រដ្ឋាភិបាល តាមរយៈក្រសួងយុត្តិធម៌ បានបង្កើតក្រុមការងារចំពោះកិច្ចថ្មីមួយទៀត សម្រាប់ទទួលបន្ទុកពិនិត្យ និងផ្ដល់យោបល់ផ្នែកទោសប្បញ្ញត្តិលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ចំនួន៣ ដើម្បីបង្កើនប្រសិទ្ធភាពទប់ស្កាត់បទល្មើសជលផល ព្រៃឈើ និងតំបន់ការពារធម្មជាតិ ក្រោយបញ្ហានេះបានកើតឡើងនៅតំបន់ភ្នំតាម៉ៅ និងបឹងទន្លេសាប។
នេះបើតាមសេចក្ដីសម្រេច ស្តីពីការបង្កើតក្រុមការងារចំពោះកិច្ច ទទួលបន្ទុកពិនិត្យ និងផ្តល់យោបល់លើផ្នែកទោសប្បញ្ញត្តិនៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ស្តីពី ជលផល សេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីព្រៃឈើ និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ ដែលចុះហត្ថលេខាដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។
សេចក្តីសម្រេចបញ្ជាក់ថា ក្រុមការងារនេះមានសមាសភាព ១៩រូប ក្នុងនោះមានរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ចំនួន២រូប ជាសហប្រធាន គឺលោក ជីវ សុងហាក់ និងលោក កេង សុម៉ារិទ្ធ។
ប្រការ២នៃសេចក្តីសម្រេចចែងថា ក្រុមការងារនេះមានតួនាទីសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដើម្បីលើកយោបល់លើផ្នែកច្បាប់ ផ្នែកទោសប្បញ្ញត្តិនៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់ទាំង៣នេះ និងអនុវត្តការងារផ្សេងទៀត តាមការប្រគល់ភារកិច្ចពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន បញ្ជាក់បន្ថែមនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា ជាទូទៅ នីតិវិធីនៃការតាក់តែងច្បាប់ដែលមានចែងពីទោសប្បញ្ញត្តិ ក្រសួងយុត្តិធម៌ជាអ្នកពិនិត្យ និងផ្តល់យោបល់ឱ្យស្របទៅតាមបញ្ញត្តិក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និងច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌពិសេសរបស់កម្ពុជា។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា ដោយសារតែពេលនេះច្បាប់មានច្រើន ទើបក្រសួងយុត្តិធម៌បង្កើតក្រុមការងារចំពោះកិច្ច ដើម្បីពិនិត្យទៅលើទោសប្បញ្ញត្តិនៃច្បាប់ទាំងនោះ។
លោកថា៖ «តួនាទីភារកិច្ចដូចដែលបានធ្វើកន្លងមកក្នុងនីតិវិធីតាក់តែងច្បាប់អ៊ីចឹង គឺក្រុមការងារនឹងពិនិត្យទៅលើទោសប្បញ្ញត្តិ និងផ្តល់យោបល់ទៅដល់ក្រសួងសាម៉ី ដែលជាអ្នករៀបចំតាក់តែងច្បាប់ហ្នឹង អំពីជំពូកដែលទាក់ទងនឹងទោសប្បញ្ញត្តិនេះ ដើម្បីឱ្យវាស្របទៅនឹងបញ្ញត្តិនៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និងនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌរបស់យើងដែលមានជាធរមាន រួមទាំងច្បាប់ពិសេសផ្សេងៗទៀត»។
នាយកគ្រប់គ្រងទូទៅអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត លើកឡើងថា ការធ្វើច្បាប់ដើម្បីកំណត់ទោសចំពោះអ្នកដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសជារឿងត្រឹមត្រូវ។ ប៉ុន្តែបើមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់គ្មានសិទ្ធិអំណាចនាំខ្លួនជនល្មើសមកផ្តន្ទាទោសនោះទេ លោកថា បទល្មើសនឹងបន្តកើតឡើង។
