ក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស កត់សម្គាល់ថា ក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ ការរំលោភបំពានដីធ្លីនៅតែបន្តកើនឡើងរាលដាលដល់តំបន់ជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅ ជាប់ព្រំដែនវៀតណាមនិងថៃ បង្កផលប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិរស់រានមានជីវិត និងសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច ដែលការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ពួកគេសំអាងថា មូលហេតុចម្បងនៃបញ្ហានេះមកពីកង្វះឆន្ទៈនយោបាយ ក្នុងការការពារផលប្រយោជន៍ម្ចាស់ឆ្នោត ជាដើមចមជំរុញឱ្យមានបណ្តាញប្រទាក់ក្រឡាគ្នារវាងអាជ្ញាធររដ្ឋ និងក្រុមធុរកិច្ច(អ្នកធ្វើជំនួញ)ខិលខូច ជ្រកក្រោមស្លាកអភិវឌ្ឍន៍ បង្កឱ្យពលរដ្ឋក្រីក្របន្តរងគ្រោះលើទឹកដីកំណើតរបស់ខ្លួន។
អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្ស នៅមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សុផាត កត់សម្គាល់ថា តាមកិច្ចសហការ ធ្វើការជាមួយអង្គការដៃគូ លោកកត់សម្គាល់ថា ក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ ជម្លោះដីធ្លីនៅបន្តកើតមានស្ទើរគ្រប់ខេត្តក្រុងនៅឡើយ គ្រាន់តែមានរូបភាពខុសគ្នាប៉ុណ្ណោះ។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា ក្នុងនោះមានខេត្តកោះកុង កំពត កំពង់ស្ពឺ បាត់ដំបង និងខេត្តដែលមានជនជាតិដើមរស់នៅ ដូចជា ខេត្តព្រះវិហារ ក្រចេះ មណ្ឌលគិរី និងរតនគិរី ខណៈរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ខេត្តស្ទឹងត្រែង ក្រចេះ មណ្ឌលគិរី និងរតនគិរី ជាតំបន់អភិវឌ្ឍន៍រួមជាមួយប្រទេសវៀតណាម និងឡាវ ហៅថា «តំបន់អភិវឌ្ឍន៍ត្រីកោណកម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម» ។
ប៉ុន្តែលោកថា ខេត្តដែលមានការតវ៉ាចម្រូងចម្រាសជាងគេ ប៉ះពាល់ដល់ពលរដ្ឋរាប់ពាន់គ្រួសារ មានខេត្តកណ្ដាល ពាក់ព័ន្ធនឹងការសាងសង់ព្រលានយន្តហោះថ្មី ដែលអាជ្ញាធរឈានទៅចាប់ឃុំខ្លួនម្ចាស់កម្មសិទ្ធិដី ៩នាក់ ដែលចេញមុខតវ៉ាទាមទារសំណងសមរម្យ មិនទទួលយកសំណងតាមការកំណត់របស់ក្រុមហ៊ុន OCIC និងអាជ្ញាធររដ្ឋ ត្រឹម៨ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ។
បន្ថែមពីនេះ លោកថា នៅឆ្នាំ២០២២នេះ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ក៏មានពលរដ្ឋរាប់សិបគ្រួសារដែលធ្លាប់អាស្រ័យផលជុំវិញបឹងកប់ស្រូវ ឬបឹងតាមោក ចេញតវ៉ាយ៉ាងក្តៅគគុក ដើម្បីទាមទារឱ្យមានដំណោះស្រាយសមរម្យដែរ ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលកាត់ឆ្វៀលដីបឹងធម្មជាតិនេះឱ្យទៅមន្ត្រី ឧកញ៉ា និងវិស័យឯកជន ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគេ។
