ប្រជាពលរដ្ឋ២៥០គ្រួសារ រស់នៅជាប់បឹងតាមោក ស្ថិតក្នុងសង្កាត់សំរោងត្បូង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ បារម្ភពីការបណ្ដេញចេញទាំងបង្ខំ ខណៈអាជ្ញាធរកំពុងចាក់ដីលុបប៉ះពាល់ដីធ្លី និងចោទពួកគាត់ថារស់នៅលើដីរដ្ឋដោយខុសច្បាប់។
អ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា ដែលអះអាងថាជាតំណាងពលរដ្ឋ ប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃពុធនេះថា អ្នកភូមិចំនួន២៥០គ្រួសារបានទៅរស់នៅនិងអាស្រ័យផលលើដីប្រហែល៥ហិកតាជាប់បឹងតោមោក ស្ថិតក្នុងភូមិសំរោងត្បូង សង្កាត់សំរោងត្បូង តាំងពីឆ្នាំ១៩៩០ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះ អាជ្ញាធរមិនបានចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិឱ្យនោះទេ។
តំណាងពលរដ្ឋរូបនេះបន្តថា បច្ចុប្បន្ន អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅ កំពុងដាក់គ្រឿងចក្រឈូសឆាយនិងចាក់ដីលុបបឹងតាមោក ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ដីប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន ហើយចោទថាពលរដ្ឋរស់នៅលើដីរដ្ឋដោយខុសច្បាប់។ អ្នកស្រីថា កាលពីដើមសប្ដាហ៍នេះ អ្នកភូមិរាប់រយនាក់បាននាំគ្នាតវ៉ាជាបន្តបន្ទាប់លើដីកំពុងមានជម្លោះ និងនៅសាលាខណ្ឌព្រែកព្នៅ ដើម្បីទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរដោះស្រាយនិងចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិជូនពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែមិនទាន់ទទួលបានដំណោះស្រាយនៅឡើយ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ឥលូវនេះ អាជ្ញាធរលុបបឹងហ្នឹងជិតដល់ក្រោយផ្ទះពួកខ្ញុំហើយ។ មន្ត្រីនៅសាលាខណ្ឌម្នាក់ គាត់និយាយថា បឹងគេលុប ហើយដីនិងផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋនៅខាងមុខហ្នឹង ក៏គេមិនដោះស្រាយឱ្យដែរ គេលុបចោលទាំងអស់ហ្នឹង។ អ៊ីចឹងហើយបានប្រជាពលរដ្ឋផ្ទុះការតវ៉ាហ្នឹង ហើយប្រជាពលរដ្ឋសុំថា ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋប្រមូលផលសិនទៅ ចាំលុប! ប៉ុន្តែគេអត់ព្រម ដល់ថ្នាក់ដកកាំភ្លើងភ្ជង់រកបាញ់ប្រជាពលរដ្ឋទៀត ហើយបញ្ជាឱ្យអ្នកបើកគ្រឿងចក្រចាក់ដីលុបប្រជាពលរដ្ឋទៀត សាហាវជាងអាពត[ប៉ុលពត]ទៀត»។
តំណាងពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី ផន សុខុម និយាយថា រដ្ឋាភិបាលបានកាត់ផ្ទៃបឹងតាមោករាប់ពាន់ហិកតាទៅឱ្យមន្ត្រីរាជការ ឧកញ៉ា និងអ្នកមានលុយមានអំណាច ប៉ុន្តែពលរដ្ឋក្រីក្រដែលមានដីបន្តិចបន្តួចនៅជាប់បឹងតាមោក បែរជាមិនទទួលបានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីទៅវិញ។ អ្នកស្រីថា នេះជារឿងអយុត្តិធម៌សម្រាប់ពលរដ្ឋក្រីក្រខ្វះដីរស់នៅអាស្រ័យផលដូចជាពួកគាត់។
