ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហជីពជិត២០ស្ថាប័ន អំពាវនាវទៅរដ្ឋាភិបាលបណ្ដុះបណ្ដាលភ្នាក់ងារសន្តិសុខទាំងអស់ដែលគាំទ្រដោយរដ្ឋ ឬរដ្ឋបាលរាជធានីខេត្ត រួមទាំងអ្នកគ្រប់គ្រង ឱ្យមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយសាធារណជន ជាពិសេសក្រុមកូដករណាហ្គាវើលដ៍តាមបែបអហិង្សា និងមានសមភាពយេនឌ័រ ហើយបុគ្គលដែលប្រើអំពើហិង្សា និងបៀតបៀន ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។
ក្រុមអង្គការទាំងនោះរួមមាន សមាគមអ្នកបម្រើការងារតាមផ្ទះ, សមាគមគាំពារស្ត្រីងាយរងគ្រោះ, មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា, សហជីពកម្មករចំណីអាហារ និងសេវាកម្មកម្ពុជា, សហភាពការងារកម្ពុជា, អង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស (លីកាដូ), អង្គការយេនឌ័រ និងអភិវឌ្ឍន៍ដើម្បីកម្ពុជា, សមាគមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ, សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក, មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស (សង់ត្រាល់), មជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មានស្ត្រីកម្ពុជា ព្រមទាំងអង្គការ-សមាគម សហជីពមួយចំនួនទៀត។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល សមាគម និងសហជីព ចំនួន១៧ស្ថាប័ន បានឱ្យដឹងកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២នេះថា ក្នុងឱកាសយុទ្ធនាការ ១៦ថ្ងៃ និងទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ឆ្នាំ២០២២ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលមិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាតិ និងអន្តរជាតិ សមាគម សហជីព ស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលដាក់ចេញជំហានចាំបាច់ ដើម្បីអនុវត្តអនុសាសន៍ដែលបានចែងក្នុងសេចក្តីអង្កេតសន្និដ្ឋានចុងក្រោយរបស់គណៈកម្មាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកអនុសញ្ញាស៊ី-ដ ដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សរបស់ស្ត្រីនៅកម្ពុជា។
ករណីនេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល សមាគម និងសហជីព ស្នើដល់រដ្ឋាភិបាលបណ្តុះបណ្តាលដល់ភ្នាក់ងារសន្តិសុខទាំងអស់ដែលគាំទ្រដោយរដ្ឋ ឬរដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្ត រួមមាន អ្នកគ្រប់គ្រង និងអ្នកចាត់ចែងផ្ទាល់របស់ពួកគេ អំពីរបៀបនៃការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយសាធារណជន និងជាពិសេសស្ត្រីក្រុមអ្នកតវ៉ា និងសហជីពទ្រទ្រង់សិទ្ធិការងារបុគ្គលិកកម្មករខ្មែរនៃក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ តាមបែបអហិង្សា និងប្រកបដោយឥរិយាបថគិតគូរអំពីយេនឌ័រ និងឱ្យបុគ្គលរងការចោទប្រកាន់ពីបទ ប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា និងបៀតបៀន ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។
បន្ថែមពីនេះ ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដដែល អង្គការសមាគមទាំងនោះបានទទូចទៅរដ្ឋាភិបាលផ្តល់សញ្ចាប័នលើអនុសញ្ញារបស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិខាងផ្នែកការងារ លេខ១៩០ ស្តីពី «ការលុបបំបាត់អំពើហិង្សា និងបៀតបៀនក្នុងពិភពការងារ» និងផ្ដល់និយមន័យច្បាស់លាស់ គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងផ្តល់ការដោះស្រាយសម្ងាត់នូវគ្រប់ទម្រង់នៃការបៀតបៀន។