មួយវិញទៀត លោកថា បញ្ហាដូចគ្នានេះក៏បានកើតឡើងនៅខេត្តសៀមរាប តំបន់អង្គរ ដែលមានពលរដ្ឋរាប់ពាន់គ្រួសារកំពុងតស៊ូមតិជំទាស់នឹងផែនការរបស់អាជ្ញាធរ ដែលតម្រូវឱ្យពួកគាត់រើចេញពីភូមិកំណើត ទៅរស់នៅកន្លែងថ្មី រួមទាំងខេត្តចំនួន៥ ជុំវិញបឹងទន្លេសាប។
លោកថា៖ «នៅមណ្ឌលគិរី នៅស្ទឹងត្រែង ក៏នៅតែមានអ៊ីចឹងដែរ ពិសេសប៉ះពាល់នឹងក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន និងអ្នកមានអំណាច ដែលវាទីយកដីប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចហ្នឹង។ សរុបសេចក្តីទៅឃើញថា ទំនាស់ដីធ្លីហ្នឹង ឃើញថាមិនបានថយចុះទេ តែវាកាន់តែកើនឡើង ដោយសារក្រុមហ៊ុន និងឧកញ៉ាមួយចំនួន គេហៅថាបានដៃ»។
ក្នុងន័យនេះ លោកសង្កេតឃើញថា បើពលរដ្ឋតតាំងក្តីក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការ ឧកញ៉ា និងអ្នកមានអំណាច មិនដែលចាញ់ក្តីទេ ដោយឡែកចង់រកដំណោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការវិញ ពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ដីនឹងជួបគ្រោះថ្នាក់ដោយការបណ្តេញចេញទាំងបង្ខំ។
លោកថា៖ «ព្រោះអ្នកមានអំណាច ក្រុមហ៊ុន ឧកញ៉ាអីហ្នឹង គេអ្នកមានលុយ ខាងអាជ្ញាធររដ្ឋ គេមានកម្លាំង ហើយពលរដ្ឋគាត់មានអី មានតែដៃទទេហ្នឹង? ហើយនឹងសិទ្ធិមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ជាតិ ច្បាប់អន្តរជាតិហ្នឹង។ ប៉ុន្តែដល់ជាក់ស្តែង ពួកគាត់ប្រើកម្លាំងអ៊ីចឹងទៅ ពួកគាត់[ពលរដ្ឋ]មានតែទឹកភ្នែក រត់ចេញពីដី ចែកជើងគ្នា ហើយត្រូវគេចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ជាដើម។ អាហ្នឹងគឺពិតៗ ដែលជាទិដ្ឋភាពជាក់ស្តែងដែលយើងមើលឃើញ»។
លោកកត់សម្គាល់ដែរថា បញ្ហានេះ វាកើតឡើងដូចឆ្នាំមុនៗដែរ គឺប្រព័ន្ធតុលាការនិងកងកម្លាំងរបស់រដ្ឋត្រូវបានគេប្រើ ដើម្បីយកប្រៀបលើពលរដ្ឋដែលមានបញ្ហាដីធ្លី ដែលរបត់នេះហាក់ឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញពីកិច្ចសហការបែបប្រទាក់ក្រឡាគ្នារវាងក្រុមធុរកិច្ចខិលខូច និងអាជ្ញាធររដ្ឋ ជ្រកក្រោមរូបភាពអភិវឌ្ឍន៍ ដើម្បីតែផលប្រយោជន៍បក្ខពួក មិនអនុលោមតាមស្មារតីច្បាប់ដែលការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ។