អ្នកស្រី ផន សុខុម អះអាងថា មុនការបោះឆ្នោត អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានសន្យាជួយដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ជូនពួកគាត់ ប៉ុន្តែក្រោយបោះឆ្នោត បែរជាមិនដោះស្រាយ ហើយគំរាមកំហែងប្តឹងពលរដ្ឋទៅតុលាការ ដោយចោទថា ពលរដ្ឋរស់នៅលើដីរដ្ឋខុសច្បាប់ទៅវិញ។ អ្នកស្រីបានអំពាវនាវដល់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលពិចារណាដោះស្រាយជូនពលរដ្ឋឱ្យបានឆាប់ កុំឱ្យពួកគាត់មានការព្រួយបារម្ភពីការបណ្តេញចេញទាំងបង្ខំដូចសហគមន៍បឹងកក់ និងសហគន៍បុរីកីឡា ជាដើម។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «បើដីរដ្ឋមិនឱ្យរាស្ត្រនៅ ឱ្យតែឧកញ៉ានៅ ដល់ពេលសន្លឹកឆ្នោតឧកញ៉ាហ្នឹងបោះតែឯង ជាប់ដែរ? អ៊ីចឹងមានតែសម្តេច ហ៊ុន សែន ទេអាចជួយកូនចៅបាន ឱ្យមានប្លង់កម្មសិទ្ធិ មានសៀវភៅស្នាក់នៅ។ ពួកខ្ញុំបានបោះឆ្នោតជូនគាត់ច្រើនអាណត្តិហើយ ប៉ុន្តែបែរជាអាណត្តិនេះ អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅ បែរជាមិនទទួលស្គាល់ពួកខ្ញុំទៅវិញ។ កាលពីមុនមក កាលពីដីធ្លីនៅតំបន់ខ្ញុំមិនទាន់ត្រូវប៉ាន់ គាត់ហៅពួកខ្ញុំទៅហែបក្សរហូតទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ ឥលូវបែរជាគាត់លាបពណ៌ពួកខ្ញុំថារស់នៅលើដីរដ្ឋខុសច្បាប់ទៅវិញ»។
អភិបាលខណ្ឌព្រែកព្នៅ លោក សុខ សម្បត្តិ អះអាងថា ពលរដ្ឋទាំងនោះរស់នៅលើចំណីផ្លូវលេខ១៥១ ដោយខុសច្បាប់។ លោកថា កន្លងមក អាជ្ញាធរខណ្ឌ និងរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្របសម្រួលដោះស្រាយជាច្រើនដងហើយ ដោយសុំដោះដូរដីឱ្យពលរដ្ឋទៅកន្លែងផ្សេងដែលរៀបចំដោយអាជ្ញាធរ ស្ថិតក្នុងភូមិសំរោងត្បូងដូចគ្នា និងមានបណ្ណកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋទាំងនោះមិនព្រមទទួលយកការដោះស្រាយ ដែលធ្វើឱ្យការដោះស្រាយអូសបន្លាយយូរបែបនេះ។
អភិបាលខណ្ឌរូបនេះបន្តថា អាជ្ញាធរនៅស្វាគមន៍និងរង់ចាំសម្របសម្រួលដោះស្រាយជូនពលរដ្ឋ តាមរយៈការដោះដូរទីតាំងដី និងផ្តល់កម្មសិទ្ធិជូនពលរដ្ឋដដែល។
លោកបន្ថែមថា៖ «បើដូរទៅនៅដីកន្លែងហ្នឹង [ដីឡូត៍នៅភូមិសំរោងខាងត្បូង] អាជ្ញាធរយើងត្រៀមចាំទទួលជានិច្ច ដែលជាដីសាលារាជធានីភ្នំពេញបានរៀបចំទុកឱ្យ។ លោកអាចមើលខ្លួនឯងបាន ហើយណែនាំឱ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋទៅនៅហ្នឹងទៅ បានដីស្របច្បាប់តកូនតចៅ។ បើគាត់នៅរស់នៅលើចំណីផ្លូវ អ៊ីចឹងអ្នកណាគេដោះស្រាយឱ្យបាន»។
បើតាមលោក សុខ សម្បត្តិ ដីដែលដោះដូរជូនពលរដ្ឋនោះជាប្រភេទដីឡូត៍មានទំហំទទឹង៧ម៉ែត្រ និងបណ្ដោយជាង១០ម៉ែត្រ សម្រាប់ពលរដ្ឋក្នុងមួយគ្រួសារ ដោយមានការរៀបចំហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធត្រឹមត្រូវ ដូចជា ប្រព័ន្ធនិងបណ្តាញទឹកភ្លើង ជាដើម។ លោកថា កន្លងមក មានពលរដ្ឋមួយចំនួនធំហើយដែលសម្រេចដោះដូរដីទៅរស់នៅទីតាំងថ្មីនោះ។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ នៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត សង្កេតឃើញថា កន្លងមក រដ្ឋាភិបាលបានកាត់ផ្ទៃបឹងតាមោកឱ្យស្ថាប័នរដ្ឋ ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងអ្នកមានលុយមានអំណាចអស់រាប់ពាន់ហិកតា។ ករណីនេះ លោកស្នើដល់រដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ គួរពិចារណានិងរិះរកមធ្យោបាយដោះស្រាយជូនពលរដ្ឋ ដើម្បីកុំឱ្យមានការបណ្តេញចេញទាំងបង្ខំ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិទទួលបានដីធ្លី និងលំនៅឋានរបស់ពលរដ្ឋ ជាពិសេសកុំឱ្យប៉ះពាល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគេ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ព្រោះបទពិសោធន៍កន្លងមក ការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ គឺវាបានប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ អ៊ីចឹងធ្វើយ៉ាងណាចៀសវាងកុំឱ្យមានការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំបន្តទៀត។ ហើយមធ្យោបាយដែលល្អ យើងត្រូវពិនិត្យមើលលើលទ្ធភាពផ្សេងៗក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយសម្រាប់ពលរដ្ឋ ដែលអាចទទួលយកបានទាំងអស់គ្នា»។
កាលពីអំឡុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ ក៏មានអ្នកភូមិជិត១០០នាក់ តំណាងឱ្យពលរដ្ឋ៨៨គ្រួសារ រស់នៅជាប់បឹងតាមោក ក្នុងសង្កាត់គោករកា ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ បានប្រមូលផ្ដុំគ្នាតវ៉ាមុខសាលាខណ្ឌ ដើម្បីទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរដោះស្រាយសំណងផលប៉ះពាល់ដីធ្លីផងដែរ ខណៈដីរបស់ពួកគេជាប់បឹងតាមោកត្រូវបានក្រុមហ៊ុនឯកជនចាក់លុប និងមានការផ្សព្វផ្សាយលក់។
បឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវ មានផ្ទៃដីសរុប៣ ២៣៩ហិកតា ជាអាងស្ដុកទឹកកខ្វក់ និងរំដោះទឹកចេញពីរាជធានីភ្នំពេញ ហើយបឹងមួយនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចេញអនុក្រឹត្យមួយកាលពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ ដោយកំណត់បឹងធម្មជាតិមួយនេះជាសម្បតិ្តសាធារណៈរបស់រដ្ឋ។
បើយោងតាមអនុក្រឹត្យរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានចេញជាបន្តបន្ទាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់ចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ ផ្ទៃបឹងតាមោកសរុបជាង២ ០០០ហិកតា ហើយត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកាត់ឬដោះដូរទៅឱ្យស្ថាប័នរដ្ឋ ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងបុគ្គលឯកជនមួយចំនួន ដែលគេដឹងថាជាអ្នកមានលុយនិងមានអំណាច សម្រាប់សាងសង់អគារ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗ ព្រមទាំងធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន៕
