ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង១០០ស្ថាប័ន បង្ហាញការព្រួយបារម្ភជុំវិញការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០ ខណៈរដ្ឋសភានឹងប្រជុំពិភាក្សាលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ធម្មនុញ្ញបន្ថែម នៅថ្ងៃស្អែកនេះ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះ រួមមាន មជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព, សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក, មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស, អង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា និងអង្គការសមាគមជាច្រើនទៀត។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមចុះថ្ងៃទី២៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ របស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះបានលើកឡើងថា ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ អាចនឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាពអំណាចរដ្ឋ និងអំណាចនីតិប្រតិបត្តិ ការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋខ្មែរដែលបានចារឹកនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
សេចក្តីថ្លៃងការណ៍រួមបានស្នើដល់រដ្ឋសភាឱ្យពិចារណាក្នុងការផ្អាកការអនុម័តលើសេចក្ដីព្រាងវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០នេះ រហូតដល់គណបក្សនយោបាយបានដាក់ខ្លឹមសារពង្រាងបទប្បញ្ញតិ្តនៃមាត្រាដែលស្នើសុំវិសោធនកម្មនេះ ចូលក្នុងកម្មវិធីនយោបាយរបស់គណបក្សខ្លួន ដោយឃោសនាពន្យល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាការផ្ដល់ឱកាសឱ្យពលរដ្ឋសម្ដែងនូវឆន្ទៈតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាមុនសិន។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះបន្តថា ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០នេះ មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរឡើយ ដោយហេតុថា មិនមានការផ្សព្វផ្សាយ និងកំណត់នៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់គណបក្សនយោបាយពេលឃោសនាបោះឆ្នោតកន្លងមក ដែលនាំឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរមិនបានយល់ដឹងអំពីគំនិតផ្ដួចផ្ដើមនៃការធ្វើវិសោធនកម្មនេះដោយទូលំទូលាយទេ។
មួយវិញទៀត ពួកគេថា អាចនឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ក្នុងប្រព័ន្ធសភានិយម ដែលនៅតែមានការបោះឆ្នោតជាកញ្ចប់ ការបង្កើនចំនួនសមាជិកសភាក្នុងការធ្វើញត្តិស្ដីបន្ទោសដល់រដ្ឋាភិបាល (បន្ថយឱកាសធ្វើញត្តិបន្ទោស) និងការចាត់តាំងវរជនជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ដោយមិនមានការឯកភាពពីប្រធាន និងអនុប្រធានរដ្ឋសភា ដែលអាចធ្វើឱ្យថយចុះនូវអំណាចរបស់រដ្ឋសភា។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមបន្ថែមថា ការធ្វើវិសោធនកម្មនេះទៀតសោត អាចនឹងប៉ះពាល់ដល់ស្មារតីឯកភាព និងសាមគ្គីភាពជាតិ ដោយសារតែមានការប្រេះឆាខាងផ្នែកនយោបាយនៅឡើយ និងប្រព័ន្ធសភានិយមនៃប្រជាធិបតេយ្យតំណាង តាមរយៈរដ្ឋសភា ដោយថា កាលណាអំណាចរដ្ឋសភាថយចុះ នោះនឹងប៉ះពាល់ដល់ជំនឿទុកចិត្តលើប្រព័ន្ធច្បាប់ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ដែលអ្នករងគ្រោះ គឺជាប្រជាពលរដ្ឋ និងប្រទេសជាតិទាំងមូល។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា មានប្រសាសន៍បន្ថែមលើសេចក្តីការណ៍រួមនេះថា ប្រសិនបើដំណើរការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០នេះ ត្រូវបានអនុម័ត នោះអាចប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យដែលឆ្លុះបញ្ចាំងដោយអំណាចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈតំណាងរាស្រ្ត។
លោកបន្ថែមថា៖ «ហើយតំណាងរាស្ត្រគាត់ធ្វើកិច្ចការងាររបស់ខ្លួននៅក្នុងរដ្ឋសភាហ្នឹង ហើយនៅក្នុងការអនុម័តច្បាប់ ប្រតិបត្តិច្បាប់ សមាជិករដ្ឋសភាខ្លួនឯងក៏ដឹងដែរថា តើច្បាប់នេះវាប៉ះពាល់ដល់អំណាចនៃតំណាងរាស្ត្រ ហើយរដ្ឋសភាដោយរបៀបម៉េច។ អ៊ីចឹងអ្វីៗវាអាស្រ័យទៅលើពួកគាត់[សមាជិកសភា]ទាំងអស់គ្នាហើយ បើពួកគាត់សម្រេចថាអនុម័ត អាហ្នឹងវាជាសេរីភាពរបស់ពួកគាត់ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីអាចនឹងមានផលប៉ះពាល់ត្រលប់មកវិញនៅពេលច្បាប់ហ្នឹងចូលជាធរមាន»។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា លោក ឡេង ប៉េងឡុង ចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះថា ជាសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ប៉ុន្តែការសម្រេចបែបណាចំពោះការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០នេះ គឺអាស្រ័យសភាពេញអង្គជាអ្នកសម្រេច។
លោកបន្ថែមថា៖ «ការលើកឡើងនេះ គ្រាន់តែជាមតិរបស់ពួកគាត់ទេ។ ជាមតិ! ប៉ុន្តែយើងក៏ស្តាប់ដែរ ហើយយើងដាក់ជូនទៅគណៈកម្មការដែលទទួលបន្ទុកកិច្ចការនេះ ហើយគេពិនិត្យពិច័យ ហើយចាត់ការបន្ត ហើយចំពោះការអនុម័ត ពិនិត្យ ឬមិនពិនិត្យលើការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ វាស្រេចតែសភាពេញអង្គគាត់ធ្វើ»។
កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ គណបក្សនយោបាយចំនួន៤ដែលនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាល បានស្នើរដ្ឋសភាកុំឱ្យអនុម័តការស្នើកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០ ដែលស្នើឡើងដោយបក្សកាន់អំណាច ដោយសម្អាងថា ការស្នើកែច្បាប់កំពូលជាថ្មីទៀតនេះបានកាត់បន្ថយអំណាចសភា រារាំងដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ផ្ទុយនឹងស្មារតីរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម៕