លោកថា៖ «រដ្ឋមានសិទ្ធិដកយកម្មសិទ្ធិ អចលនទ្រព្យ ឬកម្មសិទ្ធិឯកជន ដើម្បីផលប្រយោជន៍សាធារណៈ ប៉ុន្តែ[រដ្ឋ]ត្រូវផ្តល់សំណងសមរម្យ អាចទទួលយកបាន និងមានការយល់ព្រមពីម្ចាស់អចលនទ្រព្យ ឬម្ចាស់កម្មសិទ្ធិហ្នឹង។ ប៉ុន្តែតាមពិត [ការអនុវត្ត]មានធ្វើអ៊ីចឹងណា? ឱ្យ៨ដុល្លារ[ក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉ា]អ៊ីចឹងទៅ បណ្តេញគាត់ចេញ បង្ខំអ៊ីចឹងទៅ ប្រើកម្លាំងអ៊ីចឹងទៅ ប៉ះទង្គិចគ្នា ចោទប្រកាន់គាត់ដាក់ពន្ធនាគារអ៊ីចឹងទៅ អាហ្នឹងយើងឃើញជាក់ស្តែង»។
តែយ៉ាងណា លោកយល់ថា រដ្ឋាភិបាលអាចព្យាបាលជំងឺនេះបាន បើមានឆន្ទៈធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធដឹកនាំរដ្ឋគិតប្រយោជន៍ម្ចាស់ឆ្នោតជាអាទិភាព ហើយទប់ស្កាត់កុំឱ្យអ្នកជំនួញ ឬអ្នកធ្វើពាណិជ្ជកម្មខិលខូច យកមន្ត្រីជំនាញ ធ្វើជាខ្នងបង្អែកបាននោះ។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា វិញ សង្កេតឃើញថា ជម្លោះដីធ្លីនៅឆ្នាំ២០២២នេះ មានទាំងបញ្ហាចាស់ និងបញ្ហាថ្មី។
លោកកត់សម្គាល់ថា នៅខេត្តកោះកុង និងផ្នែកខ្លះនៅខេត្តកំពត ពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារនៅបន្តចេញតវ៉ា ទាំងនៅខេត្ត និងពេលខ្លះឡើងមករកអន្តរាគមន៍ពីថ្នាក់ជាតិនៅភ្នំពេញ ប្រឆាំងនឹងការរំលោភបំពាន ដើម្បីការពារដីដែលពួកគេធ្លាប់អាស្រ័យផល បើទោះបីពួកគេប្រើពេលតវ៉ារហូតជាង១០ឆ្នាំមកនេះក្តី។
លោកបញ្ជាក់ថា ភាពជាប់គាំងរកដំណោះស្រាយជូនពលរដ្ឋនេះ ភាគច្រើនភាគីជម្លោះជាក្រុមហ៊ុនដែលស្និទ្ធនឹងមន្ត្រីមានអំណាច និងក្រុមហ៊ុនខ្លះជារបស់ឧកញ៉ា។
ដោយឡែកពីនេះ លោកមើលឃើញថា កំណើនថ្មី ចំពោះអ្នកប្រឈមនឹងបាត់បង់ដីធ្លីនៅខេត្តមួយចំនួនទៀត ដូចជា ខេត្តពោធិ៍សាត់ កំពង់ឆ្នាំង រួមទាំងខេត្តនៅភាគឦសានប្រទេសដែលជាតំបន់ជនជាតិដើមរស់នៅ។
លោកថា បញ្ហានេះ វាបានកើតឡើង ក្រោយពីដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ មានបឹង ព្រែក និងតំបន់ការពារខ្លះ បានក្លាយជារបស់ក្រុមគ្រួសារអ្នកមានអំណាច និងក្រុមហ៊ុនឯកជន ជាន់លើដីអាស្រ័យផល និងព្រៃកប់សពរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច គ្មានវិធានទប់ស្កាត់ពីអាជ្ញាធររដ្ឋដែលអាចធ្វើឱ្យពលរដ្ឋជឿទុកចិត្តបាន ដែលការណ៍នេះជំរុញឱ្យមានរលកតវ៉ាកើតឡើង។
លោកថា៖ «ឧទាហរណ៍ យើងមើលតែបឹងតាមោកទៅដឹងហើយ មានកាត់ឱ្យតារា កាត់ឱ្យសែស្រឡាយ កូនចៅអ៊ីចឹងទៅ អាហ្នឹងជារូបភាពថ្មី។ ហើយមន្ត្រីមួយចំនួនដែលមានឥទ្ធិពលនៅខេត្តហ្នឹង ក៏ទទួលបានប្រយោជន៍មួយចំនួនដែរ ដូចករណីនៅពោធិ៍សាត់ ខ្ញុំចុះទៅ មានខាងស្នងការ ស្នងការរង ក៏បានដីដែលមានវិវាទជាមួយប្រជាពលរដ្ឋអ៊ីចឹងទៅ។ អាហ្នឹងជារូបភាពថ្មី ហាក់ដូចថ្នាក់លើបើកឱកាសឱ្យពួកគាត់អាចរកប្រយោជន៍បានពីហ្នឹង។ អានេះជាអ្វីដែលខ្ញុំកត់សម្គាល់។ ហើយដីបឹងសាធារណៈភាគច្រើន អ្នកមានអំណាចហ្នឹងគាត់ទៅច្បាមយក ហាក់ដូចអត់មានចាត់វិធានការសោះ វាដូចជាជួយសម្រួលគ្នា»។