អគ្គលេខាធិការគណៈកម្មការនៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីអនុសញ្ញាលុបបំបាត់ស៊ី-ដ អ្នកស្រី ជឹម ចាន់នាង មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃចន្ទនេះថា អនុសាសន៍ដែលក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលនេះ គឺជាអនុសាសន៍ដែលលើកឡើងរបស់គណៈកម្មាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកអនុសញ្ញាស៊ី-ដ ដាក់ជូនរដ្ឋាភិបាលតាំងពីឆ្នាំ២០១៩។ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ឆ្នាំ២០២១ អ្នកស្រីថា នៅមិនទាន់ឃើញរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តតាមអនុសាសន៍ទាំងនោះនៅឡើយ ហើយជាក់ស្តែងអំពើហិង្សាលើស្ត្រី ជាពិសេសស្ត្រីកូដករណាហ្គាវើលដ៍ នៅតែបន្តកើតមានជាហូរហែ។
ករណីនេះ អ្នកស្រីថា បើរដ្ឋាភិបាលមិនអនុវត្តតាមអនុសាសន៍នោះទេ នឹងធ្វើឱ្យបញ្ហាប្រឈមបន្តកើតមានជាបន្តបន្ទាប់ ហើយរងការរិះគន់ពីមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិថែមទៀតផង។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «រដ្ឋាភិបាលមិនអាចសម្រេចបានទៅតាមការតាំងចិត្តរបស់គាត់ នៅក្នុងការលុបបំបាត់អំពើហិង្សាលើស្ត្រីនៅក្នុងប្រទេសយើង។ ហើយមួយទៀត វាធ្វើឱ្យករណីអំពើហិង្សា វានៅតែបន្តអ៊ីចឹងរហូត។ អ៊ីចឹងវាបង្ហាញទៅដល់សាធារណជន ក៏ដូចជានៅកម្រិតជាតិ ក៏ដូចអន្តរជាតិដែរ ឱ្យមើលឃើញច្បាស់ថា រដ្ឋាភិបាលយើងអត់បានយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការដោះស្រាយ ការរើសអើង ឬមួយការប្រើអំពើហិង្សាលើស្ត្រីពិតប្រាកដ ទៅតាមគោលនយោបាយច្បាប់ដែលយើងមានសព្វថ្ងៃទេ»។
បន្ថែមពីនេះ អ្នកស្រី ជឹម ចាន់នាង បញ្ជាក់ថា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល សមាគម និងសហជីព សំណូមពរទៅរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តអនុសាសន៍របស់គណៈកម្មាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកអនុសញ្ញាស៊ី-ដ ដើម្បីការពារប្រយោជន៍ដល់ជនរងគ្រោះ ជាពិសេសស្ត្រីដែលរងការរំលោភបំពានសិទ្ធិ ជាដើម។
កូដករណាហ្គាវើលដ៍ កញ្ញា ចាន់ ស្រីរ័ត្ន គាំទ្រចំពោះការស្នើរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដោយថា កន្លងមក ពួកគាត់ជាកូដករធ្វើកូដកម្មដោយអហិង្សា និងស្របតាមនីតិវិធីច្បាប់ ប៉ុន្តែត្រូវបានអាជ្ញាធរ និងកងកម្លាំងសន្តិសុខ ទំនោរទៅក្រុមហ៊ុនបរទេស ហើយប្រើអំពើហិង្សា និងបៀតបៀនទៅលើពួកគាត់ដោយអយុតិ្តធម៌ទៅវិញ។
កញ្ញាលើកឡើងដូច្នេះថា៖ «អាជ្ញាធរគាត់គួរតែមានតួនាទី ហើយគាត់អត់ត្រូវមករឹតត្បិតមកលើពួកខ្ញុំជាកូដករអ៊ីចឹងទេ គាត់ត្រូវមានតួនាទីទទួលខុសត្រូវទៅលើកម្មករខ្មែរ មិនមែនគាត់មកការពារឱ្យថៅកែក្រុមហ៊ុនបនល្បែងណាហ្គាវើលដ៍ទេ ដោយសារថៅកែណាហ្គាវើលដ៍ជាជនជាតិបរទេស គាត់អត់ត្រូវកាងឱ្យថៅកែណាហ្គាវើលដ៍ទេ គាត់ត្រូវជាអ្នកសម្របសម្រួល ជាអាជ្ញាកណ្តាល គាត់អត់ត្រូវធ្វើអ៊ីចឹងទេ»។
