ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ៣០០នាក់ដែលឡើងមកពីខេត្តចំនួន៣ ដោយជំរុញឱ្យក្រសួង៣ និងខុទ្ទកាល័យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ពន្លឿនការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីជូនពួកគេ ក្រោយជម្លោះនេះបានអូសបន្លាយជាង១០ឆ្នាំហើយ។
ប្រជាពលរដ្ឋដែលឡើងមករាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ មកពីសហគមន៍ស្រែប្រាំង បុស្សស្នោ និងសហគមន៍កំប្រើស ស្ថិតក្នុងស្រុកតំបែរ ស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ និងសហគមន៍សាមគ្គីរមាសហែក ស្រុករមាសហែក ខេត្តស្វាយរៀង រួមនឹងសហគមន៍ដែលរងផលប៉ះពាល់ដី្លធ្លីនៅស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង ខេត្តកណ្ដាល។
ពលរដ្ឋដែលមកពីឃុំបឹងខ្យាង ស្រុកណ្ដាលស្ទឹង ខេត្តកណ្ដាល លោក ទួន វណ្ណៈ លើកឡើងថា ការដែលពួកគាត់នាំគ្នាមកដាក់ញត្តិនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រសួងរៀបចំដែនដី និងខុទ្ទកាល័យ ជាថ្មីទៀត ដោយសារពួកគាត់មិនទាន់ទទួលបានដំណោះស្រាយដីធ្លី។ លោកបន្តថា ជម្លោះនេះ អាជ្ញាធរដោះស្រាយមិនមានយុត្តិធម៌ ដោយផ្តល់សំណងត្រឹម៨ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ ខណៈដីនៅតំបន់នោះមានតម្លៃជិត១០០ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ ហើយអាជ្ញាធរថែមទាំងដាក់កម្លាំងមកគំរាមកំហែង និងបំភិតបំភ័យមិនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចេញតវ៉ាផងដែរ។
លោកបង្ហាញការសោកស្ដាយចំពោះសកម្មភាពរបស់អាជ្ញាធរ ដែលបានបន្តគំរាមកំហែងប្រជាពលរដ្ឋដែលនាំគ្នាការពារដីធ្លីរបស់ខ្លួន។
លោកថា៖ «អត់ឱ្យចេញតវ៉ា និងមិនឱ្យទៅធ្វើស្រែហ្នឹងបានទេ នៅពេលដែលគេឈូសឆាយអស់ ទើបគេដកកម្លាំងហ្នឹងអស់។ ខ្ញុំយល់ថា អយុត្តិធម៌ណាស់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយដីរបស់ពួកយើងសុទ្ធតែមានប្លង់រឹងទាំងអស់។ ខ្ញុំមិនដែលធ្វើអ្វីល្មើសនឹងច្បាប់ទេ ខ្ញុំធ្វើទៅតាមច្បាប់ ព្រោះខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់ដែលកាន់ប្លង់រឹង ជាកម្មសិទ្ធិឯកជនស្របច្បាប់»។
លោកស្នើថា៖ «សុំមានយោបល់ថា ធ្វើយ៉ាងណាពន្លឿនការដោះស្រាយដល់ពលរដ្ឋរងគ្រោះ ដោយសារដីធ្លីនេះ សុំរាជរដ្ឋាភិបាលជំរុញការដោះស្រាយ ហើយបំបាត់ការរំលោភបំពានដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ ក្រុមពលរដ្ឋបានចេញលិខិតចំហមួយច្បាប់ ដោយបញ្ជាក់ថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិថ្មី អូស៊ីអាយស៊ី (OCIC) របស់លោកឧកញ៉ា ពុង ឃាវសែ បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋ៣៣០គ្រួសារ មកពីឃុំចំនួន៤ រួមមាន ឃុំបឹងខ្យាង ឃុំអំពៅព្រៃ ឃុំព្រែកស្លែង ក្នុងស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង ខេត្តកណ្ដាល និងឃុំពត់សរ នៅស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ ដែលមានក្បាលដីទំហំជាង១លានម៉ែត្រការ៉េ។
