កសិករមួយចំនួននៅខេត្តព្រៃវែង បានស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿននីតិវិធីនាំចេញត្រីរបស់កសិករទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសចិន តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន ដែលត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយភាគីទាំងពីរកាលពីពេលកន្លងទៅ ស្របពេលទីផ្សារលក់ត្រីរបស់ពួកគេមានតម្លៃថោក នាពេលបច្ចុប្បន្ន។
ការស្នើរបស់កសិករនេះ បន្ទាប់ពីអស់រយៈពេលប្រមាណ៨ខែមកហើយ ដែលកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន បានចូលជាធរមាន និងចាប់អនុវត្តតាំងពីដើមឆ្នាំនេះក៏ដោយ ប៉ុន្តែរហូតមកទល់ពេលនេះ ត្រីចិញ្ចឹមរបស់កសិករនៅមិនទាន់បាននាំចេញទៅប្រទេសចិននៅឡើយ។
កសិករចិញ្ចឹមត្រីមួយរូបមានវ័យ៤៣ឆ្នាំ លោក អែម ផល អះអាងថា គ្រួសារលោកបានចិញ្ចឹមត្រីប្រាចំនួន២ម៉ឺនក្បាល ក្នុងភូមិសំរោង ហើយលោកចាប់ផ្ដើមលក់ត្រី ដែលជាការលក់រាយតាមភូមិប៉ុណ្ណោះ ដោយក្នុង ១គីឡូ តម្លៃ៩ ០០០រៀល។ ចំណែកឯតម្លៃលក់ដុំលើទីផ្សារក្នុងស្រុកវិញ មានតម្លៃត្រឹម៤ ០០០រៀលក្នុងមួយគីឡូក្រាម ដែលធ្វើឱ្យកសិករប្រឈមការខាតបង់ឬចំណេញតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។
លោកបន្តថា៖ «ប្រសិនជាលក់ដាច់តាមភូមិបាន[តម្លៃ]ច្រើន បើលក់ដុំបានតែ៤ពាន់ហ្នឹង។ បើយើងលក់រាយបាន១គីឡូ ២គីឡូ ៩ពាន់អ្វីហ្នឹង។ បើ៤ពាន់រៀល ចំណេញតិច»។
លោក ផល បន្តថា លោកចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើយ៉ាងណាជួយពន្លឿននីតិវិធីនាំត្រីកសិករទៅកាន់ប្រទេសចិន តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងសេរីកម្ពុជា-ចិន ដោយរំពឹងថា ការនាំត្រីចេញទៅប្រទេសចិនបានធ្វើឱ្យតម្លៃត្រីរបស់ពួកគាត់ខ្ពស់ជាងពេលបច្ចុប្បន្ន។
កសិករចិញ្ចឹមត្រីប្រាម្នាក់ទៀត លោក បិន អួន មានប្រសាសន៍ថា លោកបានចិញ្ចឹមត្រី ៣ម៉ឺនក្បាល នាពេលបច្ចុប្បន្ន។ លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្ន កសិករចាប់ផ្ដើមចិញ្ចឹមត្រីច្រើនជាងមុន បើទោះបីជាកសិករខ្លះបានឈប់ចិញ្ចឹមត្រីដោយសារខាតបង់កន្លងមកក៏ដោយ។
យ៉ាងនេះក្ដី កសិកររូបនេះសង្ឃឹមថា រដ្ឋាភិបាលខ្មែរនឹងជួយស្វែងរកទីផ្សារលក់ត្រីបន្ថែមទៀត ជាពិសេសការនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារប្រទេសចិន ដែលជាប្រទេសមានប្រជាជនច្រើនជាងគេនៅលើពិភពលោក។
លោកថា៖ «វាប្រសើរណាស់ហើយ ប្រសិនបើនាំចេញទៅ បើបានថ្លៃ។ បើនៅយើង ប្រហែលនាំចូលពីវៀតណាមទៀត នាំមកពីខាងស្វាយអន្ទរទៀត មិនដឹងត្រីអីខ្លះ គេនាំមកហ្នឹង»។
ពលរដ្ឋដដែលបន្តថា សម្រាប់កសិករដែលចិញ្ចឹមត្រីដោយពឹងផ្អែកទៅលើចំណីទាំងស្រុង មិនអាចរកប្រាក់ចំណេញឃើញទេ។ បញ្ហានេះ លោកថា កសិករភាគច្រើនព្យាយាមកែច្នៃចំណីដោយខ្លួនឯង តែយ៉ាងណា ពួកគេនៅតែមិនទាន់អាចរកប្រាក់ចំណេញបានច្រើននោះដែរ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោក ស៊ាន ថៃ មានប្រសាសន៍ប្រាប់ វីអូឌី នៅថ្ងៃពុធនេះថា ទាក់ទងបញ្ហាតម្លៃត្រីនៅលើទីផ្សាររបស់កសិករនេះ មិនទាក់ទងនឹងក្រសួងពាណិជ្ជកម្មនោះទេ ដោយលោកបង្វែរសំណួរនេះទៅកាន់ «សមាគមវារីវប្បករកម្ពុជា» វិញ។
យ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបានលើកឡើងថា ក្រសួងបានខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការនាំចេញត្រី និងទំនិញផ្សេងទៀតទៅកាន់ប្រទេសចិន ដោយមិនគិតពន្ធ។ ដូច្នេះ តម្លៃទីផ្សារទំនិញទាំងនេះអាស្រ័យលើការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កសិករ និងអ្នកនាំទំនិញចេញតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «គាត់លក់នៅក្នុងស្រុក គាត់លក់អ៊ីចឹងហើយ។ ប្រសិនបើគាត់មានម៉ូយ មានអ្នកទិញនៅខាងក្រៅ លក់ដុំបាន និងតម្លៃវាល្អ ប្រហែលជាគាត់មិនទាន់មានទំនាក់ទំនងគ្នាអីណា៎! កន្លងមក យើងខំប្រឹងចរចាបង្កើតទីផ្សារឱ្យហើយ»។
វីអូឌី មិនអាចទាក់ទងប្រធានសមាគមវារីវប្បករកម្ពុជា លោក សុខ រ៉ាដែន បានទេ នៅថ្ងៃពុធនេះ។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា (CCFC) លោក ថេង សាវឿន មានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងពាក់ព័ន្ធពុំអាចពឹងផ្អែកតែទៅលើការនាំចេញទំនិញកម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសចិន តាមកិច្ចព្រមព្រៀងសេរីតែមួយបាននោះទេ។ លោកបន្តថា ការអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនេះទើបចាប់ផ្ដើម ដូច្នេះមិនអាចឱ្យកសិករមានទីផ្សារគ្រប់គ្រាន់នោះឡើយ។
លោកបន្តថា ដើម្បីជួយដល់កសិករចិញ្ចឹមត្រីឱ្យទាន់ពេលវេលា ក្រសួងពាក់ព័ន្ធគប្បីជំរុញឱ្យមានការកែច្នៃផលិតផលត្រីនៅក្នុងស្រុក ហើយនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស ព្រមទាំងជួយស្វែងរកទីផ្សារក្នុងស្រុក ពិសេសខេត្តគោលដៅទេសចរណ៍សំខាន់ៗ។
លោកថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំ បញ្ហានៅក្នុងស្រុក ទាស់ត្រង់ខ្សែចង្វាក់ផលិតកម្ម មានន័យថា មិនមានការរៀបចំឱ្យបានសមស្រប ឬកន្លែងលក់ឱ្យបងប្អូនកសិករ ឬក៏មិនមានបច្ចេកទេសក្នុងការគាំទ្រដល់កសិករក្នុងការកែច្នៃផលិផលត្រី។ ប្រសិនបើគាត់មិនអាចលក់ត្រីសាច់មិនបានថ្លៃ គាត់អាចច្នៃជាផ្អក ជាប្រហុក ជាត្រីប្រឡាក់ ជាដើម»។
កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន ឬហៅថា FTA បានចូលជាធរមានកាលពីថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២។
កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងលើកលែងពន្ធអាករទៅវិញទៅមករវាងប្រទេសមួយនិងប្រទេសមួយទៀត លើផលិតផលដែលបានព្រមព្រៀងគ្នា។ លើសពីនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ក៏បានគ្របដណ្ដប់លើវិស័យជាច្រើនទៀត មានដូចជា ផ្នែកសេវាកម្ម វិនិយោគ កិច្ចសម្របសម្រួលពាណិជ្ជកម្ម ការលុបបំបាត់របាំងមិនមែនពន្ធគយ ជាដើម។
ដោយឡែក កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន ត្រូវបានមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្លាប់អះអាងថា កម្ពុជានឹងនាំផលិតផលជាង៣៤០មុខ ហើយប្រមាណ៩៥ភាគរយនៃផលិតផលនេះ នឹងចុះពន្ធដល់ សូន្យភាគរយ ហើយនៅសល់៥ភាគរយ គឺចុះក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំ ឬអាចឆ្នាំបន្ទាប់ គឺចុះទៅដល់សូន្យភាគរយ(០%)៕
