រៃឈើក្នុងតំបន់ភ្នំតាម៉ៅទេ។ លោកថា ការឈូសឆាយដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍នៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ នឹងបំផ្លាញព្រៃកន្លែងល្អៗសម្រាប់មសត្វព្រៃកម្រជាច្រើនប្រភេទរស់នៅ និងកន្លែងល្អៗសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរនិងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទៅលេងកម្សាន្តនៅទីនោះ។
អ្នកជំនាញអភិរក្សសត្វព្រៃរូបនេះលើកឡើងថា ព្រៃឈើនៅខាងក្រៅឧទ្យានសួនសត្វ និងមជ្ឈមណ្ឌលសង្គ្រោះសត្វព្រៃភ្នំតាម៉ៅ ក៏មានសត្វព្រៃរស់នៅជាច្រើនផងដែរ។ លោកថា ពេលគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នោះអនុវត្ត នឹងបង្កការរំខាន ការភ្ញាក់ផ្អើលដល់សត្វរស់នៅខាងក្រៅឧទ្យានសួនសត្វ ហើយពេលឈូសឆាយដី នឹងប៉ះពាល់ដល់ទីជម្រករបស់សត្វទាំងនោះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងបានធ្វើការសហការជាមួយរដ្ឋបាលព្រៃឈើជាង២០ឆ្នាំ ដើម្បីការងារព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃនៅជុំវិញតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ យើងឃើញមានសត្វព្រៃជាច្រើនរស់នៅខាងក្រៅសួន។ អ៊ីចឹងខ្ញុំមិនគាំទ្រ និងចង់ឱ្យលុបចោលនូវគំនិតចង់ឈូសឆាយដីព្រៃនៅជុំវិញភ្នំតាម៉ៅនេះ ព្រោះយើងចង់ទុកព្រៃនោះសម្រាប់ប្រជាជននិងភ្ញៀវទេសចរទៅមើលសត្វព្រៃមើលព្រៃប្រឹក្សា កន្លែងធម្មជាតិ នៅជិតរាជធានីភ្នំពេញ»។
ព្រះសង្ឃគង់នៅវត្តថ្មអន្ទង នៅលើភ្នំតាម៉ៅ ព្រះតេជគុណ សុត ផល្លី មានសង្ឃដីកាថា បើទោះបីជាមានការអះអាងពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មថា ការអភិវឌ្ឍនោះមិនប៉ះពាល់ដល់សួនសត្វភ្នំតាម៉ៅក៏ដោយ ក៏ព្រះអង្គនៅតែសម្ដែងការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំងចំពោះផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន ព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃនៅក្នុងតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ។ ព្រះអង្គបន្តថា ព្រះអង្គមិនចង់ឱ្យមានការអភិវឌ្ឍ ឬឈូសឆាយដីព្រៃជុំវិញតំបន់នោះទេ និងចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលទៅអភិវឌ្ឍនៅតំបន់ផ្សេងដែលមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយព្រៃឈើនិងសត្វព្រៃ។
ព្រះអង្គមានសង្ឃដីកាថា៖ «ប្រជាជនគេសោកស្តាយគ្រប់ៗគ្នា ប៉ុន្តែអត់មានអ្នកណាហ៊ាននិយាយតាមរយៈព័ត៌មានអី! បើអ្នកណាហ៊ាននិយាយ គេគំរាម។ បើអាត្មាការពារបានវិញ អាត្មាមិនឱ្យមានការឈូសឆាយទេ ទោះឱ្យប៉ុន្មានលានដុល្លារក៏ដោយ ព្រោះអាត្មាមិនចង់ឱ្យបាត់បង់ព្រៃឈើ។ នៅខេត្តតាកែវយើងមានព្រៃឈើនិងសត្វព្រៃ មានតែនៅកន្លែងហ្នឹងហើយ បើអស់ព្រៃហ្នឹងទៀត វាមានអីទៀត? វាអស់ហ្នឹងហើយ»។
ប្រជាពលរដ្ឋនៅខេត្តកណ្តាល កញ្ញា ផល ករុណា និយាយថា កញ្ញាធ្លាប់ទៅឧទ្យានសួនសត្វភ្នំតាម៉ៅ ដើម្បីមើលសត្វព្រៃ និងលំហែកាយជាមួយធម្មជាតិនៃព្រៃឈើនៅតំបន់នោះ។ កញ្ញាក៏មានការព្រួយបារម្ភពីផលប៉ះពាល់ដល់ព្រៃឈើនិងសត្វព្រៃនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅនេះផងដែរ ក្រោយពីទទួលបានព័ត៌មានថា រដ្ឋាភិបាលដោះដូរតំបន់ភ្នំតាម៉ៅទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនធ្វើការអភិវឌ្ឍ។
កញ្ញា ផល ករុណា លើកឡើងថា តំបន់ភ្នំតាម៉ៅជាតំបន់ទេសចរណ៍មួយកន្លែងនៅជិតទីប្រជុំ ដូចជា រាជធានីភ្នំពេញ ខេត្តកណ្ដាល និងខេត្តតាកែវ ដោយពលរដ្ឋនៅតំបន់ទាំងនោះអាចនឹងចំណាយពេលវេលានិងថវិកាតិចសម្រាប់ការទៅដើរកម្សាន្តនៅទីនោះ។
កញ្ញាបន្ថែមថា៖ «ជាធម្មតាទេ ពេលដែលគេទៅកាប់ព្រៃហ្នឹងមកធ្វើកម្មសិទ្ធិឯកជន បើទោះបីជាគាត់ថាមិនបានទៅប៉ះពាល់សត្វនៅតំបន់ហ្នឹងក៏ដោយ ក៏គង់តែសត្វព្រៃទាំងអស់ហ្នឹងវារត់ចេញដោយខ្លួនឯងដែរ ពីព្រោះសត្វព្រៃវាមិនអាចរស់នៅជាមួយមនុស្សយើងបានទេ។ វានៅបានលុះត្រាតែយើងដាក់វានៅក្នុងទ្រុង។ អីចឹងបើគេធ្វើអីនៅកន្លែងហ្នឹង វារស់នៅយ៉ាងម៉េច? ហើយព្រៃឈើកន្លែងហ្នឹងក៏អស់ ដូច្នេះ វានឹងរត់ចេញទៅនៅប្រទេសគេអស់។ អ៊ីចឹងចង់ឱ្យមានការការពារនិងអភិរក្សព្រៃឈើនៅតំបន់ហ្នឹង មិនចង់ឱ្យក្រុមហ៊ុនឬស្ថាប័នទៅអភិវឌ្ឍតំបន់ភ្នំតាម៉ៅហ្នឹងទេ»។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានស្នើសុំដោះដូរដីចំនួន២កន្លែងនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ ទៅឱ្យក្រុមហ៊ុន «ខ្មែរ ហ្វ្រេស មីល ឯ.ក» ធ្វើការអភិវឌ្ឍ ដោយមួយកន្លែងមានដី៣០០ហិកតា កាត់ចេញពីស្ថានីយចិញ្ចឹមគោពូជភ្នំតាម៉ៅ និងមួយកន្លែងទៀតមានផ្ទៃដីទំហំ៥០០ហិកតា កាត់ចេញពីរដ្ឋបាលព្រៃឈើភ្នំតាម៉ៅ៕
