ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានរកឃើញថា «ការបិទខ្ទប់ព័ត៌មាន» មិនបានធានាដល់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាពនោះទេ តែជាប្រភពបង្កជម្លោះនៅតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ ដែលធ្វើឱ្យប្រជាសហគមន៍មួយចំនួនងាយរងគ្រោះ។
ការលើកឡើងនេះបានធ្វើឡើងក្នុងសិក្ខាសាលាមួយនៅរាជធានីភ្នំពេញ នាថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ ដែលរៀបចំដោយវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជា (NGOF) វិទ្យាស្ថានតស៊ូមតិនិងគោលនយោបាយ (API) និងអង្គការមួយចំននួនទៀត លើប្រធានបទ «ការផ្សព្វផ្សាយពីរបាយការណ៍អំពីគម្លាតនៃការចូលរួមរបស់សហគមន៍ ក្នុងដំណើរការធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍគម្រោងខ្នាតធំ ការអភិរក្ស និងការអភិវឌ្ឍជនជាតិដើមភាគតិច និងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិ» ដែលមានតំណាងរដ្ឋាភិបាលចួលរួមផងដែរ។
ប្រធានកម្មវិធីជាន់ខ្ពស់នៃវិទ្យាស្ថានតស៊ូមតិ និងគោលនយោបាយ (API) លោក ម៉ាន់ វ៉ាន់ផានិត បានលើកឡើងថា ការទទួលបានព័ត៌មាន ការស្នើសុំព័ត៌មានសាធារណៈ ដែលរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរ រួមទាំងក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ ត្រូវបានលាតត្រដាង ឬហៅថា «សិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាន» នឹងជំរុញឱ្យការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។
ប៉ុន្តែលោកថា ប្រទេសមួយចំនួន រួមទាំងកម្ពុជា ដែលមានគម្រោងអភិឌ្ឍន៍ខ្នាតធំ ដូចជា វារីអគ្គិសនី គម្រោងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដីសម្បទានសង្គមកិច្ច គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ផ្លូវជាតិធំៗ និងតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើនទៀត តែងតែបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាសហគមន៍ដែលរស់នៅតំបន់អភិវឌ្ឍន៍នោះផ្ទាល់ រហូតដល់មានបាតុកម្មជាដើម ដែលករណីទាំងនេះកើតចេញពីការមិនទទួលបានព័ត៌មាន។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា ជាក់ស្តែង អង្គការ API ដែលកំពុងធ្វើការជាមួយសហគមន៍នៅខេត្តចំនួន៣ ដែលជាតំបន់ជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅ គឺប្រជាសហគមន៍បានបញ្ជាក់ថា ពួកគាត់មិនបានដឹងព័ត៌មានជាមុនទេ ពីគម្រោងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ដោយពួកគាត់បានដឹងនៅពេលក្រុមហ៊ុនបញ្ជូនគ្រឿងចក្រមកឈូសឆាយដីរបស់ពួកគេ។ រីឯអាជ្ញាធរវិញ លោកថា ក៏មិនបានទទួលព័ត៌មានជាក់លាក់ដែរ ថាមានក្រុមហ៊ុនប៉ុន្មានហើយដែលទៅអភិវឌ្ឍនៅតំបន់នោះ និងផែនទីត្រឹមត្រូវដែរឬទេ។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹងនេះហើយដែលជាបញ្ហា ដែលយើងរកឃើញថា វាជាការកង្វះព័ត៌មាន ដែលធ្វើឱ្យគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទាំងអស់នោះ វាមានបញ្ហាត្រូវតែដោះស្រាយ។ ហើយរឿងខ្លះដោះស្រាយមិនទាន់ចប់ទៀត ក្រុមហ៊ុនធ្វើដល់៥ឆ្នាំ១០ឆ្នាំ ហើយនៅតែដោះស្រាយមិនចប់ ដោយសារមិនមានតម្លាភាពព័ត៌មាន ហើយមិនព្រមយកមកអង្គុយជជែកគ្នាឱ្យបានច្បាស់លាស់ កន្លែងនេះដែលយើងឃើញភាពជាក់ស្តែង»។
