អតីតតំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិដែលត្រូវបានតុលាការរំលាយ ហើយអះអាងថាជាអ្នករៀបចំការធ្វើបាតុកម្មផងដែរនោះ បញ្ជាក់ថា តាមការគ្រោងទុក អ្នកចូលរួមអាចមានគ្នាប្រហែល៣០០នាក់ដែលមកពីតំបន់នៅជុំវិញទ្វីបអឺរ៉ុប នឹងតវ៉ាឱ្យលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ឆ្លើយតបប្រកបដោយភាពវិជ្ជមានចំពោះជោគវាសនារបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា ខណៈដែលលោក ហ៊ុន សែន អះអាងថានឹងរង់ចាំមើលអ្នកក្លាហានដែលហ៊ានប្រឈមនឹងការចេញតស៊ូមតិប្រឆាំងវត្តមានរបស់លោក ក្នុងដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចលើកនេះ។
លោក ម៉ែន សុថាវរិន្រ្ទ អតីតអ្នកតំណាងរាស្រ្តមណ្ឌលកំពង់ធំ នៃគណបក្សប្រឆាំង បានផ្តល់បទសម្ភាសតាមបណ្តាញសង្គម នៅថ្ងៃពុធ ឱ្យវីអូឌីដឹងថា អ្នកចូលរួមធ្វើបាតុកម្មនៅពេលនេះ គឺសុទ្ធតែជាអ្នកដែលស្ម័គ្រចិត្ត ហើយមកពីប្រទេសផ្សេងៗនៅក្នុងតំបន់ជុំវិញទ្វីបអឺរ៉ុប។ លោកបន្តថា ការចេញតវ៉ានៅថ្ងៃនេះ គឺនៅចំថ្ងៃដែលពួកគេបំពេញការងារថែមទៀតផង ហេតុនេះទើបមានចំនួនអ្នកចូលរួមក្នុងទំហំមិនសមាមាត្រទៅនឹងចំនួនអ្នកដែលគាំទ្រលោក ហ៊ុន សែន។
ក្នុងនាមជាអ្នកចាត់ចែងការរៀបចំនៃក្បួនធ្វើបាតុកម្ម លោក ម៉ែន សុថាវរិន្រ្ទ បញ្ជាក់ថា ការតស៊ូមតិនេះគ្មានគោលដៅបំបាក់មុខមាត់លោក ហ៊ុន សែន ទេ ហើយនៅក្នុងប្រទេសអនុវត្តរបបប្រជាធិបតេយ្យ គឺគេតែងបង្ហាញសកម្មភាពបែបនេះ នៅពេលណាគេយល់ឃើញថាការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលមិនល្អ។ មួយវិញទៀត ពួកគេក៏មិនព្រួយបារម្ភការគំរាមរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រឆាំងសាច់ញាតិរបស់ពួកគេនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែរ។
លោកបន្តថា៖ «អ៊ីចឹងគេអត់មានខ្លាចញញើតអីទេ ព្រោះគេនៅប្រទេសនេះជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ហើយគេធ្វើនេះចង់គាំទ្រឱ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅប្រទេសកម្ពុជាឱ្យមានសិទ្ធិសេរីភាពដែរ។ គេធ្វើនេះ គឺយើងអត់មានទៅតវ៉ាវាយដំច្រំធាក់អីដូចនៅប្រទេសកម្ពុជាទេ។ គេធ្វើបាតុកម្មតវ៉ាប្រឆាំងអំពើដែលគាត់[ហ៊ុន សែន]ធ្វើបាបប្រជាពលរដ្ឋអ៊ីចឹងទៅណា»។
បើទោះបែបណា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានផ្ញើសារបែបគំរាម មុនមួយថ្ងៃដែលក្រុមបាតុករធ្វើបាតុកម្មនៅទីក្រុងព្រុចសែល ប្រទេសប៊ែលហ្ស៊ិក នៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ នេះ។ នៅចំពោះមុខ អ្នកគាំទ្រជិត២ ០០០នាក់ លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាដោយផ្ទាល់មាត់ឱ្យអ្នកគាំទ្ររបស់លោក ផ្តិតយករូបភាពអ្នកធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងរូបលោកទាំងនោះ ហើយយកទៅបិទនៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញ ដើម្បីតាមដានរកក្រុមគ្រួសារ ឬសាច់ញាតិរបស់ពួកគេនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកបន្តថា៖ «ចង់ដឹងមុខអ្នកឯង ហើយក៏ចង់រកគ្រួសារអ្នកឯងនៅស្រុកខ្មែរ [ថា]តើវាម៉េចទៅហើយ! កុំលេងអាងបានមកនៅស្រុកក្រៅ នៅបារាំង នៅអឺរ៉ុបហ្នឹង សុទ្ធតែក្រុមអ្នកឯង! រហូតដល់ចោទកូនខ្ញុំថា អ្នកទាំងអស់គ្នាហ្នឹងត្រូវកូនខ្ញុំយកលុយ៥លានដុល្លារ[មកឱ្យ] ឥលូវប៉ូលិស បារាំងកំពុងចាប់លុយ៥លានដុល្លាររបស់កូនខ្ញុំ ហើយចេះនិយាយអ៊ីចឹងៗទៅរួច! ហើយប្រើពាក្យអាកូនក្រៅខោ មើលដល់អ៊ីចឹងៗ វាទៅរួច»។