លោកថា៖ «ទី១ អ្នកអនុវត្តយល់ដឹងអំពីច្បាប់ហ្នឹង អំពីនីតិវិធីក្នុងការអនុវត្ត។ ទី២ បានន័យថា មានសិទ្ធិអំណាចក្នុងការអនុវត្ត ទោះបីជាអ្នកដែលប្រព្រឹត្ត ឬអ្នកពាក់ព័ន្ធហ្នឹង មានឋានន្តរសក្តិ មានអំណាចបែបណាក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែច្បាប់គឺច្បាប់ ត្រូវតែអនុវត្តតាមច្បាប់ បើសិនជាមានការយោគយល់មានការខ្លាច អាហ្នឹងច្បាប់ហ្នឹងក៏គ្មានប្រសិទ្ធភាពដែរ»។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែសីហា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចេញបទបញ្ជាទៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក វេង សាខុន ឱ្យរៀបចំព្រះរាជក្រឹត្យ ដើម្បីដាក់តំបន់ភ្នំតាម៉ៅជាតំបន់អភិរក្ស និងព្រៃការពារ ជារៀងរហូត និងដាំកូនឈើឡើងវិញ ក្រោយពីដីព្រៃនៅតំបន់នេះជិត៦០០ហិកតាត្រូវបានក្រុមហ៊ុនអចលនទ្រព្យឈូសឆាយតាមគោលការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាល ចុះថ្ងៃទី១៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ របស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី។
ដោយឡែក អំឡុងខែមករា ឆ្នាំ២០២២ រដ្ឋាភិបាលបានរឹបអូសយកដីព្រៃលិចទឹកជិត៦ ០០០ហិកតា ត្រលប់មកធ្វើជាសម្បត្តិរដ្ឋវិញ ក្រោយពីរាជបណ្ឌិត្យសភាស្រាវជ្រាវរកឃើញថា ដីព្រៃរាប់ម៉ឺនហិកតានៅជុំវិញបឹងទន្លេសាបត្រូវបានគេទន្ទ្រានកាន់កាប់ខុសច្បាប់យកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន។
ស្ថានិកអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោក សេក សុជាតិ មើលឃើញថា ការបង្កើតច្បាប់ ឬបង្កើតក្រុមដាច់ដោយឡែកពីក្រសួងសាម៉ី ដើម្បីទប់ស្កាត់បទល្មើសបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ ក្រោយមានផ្ទុះការរិះគន់ ជាភាពចម្រូងចម្រាសដែលបានកើតយូរណាស់មកហើយ។
ប៉ុន្តែលោកថា បើយន្តការថ្មីនេះនៅតែមិនអាចទប់ស្កាត់បទល្មើសបាន នោះបង្ហាញថាការខិតខំប្រឹងប្រែងនេះគ្រាន់តែជាការសម្តែង ដើម្បីតែការពារប្រយោជន៍បក្ខពួកប៉ុណ្ណោះ។
លោកថា៖ «បើគ្មានវិធានការតឹងរ៉ឹងចំពោះមន្ត្រីដែលស៊ុមគ្រលំ ឬក៏ដែលផ្តល់ឱកាសឱ្យឈ្មួញទុច្ចរិត ឬអ្នកខិលខូចទៅប្រព្រឹត្ត ហើយបើគ្មានការដាក់ទោសទេ យើងឃើញថា អ្វីទាំងអស់ហ្នឹងគឺគ្រាន់តែជាការសម្តែងប៉ុណ្ណោះ […] ហើយបើសិនជាធ្វើទៅមានតម្លាភាព ខ្ញុំគិតថាអាចដោះស្រាយបាន»។
អំឡុងឆ្នាំ២០១២ ស្របពេលដែលមានបញ្ហាដីធ្លី រដ្ឋាភិបាលបានបង្កើតឱ្យមានក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្ត ចុះវាស់វែងដី ដើម្បីធ្វើបណ្ណកម្មសិទ្ធិផ្តល់ជូនប្រជាពលរដ្ឋចំនួន២៧៥ ០០០ក្បាលដី ស្មើនឹង៤៤ម៉ឺនហិកតា។ តាមផែនការ រដ្ឋាភិបាលកំណត់ផ្តល់បណ្ណកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ចំនួន១,៨លានហិកតាលើ២១ខេត្ត។
អំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៦ រដ្ឋាភិបាលសម្រេចបង្កើតគណៈកម្មការជាតិ ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ។ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន សកម្មជនបរិស្ថាននៅតែអះអាងថា បទល្មើសព្រៃឈើនៅតែបន្តកើតឡើង ពិសេសនៅតំបន់ព្រៃឡង់ និងតំបន់អភិរក្សព្រៃព្រះរការ ខេត្តព្រះវិហារជាដើម៕