លោកកត់សម្គាល់ដែរថា វិវាទជាច្រើន រួមទាំងនៅតំបន់ជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅដែរ អាជ្ញាធរច្រើនប្រើយន្តការផ្តល់សំណងជាគោលនយោបាយ មិនអនុលោមទៅតាមច្បាប់ដើម្បីធានាសំណងសមរម្យនោះទេ ដែលបញ្ហានេះជំរុញឱ្យអ្នកចេញមុខការពារដីធ្លាប់អាស្រ័យផល ក្លាយជាជនជាប់ចោទ។
លោកថា៖ «ដូចថ្មីៗហ្នឹង ខាងជនជាតិដើមភាគតិច ដែលបច្ចុប្បន្នគាត់ក៏ជាបុគ្គលិករបស់សមាគមអាដហុក លោក គ្រើង តុលា ហ្នឹង ត្រូវបានតុលាការបើកសវនាការជំនុំជម្រះជាមួយអ្នកស្រី ភ្លឹប ភារម្យ ដែលជាជនជាតិដើមភាគតិច ដែលពួកគាត់បានទៅការពារដីមួយកន្លែងជាដីជនជាតិដើមភាគតិច ដែលត្រូវបានយកគ្រឿងចក្រមកឈូសឆាយ ហើយគាត់បានផុសជាសាធារណៈដើម្បីឱ្យមានការដោះស្រាយ បែរជាមានការប្តឹងចោទប្រកាន់ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ទៅវិញ»។
លោកគិតថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ទាល់តែរដ្ឋាភិបាលមានឆន្ទៈដោះស្រាយបញ្ហា ពលរដ្ឋក្រីក្រពិតប្រាកដ លុបបំបាត់បក្ខពួកនិយម ហើយហ៊ានវះកាត់មន្ត្រីដែលសហការជាមួយក្រុមហ៊ុនខិលខូច និងពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹងក្នុងនាមរដ្ឋហ្នឹងឯង គឺជាអ្នកពិនិត្យមើលបញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹង ហើយរកដំណោះស្រាយទៅ ស្រង់ស្ថិតិរកពលរដ្ឋដែលខ្វះខាតដីពិតប្រាកដហ្នឹង រកដីឱ្យគាត់ មិនមែនបានដីធ្វើសម្បទានសង្គមកិច្ចមួយចំនួនឱ្យទៅសែស្រឡាយអាជ្ញាធរ សែស្រឡាយបក្ខពួកក្រុមដែលរៀបចំហ្នឹង អាហ្នឹងវាមិនមែនជាការដោះស្រាយពិតប្រាកដទេ អ៊ីចឹងវានៅជាបញ្ហាដដែល ហើយវិវាទហ្នឹងចេះតែនៅអូសបន្លាយអ៊ីចឹងទៅ»។
ប្រហាក់ប្រហែលនេះដែរ នាយកទទួលបន្ទុកចាត់ការទូទៅ នៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត កាត់សម្គាល់ថា ក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ ខេត្តដែលកំពុងមានបញ្ហាក្ដៅគគុក នៅតែបន្តកើតមានការតវ៉ាដីធ្លី មានខេត្តសៀមរាប ខេត្តព្រះវិហារ កណ្តាល កំពង់ស្ពឺ កោះកុង និងខេត្តឧត្ដរមានជ័យ ដែលថាដើមចមវាបានបន្សល់ទុកពីការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដែលចេះតែអូសបន្លាយយូរឆ្នាំ ដោះស្រាយមិនទាន់ចប់ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងឧកញ៉ា និងអ្នកមានខ្នងបង្អែកធំ។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា បញ្ហានេះជំរុញឱ្យការរកដំណោះស្រាយបន្តជាប់គាំង អ្នកដែលបន្តទាមទាររកយុត្តិធម៌ខ្លះជាប់បណ្តឹង និងខ្លះទៀតត្រូវចាប់ដាក់ពន្ធនាគារតាមរយៈប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីគំរាមកំហែង ជាថ្នូរបង្ខំឱ្យអ្នកភូមិទទួលយកសំណងមិនសមរម្យ បើទោះជាលោកសង្កេតឃើញថា ក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ ការចាប់សកម្មជនដីធ្លីដាក់ពន្ធនាគារមានការថយចុះ តែជម្លោះនិងការគំរាមកំហែងតាមប្រព័ន្ធតុលាការមានការកើនឡើង។
