ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅជាប់បឹងតាមោក ស្ថិតក្នុងសង្កាត់សំរោងត្បូង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ បានជំរុញទៅស្ថាប័នរដ្ឋចំនួន៣ឱ្យពន្លឿនការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីជូនពួកគេ ខណៈតំណាងពលរដ្ឋចំនួន៧នាក់កំពុងជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការក្រោយតវ៉ាដីធ្លី។
ការជំរុញនេះបានធ្វើឡើងអំឡុងពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅជាប់បឹងតាមោក ប្រមាណ៤០នាក់ តំណាងឱ្យ២៥០គ្រួសារ ប្រមូលផ្ដុំគ្នានៅមុខក្រសួងរៀបចំដែនដី ខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋសភា នៅថ្ងៃចន្ទនេះ ដើម្បីតាមដានញត្តិដែលពួកគេដែលធ្លាប់បានដាក់ទៅស្ថាប័នទាំង៣នេះឱ្យជួយអន្តរាគមន៍ជំរុញទៅអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីជូនពួកគេ។
តំណាងពលរដ្ឋម្នាក់ អ្នកស្រី ផន សុខុម ប្រាប់វីអូឌីនៅមុខរដ្ឋសភាថា ពលរដ្ឋកំពុងបារម្ភពីការបណ្ដេញចេញទាំងបង្ខំ ក្រោយអាជ្ញាធរចោទពួកគាត់ថាបានរស់នៅលើចំណីផ្លូវដោយខុសច្បាប់ និងបារម្ភពីសុវត្ថិភាព ក្រោយអាជ្ញាធរប្ដឹងពួកគាត់ជាតំណាងទៅតុលាការទាំងអយុត្តិធម៌។
អ្នកស្រី ផន សុខុម ដែលកំពុងជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការ អះអាងថា ពលរដ្ឋ២៥០គ្រួសារ និងមានផ្ទះចំនួន១០៨ខ្នង បានទៅរស់នៅនិងបង្កបង្កើនផលនៅជាប់បឹងតាមោកតាំងពីឆ្នាំ១៩៩០ ដោយកាលពីមុន ធ្វើស្រែប្រាំង ដាំឈូក និងបច្ចុប្បន្ន ចិញ្ចឹមត្រីលើផ្ទៃបឹង រួមទាំងលក់ដូរនៅជាប់ផ្លូវលេខ១៣០។ អ្នកស្រីថា ពលរដ្ឋមានដីប្រហែល៥ទៅ៧ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះក្នុង១គ្រួសារ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «អ្វីដែលខ្ញុំតវ៉ាសព្វថ្ងៃ គឺដើម្បីកន្លែងរស់នៅសមស្របរបស់ពួកខ្ញុំ។ សម្តេចធ្លាប់មានប្រសាសន៍ថា បើពលរដ្ឋរស់នៅបាន៥ឆ្នាំ ឱ្យពលរដ្ឋរស់នៅទៅ! ចុះហេតុអីបានជាអាជ្ញាធរខណ្ឌ និងអាជ្ញាធរក្រុង មិនអភិវឌ្ឍដូចប្រសាសន៍សម្តេច? អ៊ីចឹងបានខ្ញុំថា វាអយុត្តិធម៌ខ្លាំងណាស់។ ប្រជាពលរដ្ឋតវ៉ាមិនឱ្យរុះផ្ទះ បែរជាអាជ្ញាធរប្ដឹងទៅតុលាការ សួរថាវាយុត្តិធម៌ទេ?»
