យុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ ៣នាក់ អះអាងថា ពួកគេនឹងចូលខ្លួនបំភ្លឺនៅតុលាការកំពូលតាមការកោះហៅ ពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទ «ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម» ដែលប្រព្រឹត្តកាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១៣ ដល់ឆ្នាំ២០២០។
ការអះអាងនេះក្រោយពីអគ្គព្រះរាជអាជ្ញានៃមហាអយ្យការអមតុលាការកំពូល បានចេញដីកា៣ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ដោយកោះហៅលោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ភួន កែវរស្មី និងកញ្ញា ឡុង គន្ធា ក្នុងនាមជនជាប់ចោទ និងជាអ្នកប្ដឹងសាទុក្ខ ឱ្យចូលរួមសវនាការនៅព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែកក្កដា ក្នុងសំណុំរឿង «ញុះញង់»។
សកម្មជនបរិស្ថាននៃចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក ថុន រដ្ឋា មានប្រសាសន៍ថា គាត់និងសកម្មជនបរិស្ថាន២នាក់ទៀត រួមមាន កញ្ញា ភួន កែវរស្មី និងកញ្ញា ឡុង គន្ធា នឹងចូលរួមសវនាការនៅតុលាការកំពូល វេលាម៉ោង៨ព្រឹក ពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទ «ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម»។
លោក ថុន រដ្ឋា បញ្ជាក់ថា ដើមចមដែលគាត់និងសកម្មជន២នាក់ទៀតចូលសវនាការតាមដីកាកោះរបស់តុលាការកំពូលនោះ ដោយសារតែកន្លងមកពួកគេបានប្តឹងសាទុក្ខទៅតុលាការជាន់ខ្ពស់មួយនេះ ដោយមិនសុខចិត្តនឹងការសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ ដោយតម្កល់ការសម្រេចរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញទុកជាបានការដដែល។
ប្រភពបន្តថា ពួកគាត់ទាំង៣នាក់នឹងចូលទៅបំភ្លឺតាមដីកាកោះ ពីព្រោះពួកគេមិនបានធ្វើខុសដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងស្នើឱ្យតុលាការកំពូលផ្ដល់យុត្តិធម៌មកកាន់ពួកយើង ដោយសារតែពួកយើងជាជនដែលស្អាតស្អំ ជាអ្នកដែលគួរតែត្រូវបានលើកទឹកចិត្ត មិនមែនត្រូវបានចោទប្រកាន់តាមផ្លូវតុលាការ រហូតដល់ចោទប្រកាន់បទ “ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម” ទេ។ ដោយសារសកម្មភាពពួកយើងជាសកម្មភាពដែលគួរតែត្រូវបានលើកទឹកចិត្ត ជាការរួមចំណែកសំខាន់ក្នុងការចូលរួមកិច្ចការងារទៅលើធនធានធម្មជាតិដែលមានច្បាប់បានចែង»។
សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិម្នាក់ទៀត កញ្ញា ភួន កែវរស្មី និយាយថា គាត់នឹងសកម្មជន២នាក់ផ្សេងទៀតនឹងចូលបំភ្លឺនៅតុលាការជាន់ខ្ពស់ ដោយមិនបារម្ភពីការចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារជាថ្មីនោះទេ ពីព្រោះពួកគាត់មិនបានធ្វើខុសដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ។
កញ្ញាចាត់ទុកការចោទប្រកាន់និងចាប់ឃុំខ្លួនពួកគាត់កន្លងមកថា ជាការបំបាក់ស្មារតីអ្នកការពារបរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិតែប៉ុណ្ណោះ។
កញ្ញាចាត់ទុកថា៖ «ពួកយើងមានគោលជំហរច្បាស់លាស់ ហើយនៅតែប្រកាន់ថាពួកយើងធ្វើសកម្មភាពដើម្បីការពារធនធានធម្មជាតិ។ អ៊ីចឹង ទាក់ទងនឹងការចោទប្រកាន់ទាំងអស់ហ្នឹង គឺពួកយើងយល់ថា គ្រាន់តែជាការចោទប្រកាន់ខុសទំនង គ្រាន់តែចោទប្រកាន់បំបាក់ស្មារតីពួកយើងជាយុវជនកំពុងធ្វើការការពារធនធានធម្មជាតិទាំងអស់ហ្នឹង។ វាពុំមែនជាការចោទប្រកាន់ដោយផ្អែកលើភស្តុតាងត្រឹមត្រូវជាក់លាក់ណាមួយឡើយ»។