បន្ថែមពីនេះ កញ្ញា ចាន់ ស្រីរ័ត្ន ស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលជួយអន្តរាគមន៍ទៅតុលាការឱ្យទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ទៅលើតំណាង និងសមាជិកសហជីព ជាពិសេសកញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ និងដោះលែងគាត់ឱ្យមានសេរីភាពវិញដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ ពីព្រោះពួកគេគ្រាន់តែធ្វើកូដកម្មទាមទារលក្ខខណ្ឌការងារតែប៉ុណ្ណោះ មិនបានធ្វើខុសដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ ។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក កត្តា អ៊ន មានប្រសាសន៍ថា ទាក់ទងនឹងអនុសាសន៍របស់គណៈកម្មាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកអនុសញ្ញាស៊ី-ដ កន្លងមក ក្រសួងកិច្ចការនារី បានធ្វើរបាយការណ៍ឆ្លងទៅអង្គការសិទ្ធិស្ត្រីរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយបានពិនិត្យនិងស៊ើបអង្កេតដើម្បីអនុវត្តផងដែរ។
ចំណែក ទាក់ទងនឹងបញ្ហាអសន្តិសុខឯណោះវិញ លោកថា រដ្ឋាភិបាលមិនគាំទ្រឱ្យមានអំពើហិង្សាគ្រប់ទម្រង់នោះទេ ករណីនេះ លោកលើកទឹកចិត្តដល់ជនរងគ្រោះដែលរងនូវអំពីហិង្សា មានសិទ្ធិប្តឹងទៅតុលាការដើម្បីឱ្យជួយរកយុត្តិធម៌។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «គោលការណ៍រដ្ឋាភិបាលយើងមិនគាំទ្រទាល់តែសោះនូវរាល់អំពើហិង្សាទាំងឡាយណា ទោះអំពើហិង្សានោះប្រព្រឹត្តដោយសមត្ថកិច្ច ឬអំពើហិង្សានោះប្រព្រឹត្តដោយបាតុករ ឬដោយអ្នកតវ៉ា ដូច្នេះអំពើហិង្សាដែលកើតឡើងក្នុងទម្រង់ណាក៏ដោយជាអំពើខុសច្បាប់។ អ៊ីចឹងហើយបានយើងលើកទឹកចិត្តដល់ជនរងគ្រោះ មិនថាកម្មករ មិនថាបាតុករដែលរងអំពើហិង្សា អាចប្តឹងទៅតុលាការទាមទារ[រកយុត្តិធម៌]តាមផ្លូវច្បាប់។ ផ្ទុយទៅវិញ ខាងអាជ្ញាធរដែលរងអំពើហិង្សា ក៏មានសិទ្ធិតតាំងតាមផ្លូវច្បាប់ដូចគ្នាដែរ»។
កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (World Justice Project) បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយ ដោយបន្តដាក់ចំណាត់ថ្នាក់ប្រទេសកម្ពុជាថាមានការគោរពនីតិរដ្ឋទាប ដោយស្ថិតនៅលេខរៀង១៣៩ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៤០ លើពិភពលោក។
របាយការណ៍ដដែលបន្តថា មូលហេតុចម្បងដែលទាញទម្លាក់នីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជាឱ្យធ្លាក់ចុះដល់បាតតារាងនេះ ដោយសារតែអំណាចនយោបាយជ្រៀតជ្រែកស្ថាប័នសភា និងតុលាការ ដែលជាសសរស្ដម្ភកំពូលរបស់ជាតិ បានធ្វើឱ្យបាត់បង់ប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យអំណាចតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ កម្សោយលើការទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយ និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស រួមទាំងអយុត្តិធម៌សង្គម ជាដើម។
កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ អង្គការសម្ព័ន្ធភាពពិភពលោកសម្រាប់ការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ (CIVICUS) ចេញអត្ថបទសង្ខេបមួយដោយបង្ហាញថា អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មជនបក្សប្រឆាំង ព្រមទាំងសកម្មជនផ្សេងទៀត នៅតែបន្តប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែង និងគាបសង្កត់ពីអាជ្ញាធរ និងតុលាការកម្ពុជា។
ជាក់ស្តែង រយៈពេល១ឆ្នាំកន្លងមក រដ្ឋាភិបាលបានប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងយាយីលើសកម្មជនបក្សប្រឆាំង ដោយចាប់ឃុំខ្លួននិងចោទប្រកាន់ពួកគេតាមអំពើចិត្ត ហើយមិនទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ឡើយ៕