តំណាងពលរដ្ឋដែលកំពុងជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី គង់ តឿ អាយុ៥៨ឆ្នាំ និយាយថា ការអភិវឌ្ឍនិងការបែងចែកដីនៅតំបន់បឹងតាមោក ហាក់មានភាពលម្អៀងទៅរកអ្នកមានលុយមានអំណាច។ អ្នកស្រីថា រដ្ឋាភិបាលបានកាត់ដីផ្ទៃបឹងតាមោករាប់ពាន់ហិកតាចែកទៅក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋ ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងអ្នកមានលុយមានអំណាច ខណៈពួកគាត់ជាប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រមានដីបន្តិចបន្តួចនៅជាប់បឹងនេះ ត្រូវបានអាជ្ញាធរចោទថារស់នៅលើដីរដ្ឋខុសច្បាប់ទៅវិញ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំឆ្ងល់ថា ហេតុអីអ្នកមានលុយមានបុណ្យសក្តិបានដីនៅតំបន់ហ្នឹង? ចុះហេតុអីខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រាន់តែកន្លែងបន្តិចបន្តួចរស់នៅមិនបាន? អាជ្ញាធរឱ្យពួកខ្ញុំដោះដូរទៅកន្លែងផ្សេង ខណៈខ្ញុំរស់នៅកន្លែងនេះជាង៣០ឆ្នាំទៅហើយ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំសុំគាត់អភិវឌ្ឍនៅនឹងកន្លែង ដោយគ្មានការដោះដូរ»។
តំណាងពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា ដែលជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការដែរនោះ បានបង្ហាញការខកចិត្ត និងមានការឈឺចាប់ ចំពោះរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ និងអាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅ ដែលមិនព្រមដោះស្រាយដីធ្លីជូនពលរដ្ឋ ហើយប្តឹងតំណាងពលរដ្ឋទៅតុលាការទៀត។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «គ្រាន់តែពួកខ្ញុំតវ៉ាសុំសិទ្ធិលំនៅឋានសមរម្យហ្នឹង វាខុសដែរមែន? គ្រាន់តែពួកខ្ញុំតវ៉ាសុំអភិវឌ្ឍជម្រកនៅនឹងកន្លែង ត្រូវបណ្តឹងអ៊ីចឹងមែន? វាយុត្តិធម៌អត់សម្រាប់ពួកខ្ញុំ១០៨ខ្នងផ្ទះ? សម្រាប់បុរី គេមកនៅឆ្នាំ២០០៥ គេមានប្លង់កម្មសិទ្ធិ ហើយពួកខ្ញុំចន្លោះកណ្ដាល១០៨ខ្នងផ្ទះបែរគ្មានប្លង់ និងរងភាពអយុត្តិធម៌ បែរជាត្រូវជាប់បណ្តឹងនៅតុលាការទៅវិញ។ ដីកាកោះហៅរបស់តុលាការនេះជាការគំរាមកំហែងពលរដ្ឋ ឬយ៉ាងណា? អ៊ីចឹងខ្ញុំសូមឱ្យសម្តេចជួយរកយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកខ្ញុំ១០៨ខ្នងផ្ទះនេះផង។ ឥលូវនេះ ពួកខ្ញុំវាហួសពីការឈឺចាប់»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងរៀបចំដែនដី លោក សេង ឡូត បានទេ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ។
បើតាមតំណាងពលរដ្ឋ គឺមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី ប្រាប់ថា ញត្តិរបស់ពួកគាត់ធ្វើខុស និងបានឱ្យរៀបចំដាក់ញត្តិជាថ្មី ខណៈមន្ត្រីរដ្ឋសភាប្រាប់ថា ញត្តិរបស់ពលរដ្ឋបានបញ្ជូនទៅថ្នាក់លើហើយ ប៉ុន្តែមិនទាន់មានការឆ្លើយតប និងបានឱ្យពលរដ្ឋមកសួរនាំនៅ១០ថ្ងៃបន្ទាប់ទៀត។ ចំណែកមន្ត្រីខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រាប់តំណាងពលរដ្ឋថា ញត្តិរបស់ពួកគាត់មិនទាន់បានបញ្ជូនទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅឡើយទេ ក្រោមហេតុផលថា មានការងាររវល់ច្រើន។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ តំណាងអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក ទុង រតនា បានកោះហៅតំណាងពលរដ្ឋចំនួន៧នាក់ រួមមាន អ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា, អ្នកស្រី ខេន សាអយ, អ្នកស្រី ផន សុខុម, អ្នកស្រី គង់ តឿ, អ្នកស្រី ផន សុំ, អ្នកស្រី តាន់ ខ្ទី និងអ្នកស្រី អំ ភឿន ឱ្យចូលទៅបំភ្លឺចំពោះតុលាការ នៅថ្ងៃទី៣ និងទី៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២ ក្រោមបទចោទ «រារាំង ញុះញង់ បង្កើតសកម្មភាពអនាធិបតេយ្យតាមដងផ្លូវសាធារណៈ» ទៅតាមបណ្តឹងរបស់លោក មាស សម្បូរ ដែលពលរដ្ឋប្រាប់ថាជាប្រធានសន្តិសុខខណ្ឌព្រែកព្នៅ។