ប្រធានកម្មវិធីផ្នែកស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិ នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា លោក ហេង គឹមហុង មានប្រសាសន៍ថា តុលាការកំពូលត្រូវវិនិច្ឆយតាមនីតិវិធីច្បាប់ ដោយឈរលើគោលការណ៍ឯករាជ្យ ដើម្បីផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះ ពីព្រោះក្រុមយុវជនទាំងនោះគ្រាន់តែការពារធនធានធម្មជាតិ ទុកជាប្រយោជន៍ជាតិទាំងអស់គ្នាតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «យុវជននិងសកម្មជនបរិស្ថានទាំងអស់នេះពិតជាបានចូលរួមការពារធនធានធម្មជាតិ ជាសកម្មភាពដ៏មានប្រសិទ្ធភាព ហើយសកម្មភាពពួកគេមិនមានបទពិរុទ្ធអ្វីនោះទេ។ ដូច្នេះ តុលាការកំពូលគួរតែបញ្ជាក់ឬចេញសាលដីកាឱ្យសាលាដំបូងឬក៏សាលាឧទ្ធរណ៍ ជាពិសេសតុលាការដែលជំនុំជម្រះសំណុំរឿងញុះញង់នេះ គួរតែពិនិត្យឡើងវិញទៅលើនីតិវិធីដែលខ្លួនបានជំនុំជម្រះកន្លងមក ដើម្បីពិនិត្យ ហើយផ្តល់យុត្តិធម៌ជុំវិញសំណុំរឿងញុះញង់នេះ»។
សកម្មជនមាតាធម្មជាតិទាំង៣នាក់ រួមមាន លោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ភួន កែវរស្មី និងកញ្ញា ឡុង គន្ធា ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន និងតុលាការកាត់ទោសជាប់ពន្ធនាគារជាង១ឆ្នាំ ក្រោមបទប្រកាន់ «ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម»។ អ្នកទាំង៣ត្រូវបានចៅក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ចោទប្រកាន់លើពួកគេមួយករណីទៀត គឺបទ «រួមគំនិតក្បត់»។
ការចោទប្រកាន់ពីបទ «រួមគំនិតក្បត់» ដែលជាបទល្មើសមួយផ្សេងទៀតនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចចាប់ឃុំខ្លួនយុវជនបរិស្ថានចលនាមាតាធម្មជាតិ ៣រូបផ្សេងទៀត ក្នុងនោះមាន កញ្ញា ស៊ុន រដ្ឋា លោក យឹម លាងហ៊ី និងលោក លី ចាន់ដារ៉ាវុធ ក្រោមបទចោទប្រកាន់ «រួមគំនិតក្បត់» និង «ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ» ហើយពួកគេត្រូវបានតុលាការឃុំនៅពន្ធនាគារអស់រយៈពេល៥ខែ។
សកម្មជនបរិស្ថានទាំង៦នាក់នោះត្រូវបានដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១។ ការដោះលែងពេលនោះ គឺអ្នកខ្លះបានអនុវត្តទោសចប់តាមការកំណត់របស់តុលាការ ហើយអ្នកខ្លះទៀតត្រូវបានដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន ដោយទោសនៅសល់ត្រូវព្យួរសាកល្បងប៉ុណ្ណោះ។
ក្រោយដោះលែងពួកគេពីពន្ធនាគារមិនបានប៉ុន្មានថ្ងៃផង សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិកម្ពុជាទទួលបានពានរង្វាន់ជួរមុខលើសកម្មភាពការពារបរិស្ថានប្រចាំនៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ក្នុងឆ្នាំ២០២១។
ពានរង្វាន់ដែលសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិទទួលបានពី អង្គការអន្តរជាតិហ្រ្វាន់ឡាញឌីហ្វិឌឺ (Frontline Defenders) កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ ចំពោះភាពក្លាហាននិងការហ៊ានប្រថុយគ្រោះថ្នាក់ ដើម្បីការពារបរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិនៅប្រទេសកម្ពុជា៕