តែបើតាមលោក ទួន វណ្ណៈ គិតមកដល់បច្ចុប្បន្ន នៅសល់ពលរដ្ឋចំនួន១០៦គ្រួសារ ដែលមានដីទំហំជាង៤០ហិកតាទៀត ដែលមិនព្រមទទួលយកសំណងក្នុងតម្លៃ៨ដុល្លារក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ ដោយថា សំណងនេះមិនអាចឱ្យពួកគាត់រកទីតាំងផ្សេងនៅតំបន់នោះរស់នៅបាន។
ចំណែកតំណាងពលរដ្ឋមកពីខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក ផន សុផល ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានវីអូឌីថា ពួកគាត់ឡើងមកដាក់ញត្តិនៅក្រសួងស្ថាប័នទាំងនេះ ដោយសារតែបញ្ហាដីធ្លីរបស់ពួកគាត់ពុំទាន់មានដំណោះស្រាយ ទោះបីជាកន្លងមកពួកគាត់ធ្លាប់ឡើងមករកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីស្ថាប័នរដ្ឋជាច្រើនហើយក្ដី។
លោកបញ្ជាក់ថា ទោះជាវិវាទដីធ្លីខ្លះត្រូវបានក្រុមហ៊ុនឯកជនកាត់ឆ្វៀលដីឱ្យពលរដ្ឋវិញ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរនៅតំបន់នោះ បែរជាគប់គិតជាមួយអ្នកមានលុយមានអំណាច ចង់រំលោភយកដីរបស់ពលរដ្ឋទៅវិញ។
ជុំវិញករណីវិវាទដីធ្លីនេះដែរ លោកអះអាងថា មានប្រជាពលរដ្ឋជាង១០០នាក់បានរងបណ្តឹងនៅតុលាការ និងតំណាងពលរដ្ឋ៤នាក់បានជាប់ពន្ធនាគារ ពាក់ព័ន្ធនឹងបទ «ញុះញង់ ធ្វើឱ្យខូចខាតដោយចេតនា និងកំហែងយក» ជាដើម ក្នុងនោះក៏មានរូបលោកផ្ទាល់ផងដែរ ត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ១ឆ្នាំ ពាក់ព័ន្ធនឹងបទ «ញុះញង់នៅលើបណ្ដាញសង្គម» ហើយលោកទើបនឹងត្រូវបានតុលាការដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពវិញ ក្រោយអនុវត្តទោសចប់។
លោកបន្តថា៖ «ក្នុងនាមខ្ញុំជាអ្នកដែលរងគ្រោះដីធ្លី ពេលដែលយើងមានបញ្ហាដីធ្លី យើងមកទាមទារតវ៉ា ស្នើសុំឱ្យមានដំណោះស្រាយ បែរទៅជាចោទប្រកាន់វិញ ខ្ញុំគិតថា វាជាការមួយដែលរំលោភសិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិ ក៏ដូចជាការទាមទាររកដំណោះស្រាយ។ សម្រាប់ខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋតំណាងនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ ខ្ញុំស្នើសុំរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាមន្ត្រីអាជ្ញាធរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ធ្វើយ៉ាងណាកុំយកប្រព័ន្ធតុលាការគាបសង្កត់ដាក់បន្ទុកឱ្យអ្នកដែលមានបញ្ហាដីធ្លី ព្រោះនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិយាយរួមហើយ មិនឱ្យអ្នកមានបញ្ហាដីធ្លីណាមួយមានទឹកភ្នែក ឬជាប់ពន្ធនាគារទេ ប៉ុន្តែតុលាការតែងយកបទចោទផ្សេងៗយកមកដាក់ទម្លាក់កំហុសឱ្យអ្នកមានបញ្ហាដីធ្លី ដើម្បីចាប់ខ្លួន»។
បើតាមពលរដ្ឋអះអាង បានឱ្យដឹងថា ដីនៅសហគមន៍ស្រែប្រាំង ចំនួន៧៨៥ហិកតា និងសហគមន៍បុស្សស្នោ ទំហំ៤៤៥ហិកតា ផ្ដើមមានជម្លោះជាមួយក្រុមហ៊ុនចិន «ហាម៉ីនី វីន អ៊ិនវេសមេន» និងមានជម្លោះជាមួយឧកញ៉ា ម៉ែន ចាន់ធឿន ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៤ រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្នមិនទាន់មានដំណោះស្រាយនៅឡើយទេ។