ការកោះហៅតំណាងពលរដ្ឋទាំង៧នាក់នេះធ្វើឡើងក្រោយពីពួកគេនាំគ្នាតវ៉ាប្រឆាំងមិនឱ្យអាជ្ញាធរចាក់ដីលុបបឹងតាមោកប៉ះពាល់ដល់កន្លែងអាស្រ័យផល និងការតវ៉ាទាមទារសុំការអភិវឌ្ឍនៅនឹងកន្លែង ក្រោយអាជ្ញាធរថា ពួកគាត់រស់នៅលើដីចំណីផ្លូវដោយខុសច្បាប់។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្ស នៅមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សុផាត មានប្រសាសន៍ថា ការដែលអាជ្ញាធរប្រើប្រាស់កម្លាំង និងប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីដាក់សម្ពាធលើពលរដ្ឋមិនឱ្យតវ៉ានេះ គឺមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាបានឡើយ។ លោកថា ទង្វើនេះបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិពលរដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរ ជាពិសេសសិទ្ធិទទួលបានដីធ្លី សិទ្ធិបានលំនៅឋានសមរម្យ និងសិទ្ធិតវ៉ាដោយសន្តិវិធី ដែលបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់អន្តរជាតិ។
ប្រធានកម្មវិធីសិទ្ធិដីធ្លី និងលំនៅឋាន នៃអង្គការសមាគមធាងត្នោត លោក ឯម ខេមរា មានប្រសាសន៍ថា តាមរបាយការណ៍របស់អង្គការនេះ ការលុបផ្ទៃដីបឹងតាមោកអាចនឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន សង្គម និងប្រជាសហគមន៍ក្រីក្រដែលរស់នៅអាស្រ័យផលជុំវិញបឹងនោះ។ លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលបានកាត់ដីផ្ទៃបឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវ អស់រាប់រយហិកតាទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន និងអ្នកមានលុយមានអំណាចជាបន្តបន្ទាប់។
លោកបានអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ត្រូវដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ជូនពលរដ្ឋឱ្យសមស្របនិងអាចទទួលយកបាន ដោយចៀសវាងការបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញទាំងបង្ខំ ការប្តឹងផ្តល់ ឬចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋក្នុងរឿងជម្លោះដីធ្លី ដែលធ្វើឱ្យពួកគេរងទុក្ខលំបាក។
លោកបន្ថែមថា៖ «អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធត្រូវធានាថា ខ្លួនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការអនុវត្តច្បាប់ដោយត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ ដោយដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី និងមិនរំលោភសិទ្ធិនានារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងធ្វើឱ្យពួកគេឈឺចាប់ដោយការបណ្តេញចេញពីលំនៅឋាន»។
អភិបាលខណ្ឌព្រែកព្នៅ លោក សុខ សម្បត្តិ ប្រាប់វីអូឌីកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ថាពលរដ្ឋទាំងនោះបានរស់នៅលើចំណីផ្លូវលេខ១៣០ ដោយខុសច្បាប់ ដែលផ្លូវនេះ រដ្ឋាភិបាលមានគម្រោងពង្រីកឱ្យបាន៥០ម៉ែត្រ។ លោកថា អាជ្ញាធរមិនអាចឱ្យពលរដ្ឋទាំងនោះអភិវឌ្ឍនៅនឹងកន្លែងបានឡើយ។
អភិបាលខណ្ឌរូបនេះបន្តថា កន្លងមក អាជ្ញាធរខណ្ឌ និងរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ បានសម្របសម្រួលដោះស្រាយជាច្រើនដងហើយ ដោយសុំដោះដូរដីឱ្យពលរដ្ឋទៅកន្លែងផ្សេងដែលរៀបចំដោយអាជ្ញាធរ ស្ថិតក្នុងភូមិសំរោងត្បូងដូចគ្នា និងចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ជូនពលរដ្ឋថែមទៀត ប៉ុន្តែពលរដ្ឋទាំងនោះមិនព្រមទទួលយកការដោះស្រាយនេះ ដែលធ្វើឱ្យការដោះស្រាយអូសបន្លាយយូរបែបនេះ៕