បន្ថែមពីនេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជា លោក តឹក វណ្ណារ៉ា បានថ្លែងថា ការទទួលបានព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ ជាធាតុដ៏សំខាន់មួយដែលធានាដល់ការចូលរួមសម្រេចត្រឹមត្រូវ និងធានាដល់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។
លោកថា៖ «ការចូលរួមរបស់សាធារណជន ជាពិសេសសហគមន៍ដែលងាយរងគ្រោះ ក្នុងដំណើរការដែលធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្ត ក្នុងក្របខណ្ឌអភិវឌ្ឍន៍គម្រោងខ្នាតធំហ្នឹង គឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដើម្បីធានាការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព ធានាដល់សសរស្តម្ភចំនួន៣ គឺការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ការអភិវឌ្ឍសង្គម និងការការពារបរិស្ថាន»។
ក្នុងនោះដែរ អនុប្រធានអង្គភាពវិភាគ និងគោលនយោបាយនៃគណៈកម្មាធិជាតិសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនៅថ្នាក់ក្រោយជាតិ លោកស្រី គង់ ប៊ុណ្ណា មានប្រសាសន៍ថា តាមរយៈកំណែទម្រង់វិមជ្ឈការ និងសហវិមជ្ឈការរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ បានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផ្តល់សេវាសាធារណៈ និងការអភិវឌ្ឍនៅមូលដ្ឋាន ក្នុងនោះមានទាំងការអភិឌ្ឍដីធ្លី ធនធានធម្មជាតិ ដើម្បីលើកស្ទួយជីវភាព និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ។
យ៉ាងណា លោកស្រីថា ការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជារឿងមួយដែលមានសារៈសំខាន់ដែលមិនអាចខ្វះបាន ដើម្បីពង្រឹងនូវអភិបាលកិច្ចទាំងនៅថ្នាក់ជាតិ និងរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ។ ប៉ុន្តែលោកស្រីថា បញ្ហានៅបន្តកើតមាន ដោយសារតែការមិនទាន់យល់គ្នា ហើយលោកស្រីសង្ឃឹមថា បញ្ហានឹងត្រូវបានដោះស្រាយ។
លោកស្រីថា៖ «ឆ្លៀតក្នុងឱកាសនេះ នាងខ្ញុំក៏សូមសំណូមពរដល់ប្រជាពលរដ្ឋសហគមន៍ អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនានា សូមពង្រឹងនូវវប្បធម៌នៃការចូលរួមប្រកបដោយការស្ថាបនា ឈរលើមូលដ្ឋានច្បាប់ ក្នុងការការពារនូវផលប្រយោជន៍ស្របច្បាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងតម្កល់ឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិជាធំ»។
យ៉ាងណា បើតាមមន្ត្រីនៅវិទ្យាស្ថានតស៊ូមតិ និងគោលនយោបាយ លោក ម៉ាន់ វ៉ាន់ផានិត ប្រទេសចំនួន១៣០ហើយដែលបានបង្កើតច្បាប់ស្តីពីសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាន ក្នុងនោះមានទាំងប្រទេសកុម្មុយនីស្ត ដូចជា វៀតណាម និងចិនផងដែរ ដោយប្រទេសទាំងនោះរកឃើញថា ច្បាប់នេះជំរុញដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងធានាដល់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព។
សម្រាប់នៅកម្ពុជា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាន បាននិងកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដៃក្រសួងយុត្តិធម៌ជាង១ឆ្នាំមកហើយ បើទោះបីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បង្ហាញការតាំងចិត្តចង់ឱ្យចេញសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះចេញរួចនៅចុងឆ្នាំ២០២០ក្តី៕