បញ្ហានេះ លោកថា វាបានបង្កផលប៉ះទង្គិចធ្ងន់ធ្ងរដល់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសាររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក្រោយពីមានគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទៅដល់។
លោកថា៖ «ទោះបីមិនមានការចាប់ចង ក៏មានការកោះហៅជាបន្តបន្ទាប់ ដែលជាការមួយគំរាមកំហែង បំភិតបំភ័យ ឬក៏ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគាត់ ព្រោះពួកគាត់ងាកមកដើម្បីការពារដីផង ងាកមកការពារតំណាងរបស់គាត់ដែលគេចាប់ខ្លួនហ្នឹងផង វាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារគាត់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅ»។
តាមសេចក្តីរាយការណ៍នានា កាលពីថ្ងៃ១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ ពលរដ្ឋ១៩នាក់ត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួន ក្រោយពីរងការចោទប្រកាន់ថាបានទៅតាំងទីលំនៅលើដីក្រុមហ៊ុន សុខ សំណាង ក្នុងស្រុកត្រពាំងប្រាសាទ ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ។
ទំនាស់នេះពាក់ព័ន្ធនឹងប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ៣៧០គ្រួសារ ដែលបានចាប់ផ្ដើមតាំងទីលំនៅនៅតំបន់នោះ ក្នុងឆ្នាំ២០១២ អំឡុងពេលដែលមានការបំផ្លាញព្រៃឈើ និងការឈូសឆាយដី ដោយក្រុមហ៊ុន សុខ សំណាង ដែលអះអាងថាជាម្ចាស់នៃតំបន់ទំនាស់នោះ ។
ក្នុងទិវាប្រារព្វខួបសិទ្ធិមនុស្ស១០ឆ្នាំ នៅឆ្នាំ២០២២នេះ ប្រជាពលរដ្ឋមកពីសហគមន៍ចំនួន១០ ក្នុងខេត្តកោះកុង ទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរពន្លឿនការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លី និងទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់តំណាងពួកគេចំនួន ៣២នាក់ ដែលសកម្មតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការបណ្តេញចេញ។
បន្ថែមពីនេះ កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ ពលរដ្ឋ២៥០គ្រួសារនៅជាប់បឹងតាមោក ដើរដាក់ញត្តិទៅក្រសួងពាក់ព័ន្ធ សុំពន្លឿនធ្វើបណ្ណកម្មសិទ្ធិ ដោយបារម្ភពីការបណ្តេញចេញទាំងបង្ខំ ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលកាត់ផ្ទៃបឹងនេះជាបន្តបន្ទាប់ឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនឯកជន និងស្ថាប័នរដ្ឋ។
