សកម្មជនមីយ៉ាន់ម៉ា និងជនរងគ្រោះពីការរំលោភបំពានចំនួន១៦នាក់ បានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងព្រហ្មទណ្ឌនៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ដោយចោទប្រកាន់យោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ថាបានញុះញង់ឱ្យមានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍លើជនជាតិភាគតិចមូស្លីមរ៉ូហ៊ីងយ៉ា និងអំពើឃោរឃៅផ្សេងទៀត ចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារយោធាកាលពីពីរឆ្នាំមុន។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយរបស់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន CNA នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ នេះ។
បណ្ដឹងនេះ គឺជាបណ្ដឹងចុងក្រោយបង្អស់ ក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងផ្នែកច្បាប់អន្តរជាតិជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីឱ្យយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើឃោរឃៅប្រឆាំងនឹងជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីងយ៉ា និងអ្នកគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងជនស៊ីវិលដែលប្រឆាំងនឹងរដ្ឋប្រហារ។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Fortify Rights ដែលគាំទ្រចំពោះបណ្តឹងនេះ បាននិយាយថា ការដែលបណ្តឹងនេះត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ គឺដោយសារតែប្រទេសនេះមានគោលការណ៍ «យុត្តាធិការសកល» អាចផ្តន្ទាទោសបុគ្គលមកពីប្រទេសណាមួយដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិធ្ងន់ធ្ងរ។
លោក ម៉ាធី ស្មីត (Matthe Smith) នាយកប្រតិបត្តិ និងសហស្ថាបនិកអង្គការ Fortify Rights បានប្រាប់សន្និសីទសារព័ត៌មាន នៅក្នុងទីក្រុងបាងកក កាលពីថ្ងៃអង្គារថា «បណ្តឹងនេះបង្ហាញភស្តុតាងថ្មីអំពីការសម្លាប់ជាប្រព័ន្ធដោយយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ការរំលោភសេពសន្ថវៈ ការធ្វើទារុណកម្ម ការដាក់ពន្ធនាគារ ការបាត់ខ្លួន ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងការប្រព្រឹត្តអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម»។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា មិនបានលើកទូរសព្ទដែលស្នើសុំការអត្ថាធិប្បាយលើបណ្តឹងដែលត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ឡើយ។ តែកន្លងមក យោធាបានបដិសេធការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនេះ។
អង្គការ Fortify Rights សង្ឃឹមថា អាជ្ញាធរអាល្លឺម៉ង់នឹងទទួលយកពាក្យបណ្តឹងនេះ ហើយបើកការស៊ើបអង្កេត។
តុលាការអាល្លឺម៉ង់ កាលពីឆ្នាំមុន បានផ្តន្ទាទោសអតីតមន្ត្រីចារកម្មជនជាតិស៊ីរីម្នាក់ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត ពីបទឃាតកម្ម ការរំលោភសេពសន្ថវៈ និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ។
ស្ថានទូតអាល្លឺម៉ង់ប្រចាំប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា មិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយបានភ្លាមៗទេ។
អង្គការ Fortify Rights បាននិយាយថា ពាក្យបណ្តឹងបុគ្គលចំនួន១៦បណ្តឹង រួមមាន ជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីងយ៉ា និងបុគ្គលផ្សេងទៀតដែលបានរស់រានមានជីវិត ឬបានឃើញឧក្រិដ្ឋកម្មនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារ។
តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ធ្លាប់បានទទួលពាក្យបណ្តឹងពីប្រទេសហ្កំប៊ី (Gambia) ដោយចោទប្រកាន់យោធាមីយ៉ាន់ម៉ាពីបទប្រល័យពូជសាសន៍ បន្ទាប់ពីជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ារាប់រយនាក់បានភៀសខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសបង់ក្លាដែស ដើម្បីរត់គេចពីការវាយលុកដោយយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា កាលពីឆ្នាំ២០១៧។
កាលពីឆ្នាំមុន អង្គការគម្រោងគណនេយ្យភាពមីយ៉ាន់ម៉ា (Myanmar Accountability Project) បាននិយាយថា អាជ្ញាធរតួកគី បានផ្តួចផ្តើមការស៊ើបអង្កេតបឋមមួយ បន្ទាប់ពីខ្លួនបានដាក់ពាក្យប្តឹងសមាជិកនៃរបបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ជុំវិញអំពើឃោរឃៅចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ា អាជ្ញាធរមីយ៉ាន់ម៉ាធ្លាប់បាននិយាយថា កម្លាំងសន្តិសុខកំពុងធ្វើប្រតិបត្តិការស្របច្បាប់ប្រឆាំងនឹងក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធដែលបានវាយប្រហារប៉ុស្តិ៍នគរបាល។
ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា បានធ្លាក់ចូលក្នុងភាពច្របូកច្របល់ គិតចាប់តាំងពីក្រុមយោធាបានដណ្តើមយកអំណាចមកគ្រប់គ្រងកាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ និងបានផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី៕