នៅមុនពេលក្រុមបាតុករប្រមូលផ្ដុំតវ៉ាប្រឆាំងវត្តមានរបស់លោក ក្នុងឋានៈជាសហប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំកំពូល អាស៊ាន-អឺរ៉ុប ដើម្បីអបអរសាទរខួបលើកទី៤៥ នៃទំនាក់ទំនងដៃគូសន្ទនារវាងអាស៊ាន-សហភាពអឺរ៉ុប នៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូនេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានចំអកឱ្យលោក សម រង្ស៊ី ដែលជាអ្នកអំពាវនាវឱ្យធ្វើបាតុកម្ម ចេញមុខដោយផ្ទាល់ដែរ ដើម្បីប្រៀបធៀបកម្លាំងគាំទ្រទាំងសងខាង [ថា]តើភាគីខាងណាមានប្រៀបជាង។
បើទោះជាមានការអំពាវនាវបែបនេះពីលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ក្តី ក៏លោក ម៉ែន សុថាវរិន្រ្ទ អ្នកដែលស្និទ្ធនឹងអតីតសហស្ថាបនិកគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បញ្ជាក់ថា ពេលនេះ លោក សម រង្ស៊ី កំពុងបំពេញបេសកកម្មនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
ប្រតិកម្មរបស់លោក ហ៊ុន សែន នេះ ធ្វើឡើង២ថ្ងៃក្រោយ បន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី សរសេរនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោក ដោយអំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុបចូលរួមឱ្យបានច្រើន ដើម្បីធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងលោក ហ៊ុន សែន នៅទីក្រុងព្រុចសែល (Bruxelles) ប្រទេសប៊ែលហ្ស៊ិក (Belgique) នៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២នេះ។
ចំណែកសាស្រ្តាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា យល់ឃើញថា ការដែលលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបង្ហាញជំហរតាមកម្ទេចអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ព្រោះតែក្រេវក្រោធនឹងអ្នកធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងរូបលោកនៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុបលើកនេះ វាជាហានិភ័យមួយដ៏ធំសម្រាប់ពលរដ្ឋដែលគ្មានកំហុស។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ការព្យាយាមទាត់ចោលជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មដ៏ធំជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប គឺជាការខាតបង់មួយដ៏ធំរបស់កម្ពុជា។
អ្នកជំនាញផ្នែកគោលនយោបាយរូបនេះ ចាត់ទុកថា ភាពប្រេះឆាខាងនយោបាយនឹងកាន់តែធ្វើឱ្យធ្លាក់ចុះនូវអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនទៀតដែលកម្ពុជាធ្លាប់មានក្រោមឆ័ត្រអន្តរជាតិ។ លើសពីនេះទៅទៀត វិបត្តិនយោបាយនេះ វានឹងរុញឱ្យកម្ពុជាកាន់តែបែកបាក់ផ្ទៃក្នុង ហើយចេះតែបន្តអូសបន្លាយរកទីបញ្ចប់គ្មាន ដែលជាក្តីបារម្ភមួយសម្រាប់ជោគវាសនាសម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជានៅថ្ងៃអនាគត។
លោកបន្តថា៖ «យើងអាចមើលឃើញថា លោកខាងលិច ជាពិសេសសហគមន៍អឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក ឆ្លើយ[តបជាវិធានការ]អត់មានអ្វីក្រៅពីរឹតត្បិត ឬក៏គំរាមដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធមាន EBA និង GSP ជាដើម ដែលយើងអាចនិយាយបានហានិភ័យ វាអាចនឹងបាត់បង់ ឬក៏ថាមិនផ្តល់ឱ្យកម្ពុជាតទៅទៀតទេ។ នេះដែលជាពលរដ្ឋកម្ពុជាទូទៅមានក្តីបារម្ភ។ ហើយសារនេះ វាក៏បង្ហាញអំពីគេហៅថា សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយនឹងនៅក្នុងកតិកាសញ្ញាស្តីពីសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស ឆ្នាំ១៩៤៨ ហើយកម្ពុជាជាប្រទេសហត្ថលេខីមួយ ដែលប្រទេសកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័ននៅឆ្នាំ១៩៩២ហ្នឹង គឺមិនបានធ្វើតាមពេញលេញជាប្រទេសម្ចាស់ហត្ថលេខីទេ »។