ដោយឡែក តំណាងជនជាតិដើមភាគតិច៥នាក់ នៅឃុំប្រមេរ ខេត្តព្រះវិហារ កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែធ្នូ អំឡុងចូលបំភ្លឺនៅតុលាការ ពាក់ព័ន្ធបទចោទពីក្រុមហ៊ុន បានស្នើឱ្យតុលាការទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ពួកគេ ដោយសំអាងថាមិនបានធ្វើអ្វីខុសដូចការចោទប្រកាន់របស់ភាគីក្រុមហ៊ុន។
យ៉ាងនេះក្តី លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក្នុងពិធីមួយកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែធ្នូនេះ បានណែនាំឱ្យក្រសួងនិងអាជ្ញាធរចុះបញ្ជីក្បាលដីជូនពលរដ្ឋឱ្យបានរួចរាល់នៅត្រឹមខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ ពោលគឺមុនការបោះឆ្នោតជាតិមកដល់។
លោកក្រើនរំឭកដល់ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ និងអភិបាលខេត្តទាំងអស់ ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើការងារចុះបញ្ជីក្បាលដីជូនប្រជាពលរដ្ឋ ដោយត្រូវពន្លឿនការងារនេះឱ្យបាន ១០០ភាគរយ នៅឆ្នាំ២០២៣ ខណៈបច្ចុប្បន្នសម្រេចបានជាង ៩០ភាគរយ ទៅហើយនោះ។
លោកបញ្ជាក់ថា ការពន្លឿនការអនុវត្តផែនការចុះបញ្ជីដី រួមទាំងការចុះបញ្ជីដីរដ្ឋ ដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច និងដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ដើម្បីធានានូវសុវត្ថិភាពនៃការកាន់កាប់ដីធ្លី ដែលជាទុនសម្រាប់ការរស់នៅ ដាំដុះ និងវិនិយោគ ដើម្បីបង្កើតមុខរបរ និងបង្កើនប្រាក់ចំណូល។
លោកបន្ថែមថា៖ «ព្រោះរឿងនេះ វាជារឿងចាំបាច់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើង នេះជាសុវត្ថិភាពនៃការកាន់កាប់ដីធ្លី ដើម្បីចៀសវាងការកើតឡើងនូវបញ្ហានានាជាបន្តទៀត»។
យ៉ាងណា លោក អំ សំអាត គាំទ្រការតាំងចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែលោកថា រដ្ឋាភិបាលនឹងមិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងការតាំងចិត្តកាត់បន្ថយភាពក្រីក្របានទេ និងបានព្រមានថា អសន្តិសុខសង្គមអាចនឹងកើតឡើង បើអាជ្ញាធររដ្ឋមើលស្រាលបញ្ហានេះ។
លោកថា៖ «បើសិនជាបញ្ហាដីធ្លីនេះមិនត្រូវបានដោះស្រាយបញ្ចប់ ហើយវាចេះតែកក្រើកឡើងដូចឆ្នាំ២០១២ ដែលរដ្ឋាភិបាលរហូតដល់ចេញបទបញ្ជាលេខ០០១ ហើយបង្កើតក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្ត ក្នុងការវាស់វែងដីធ្លីជូនពលរដ្ឋ ដើម្បីកាត់បន្ថយចលនាឬក៏អាចមានបដិវត្តន៍កើតឡើង ហើយបញ្ហាដីធ្លីមិនអាចមើលស្រាលបានទេ»៕
