អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមមួយចំនួនបង្ហាញការយល់ឃើញថា វិធានការទប់ស្កាត់បទឧក្រិដ្ឋជួញដូរមនុស្ស រួមទាំងការប្រឆាំងនឹងការលាងលុយខុសច្បាប់នៅកម្ពុជា នឹងមិនជោគជ័យទេ បើរដ្ឋាភិបាលខ្វះឆន្ទៈពង្រឹងនីតិរដ្ឋ ដើម្បីវះកាត់មន្ត្រីពុករលួយជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធនោះ។
ការលើកឡើងនេះ ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាល តាមរយៈក្រសួងយុត្តិធម៌ បានបង្កើតក្រុមការងារចំពោះកិច្ចប្រឆាំងគ្រប់ទម្រង់នៃអំពើជួញដូរមនុស្ស ជួញដូរពលកម្ម និងអាជីវកម្មផ្លូវភេទ និងការសម្អាតប្រាក់ ជាដើម។
តាមសេចក្ដីសម្រេចចុះថ្ងៃទី៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ ក្រសួងយុត្តិធម៌បានបញ្ជាក់ថា ក្រុមការងារថ្មីនេះមានតួនាទីត្រួតពិនិត្យជនបរទេសតាមបណ្ដាគោលដៅសង្ស័យ ដើម្បីឈានទៅដល់ការឃាត់ខ្លួនជនល្មើស ជំរុញនិងពង្រីកការស៊ើបអង្កេត ការចោទប្រកាន់ ការស៊ើបសួរ និងការផ្តន្ទាទោសអ្នកពាក់ព័ន្ធបទឧក្រិដ្ឋទាំងនោះ រួមទាំងបទល្មើសសម្អាតប្រាក់ផងដែរ។
តាមសេចក្តីសម្រេចនេះ ក្រុមការងារចំពោះកិច្ច មានសមាសភាព១៨រូប ក្នុងនោះមានរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កេង សុម៉ារិទ្ធ ជាប្រធាន លោក ប៉ែន ពេជ្រសាលី ប្រតិភូរដ្ឋាភិបាល និងជាអគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានកិច្ចការអយ្យការនិងព្រហ្មទណ្ឌ ជាអនុប្រធាន រួមទាំងព្រះរាជអាជ្ញាអមសាលាដំបូងរាជធានី-ខេត្ត និងមន្ត្រីច្បាប់មួយចំនួនទៀត។
ការបង្កើតក្រុមការងារចំពោះកិច្ចនេះបានធ្វើឡើង១ថ្ងៃ ក្រោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង ថ្លែងជាសាធារណៈក្នុងពិធីមួយក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញានេះថា មេខ្លោងជួញដូរមនុស្សកំពុងប្រើប្រាស់ទឹកដីកម្ពុជាធ្វើជាកន្លែងឆបោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ដោយលោកថា ៩៩,៩៩ភាគរយ ជាបណ្តាញអន្តរជាតិ។ ករណីនេះ លោក ស ខេង បានរំឭកទៅមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធឱ្យរួមគ្នាទប់ស្កាត់ ដើម្បីបញ្ចៀសកម្ពុជាពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនិងសន្តិសុខសង្គម។
លោកថា៖ «នេះជាបទល្មើសមួយដែលមានអង្គការចាត់តាំង ទាំងបទល្មើសគ្រឿងញៀន និងបទល្មើសជួញដូរមនុសុ្ស […] អ៊ីចឹងបញ្ហានេះ ជាបញ្ហាប្រឈមរបស់យើងមានពីរចំណុច ដែលខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា ទាក់ទងនឹងមុខមាត់ប្រទេសនិងកិត្តិយស និងមុខមាត់ប្រទេស គឺទី១ ទាក់ទងនឹងបញ្ជីប្រផេះនៃធនាគារនៅកម្ពុជា និងទី២ គេហៅថាចំណាត់ថ្នាក់លេខ៣ នៃការជួញដូរមនុសុ្ស»។
អ្នកវិភាគសង្គម លោក គឹម សុខ មើលឃើញថា ការបង្កើតក្រុមការងារចំពោះកិច្ច ដើម្បីទប់ស្កាត់បទឧក្រិដ្ឋនានា ទៅលើក្រសួងដែលមានស្រាប់ បានឆ្លុះបញ្ចាំងថា យន្តការដឹកនាំរដ្ឋបានជាប់គាំង។ លោកថា យន្តការបង្កើតឡើងគ្រាន់តែបន្លំភ្នែកពលរដ្ឋ ហើយគ្មានប្រសិទ្ធភាពទប់ស្កាត់បញ្ហាដែលបានកើតឡើងបានទេ។ លោកគិតថា បញ្ហាទាំងនេះកើតឡើងដោយសារប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋមិនដើរលើគន្លងប្រជាធិបតេយ្យនិងយកនីតិរដ្ឋជាធំ។
លោកថា៖ «ហើយការមិនហ៊ានប្រើប្រព័ន្ធច្បាប់ និងនីតិរដ្ឋ ដើម្បីគ្រប់គ្រងជាតិនេះ ក៏ព្រោះតែរដ្ឋាភិបាលដែលមានមេដឹកនាំគ្រប់គ្រងប្រទេស មិនមែនដើម្បីបុព្វហេតុជាតិ និងផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែដើម្បីការពារប្រយោជន៍អំណាចរបស់ក្រុមមេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលតែប៉ុណ្ណោះ»។