នៅមុនកិច្ចប្រជុំកំពូលរម្លឹកខួបអនុស្សាវរីយ៍អាស៊ាន-សហភាពអឺរ៉ុប នៅថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូនេះ សមាជិកសភាអឺរ៉ុប បានដាក់លិខិតកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែធ្នូ ដោយអំពាវនាវឱ្យប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប និងតំណាងជាន់ខ្ពស់នៃសហភាពអឺរ៉ុប ទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេស និងគោលនយោបាយសន្តិសុខ ប្រតិកម្មចំពោះការធ្លាក់ចុះនៃស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
តាមរយៈលិខិតរបស់ខ្លួន សមាជិកសភាអឺរ៉ុបរកឃើញថា នៅមុនការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាបានឈានដល់ចំណុចនៃវិបត្តិមួយ ដោយសាររដ្ឋាភិបាលបានអនុវត្តការបង្រ្កាបកាន់តែខ្លាំងលើគណបក្សប្រឆាំង អ្នកសារព័ត៌មាន ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ និងសង្គមស៊ីវិល ក្រោមហេតុផលនៃការទប់ស្កាត់មេរោគកូវីដ-១៩។ ស្ថិតក្នុងបរិយាកាសបែបនេះហើយ ក្នុងនាមសមាជិកសភាអឺរ៉ុប ពិតជាមិនអាចទទួលស្គាល់ថា ការបោះឆ្នោតនេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយសេរី ឬយុត្តិធម៌នោះទេ។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ ក្នុងឋានៈជាសមាជិកអឺរ៉ុប សូមក្រើនរម្លឹកសាជាថ្មីនូវការអំពាវនាវទៅដល់សហភាពអឺរ៉ុប រដ្ឋសមាជិក និងសហគមន៍អន្តរជាតិ ត្រូវដាក់សម្ពាធ និងចាត់វិធានការជាសាធារណៈ ដើម្បីផ្តល់ការការពារដល់សកម្មជន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សនយោបាយ ស្របពេលដែលការបោះឆ្នោតជាតិនឹងឈានចូលមកដល់នៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ។
ការលើកឡើងដូច្នេះរបស់សមាជិកសភាអឺរ៉ុប វាហាក់ស៊ីគ្នាទៅនឹងជំហររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ដែលប្រកាសកម្ទេចក្រុមប្រឆាំងជាញឹកញាប់ ក្រោមហេតុផល អ្នកទាំងនោះមានបំណងធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ និងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។ ដោយឡែក ចំពោះគោលនយោបាយ និងជំហរសម្រាប់សហគមន៍អន្តរជាតិវិញ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបានបញ្ជាមិនឱ្យសមាជិករបស់លោកទៅរណប និងស្នើសុំការអនុគ្រោះពីសហភាពអឺរ៉ុបលើផ្នែកណាមួយ ទាំងលើកនេះ និងបន្តបន្ទាប់ទៀតនោះទេ។
កន្លងទៅ គេសង្កេតឃើញថាមានអតីតសកម្មជនបក្សប្រឆាំងជាច្រើនាក់ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចាប់ខ្លួន និងដាក់ពន្ធនាគារ។ ពួកគេរងការចោទប្រកាន់ពីបទ «ញុះញង់ និងរួមគំនិតក្បត់» ក្រោយពីបង្ហោះសារគាំទ្រការអំពាវនាវរបស់លោក សម រង្ស៊ី ក្នុងគម្រោងវិលត្រលប់មកកម្ពុជាវិញកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩។
ដោយឡែក លោក សំ សុគង់ មេធាវីការពារក្តីឱ្យគណបក្សប្រឆាំង បានអះអាងថា ចាប់ពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានរំលាយអំឡុងចុងឆ្នាំ២០១៧មក មានសកម្មជនជិត៣០នាក់ហើយត្រូវបានគេលបវាយឱ្យរងរបួស មានបែកក្បាល និងស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ជាដើម ក្នុងនោះមាន១០ករណី ជនរងគ្រោះប្រឈមនឹងពិការអស់មួយជីវិត។
ជាថ្មីទៀត កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ជំហរជាសាធារណៈថា លោកនឹងដាក់ចេញនូវផែនការយុទ្ធសាស្រ្ត ដើម្បីតាមកម្ទេចអ្នកដែលលោកហៅថាជាក្រុមប្រឆាំងមានបំណងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលនៅតាមមូលដ្ឋាន ហើយនៅតែបន្តគាំទ្រអង្គការចាត់តាំងដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី។
បើទោះបែបណា គេសង្កេតឃើញថា នេះមិនមែនជារឿងថ្មីទេ ដែលលោក ហ៊ុន សែន ព្រមានបែបនេះទៅលើក្រុមប្រឆាំង។ កន្លងទៅ នៅពេលលោក សម រង្ស៊ី បានអំពាវនាវឱ្យសហភាពអឺរ៉ុបផ្តាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីកម្ពុជា ស្របពេលលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីក៏បានព្រមានពីវាសនារបស់ក្រុមប្រឆាំងដូចគ្នានេះដែរ៕