ចំណែកពលរដ្ឋមកពីភូមិច័ន្ទមូល ឃុំច័ន្ទមូល ស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ អ្នកស្រី គង់ ឡាំ អាយុ៧៦ឆ្នាំ បានរៀបរាប់ថា ដីធ្លីរបស់ពលរដ្ឋទំហំ៨០ហិកតាត្រូវបានអាជ្ញាធរព្រំដែនហាមឃាត់មិនឱ្យពួកគាត់អាស្រ័យផលឡើយ បើទោះជាដីនៅតំបន់នោះមានការបោះបង្គោលរួចជាមួយវៀតណាមក៏ដោយ។ អ្នកស្រីបន្តថា ការបន្តហាមឃាត់ពលរដ្ឋមិនឱ្យបង្កបង្កើនផលលើដីរបស់ខ្លួននេះ បានធ្វើឱ្យពួកគាត់ជួបការលំបាកក្នុងជីវភាពយ៉ាងខ្លាំង។
ករណីនេះ អ្នកស្រីបានស្នើទៅរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ជួយពន្លឿនការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លី ដោយប្រគល់ដីនោះឱ្យពលរដ្ឋវិញ ខណៈបច្ចុប្បន្ន ពួកគាត់គ្មានដីសម្រាប់ធ្វើស្រែឡើយ។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ឥលូវហ្នឹង ម៉ែកំពុងពិបាកណាស់ហើយបានជាម៉ែខំពុះពារ ដោយសារម៉ែគ្មាអីធ្វើសោះ សូមឱ្យកូនគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ឱ្យជួយម៉ែផង។ ម៉ែមកនេះដើម្បីឃ្លាន មនុស្សសត្វប៉ុនមេដៃក៏វារស់ដើម្បីបាយ រស់ដោយសារចំណី ចុះបើសិនជាគ្មានចំណី ឱ្យប្រជាជនរស់នឹងអី?»
វីអូឌី មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក សេង ឡូត បានទេ នៅថ្ងៃនេះ។
ប៉ុន្តែបើតាមក្រុមប្រជាពលរដ្ឋទាំង៣ខេត្ត អះអាងថា ក្រសួងរៀបចំដែនដី ក្រសួងមហាផ្ទៃ ខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងក្រសួងកសិកម្ម បានទទួលយកញត្តិរបស់ពួកគាត់ហើយ ប៉ុន្តែមិនទាន់ឆ្លើយតបយ៉ាងណានៅឡើយទេ។
អ្នកសម្របសម្រួលសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា លោក ញិល ភាព សង្កេតឃើញថា កន្លងមក ក្រសួងនិងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទទួលយកញត្តិរបស់ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែមិនបានធ្វើការដោះស្រាយទេ ទើបវិវាទនេះបន្តអូសបន្លាយរហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។ លោកបន្តថា ការមិនដោះស្រាយ ហើយយកកម្លាំងទៅគំរាមកំហែងប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះ ដើម្បីកុំឱ្យឡើងមកតវ៉ានោះ ក៏វាមិនអាចធ្វើឱ្យជម្លោះ និងធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋបញ្ឈប់ការតវ៉ាបានដែរ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំមានតែសំណូមពរដល់រាជរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ គឺត្រូវតែមានវិធានការ យន្តការបែបណា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ចប់វិវាទដីធ្លីនេះទៅ ហើយបើមិនមានដំណោះស្រាយទេ វិវាទហ្នឹង ដូចខ្ញុំនិយាយអ៊ីចឹង កុំអាងប្រើប្រាស់កម្លាំង បំបិទសិទ្ធិសេរីភាពឃាត់ឃាំង ហាមមិនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋឡើងមកភ្នំពេញ មកដាក់ញត្តិមកអី ទោះហាមយ៉ាងណាក៏ដោយ មនុស្សត្រូវការដី មនុស្សត្រូវការជីវិតរស់នៅ បើអត់ដោះស្រាយទេ ចរន្តនៃការតស៊ូគឺនៅតែតស៊ូរហូត»៕