លោកកត់សម្គាល់ថា បើបរិបទនយោបាយខ្វះមេដឹកនាំដែលប្រកាន់យកនីតិរដ្ឋជាគោលនោះ ការបង្កើតក្រុមការងារចំពោះកិច្ចនឹងមិនអាចវែកផ្លូវ ដើម្បីទប់ស្កាត់បទឧក្រិដ្ឋគ្រឿងញៀន ជួញដូរមនុសុ្ស និងបទឧក្រិដ្ឋលាងលុយកខ្វក់នេះទេ វាថែមទាំងបន្សល់ទុកនូវបញ្ហាជាច្រើនទៀត ដូចជា ការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ រួមទាំងការរំលោភយកដីពលរដ្ឋ ជាដើម។
ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា មានប្រសាសន៍ថា ការបង្កើតក្រុមការងារពិសេសណាមួយ មានចេតនាដើម្បីទប់ស្កាត់បទល្មើសក្នុងសង្គម មិនមែនជារឿងអាក្រក់ទេ តែអ្វីដែលអាក្រក់និងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋអស់ជំនឿនោះ គឺការបង្កើតក្រុមការងារថ្មី ហើយបទល្មើសនៅតែបន្តកើតមានដដែល។
មួយវិញទៀត លោកកត់សម្គាល់ថា បទឧក្រិដ្ឋជួញដូរមនុស្ស គ្រឿងញៀន និងអំពើលាងលុយខុសច្បាប់ ជាដើម គឺពលរដ្ឋសាមញ្ញមិនអាចធ្វើបានទេ វាលើកលែងតែមនុស្សដែលមានឥទ្ធិពលក្នុងសង្គម។
តែយ៉ាងណា លោកគិតថា វិធាននេះអាចនឹងជោគជ័យ បើក្រុមការងារចំពោះកិច្ចដែលបង្កើតឡើងដោយក្រសួងយុត្តិធម៌ពេលនេះ ជាស្ថាប័នឯករាជ្យ មិនរងឥទ្ធិពលនយោបាយ ហើយមានសិទ្ធិអំណាចចាប់អ្នកពាក់ព័ន្ធដែលមានឥទ្ធិពលទាំងនោះមកផ្តន្ទាទោសបាន ដោយមិនជ្រកក្រោមស្លាកពុករលួយ និងបក្ខពួកនិយមនោះ។
លោកថា៖ «អ្នកដែលទទួលរងការចាប់ជំរិតអីផ្សេងៗហ្នឹង វាមានពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស […] ហើយប្រភេទលុយខ្មៅដែលគេយកមក ដើម្បីប្រើប្រាស់ដោយគ្មានប្រភពច្បាស់លាស់ គឺថាគេអាចប្រើប្រាស់លុយហ្នឹងទៅធ្វើអ្វីតាមអំពើចិត្ត ដូច្នេះវាអាចឈានទៅដល់សង្គមមួយពិបាកនិយាយអំពីផ្លូវច្បាប់»។
អ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះបារម្ភថា បើរដ្ឋាភិបាលមិនអាចទប់ស្កាត់បទឧក្រិដ្ឋធំៗ ដូចការលើកឡើងរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃនេះបានទេ កម្ពុជានឹងមិនអាចទាក់ទាក់ទងអ្នកវិនិយោគធំៗដែលគោរពច្បាប់ មកបង្កើតការងារនៅកម្ពុជាបានទេ ហើយបញ្ហានេះនឹងបង្សល់ទុកនូវវិបត្តិអត់ការងារធ្វើ និងភាពភ័យខ្លាចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសនៅខេត្តព្រះសីហនុ ជាប់មាត់សមុទ្រ ដែលជាប៉ូលសេដ្ឋកិច្ចសំខាន់មួយរបស់កម្ពុជា។
តែយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន បញ្ជាក់បន្ថែមនៅថ្ងៃចន្ទនេះថា ការបង្កើតក្រុមការងារចំពោះកិច្ចនេះ ដើម្បីបង្កើនកិច្ចសហការ និងពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពទប់ស្កាត់បទល្មើសនានា ហើយក្រសួងយុត្តិធម៌ជាផ្នែកមួយដើរតួនាទីសំខាន់នៅក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការជួញដូរមនុស្ស ជាពិសេសតាមប្រព័ន្ធតុលាការ។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹងយន្តការបង្កើតក្រុមការងារចំពោះកិច្ចនេះ ជាយន្តការបន្ថែម ដើម្បីជួយដល់យន្តការបច្ចុប្បន្នឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព តាមរយៈការដោះស្រាយសំណុំរឿងពាក់ព័ន្ធនឹងការជួញដូរមនុស្ស និងការសម្អាតប្រាក់នៅតាមតុលាការ»។
ជុំវិញវិធាននេះ លោក ស ខេង ក្នុងពិធីនោះ ក៏បានរំឭកផងដែរថា វិធានការបង្ក្រាបមិនគ្រាន់តែចាប់ឃាត់ខ្លួនជនល្មើសប៉ុណ្ណោះទេ តែត្រូវពន្លាតវិធានការស្វែងរកទ្រព្យសម្បត្តិ ដូចជា ដីធ្លី និងមុខរបររបស់ជនល្មើស ថាត្រូវរឹបអូសឬបង្កកទុក ដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឱ្យជនល្មើសប្រើប្រាស់ដីធ្លី ឬមុខរបរជាឧបករណ៍លាងលុយខុសច្បាប់។
អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (World Justice Project ) អំឡុងខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ បានចេញរបាយការណ៍មួយដោយរកឃើញថា កម្ពុជាមាននីតិរដ្ឋទាប ស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៣៨ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៣៩។ តែយ៉ាងណា កម្ពុជាធ្លាប់ច្រានចោលរបាយការណ៍នេះ៕
