មានសំឡេងដូចមនុស្សដើរជាន់របស់ស្រួយៗ។ នោះគឺជាសំឡេងស៊ឺរាំងបែក ប៉ុន្តែ ងួន សុខេង មិនចាប់អារម្មណ៍ទេ។ ទោះជាយ៉ាងណា គាត់ធ្វើការនៅទីលានចាក់សំរាម ក្នុងខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ បានរយៈពេល ១០ឆ្នាំមកហើយ។ វាជារឿងធម្មតាទៅហើយ គាត់តែងតែដើរ ជាន់បំបែកសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រនៅក្រោមទ្រនាប់ជើងសង្រែករបស់គាត់។
នៅពេលដែលគាត់ដើរកាត់ឃ្លាំងពេញដោយរបស់របរសំណល់ឥតសណ្តាប់ធ្នាប់ សំដៅទៅ រកឡដុតសំណល់ឧស្សាហកម្ម ដោយមានថង់លឿងចំនួនពីរ ដែលមានសញ្ញាសម្គាល់ «គ្រោះថ្នាក់ជីវសាស្ត្រ» ថង់មួយរហែកហើយទឹកថ្នាំពេទ្យជាច្រើនហូរចេញមកលើឥដ្ឋ។ ពាក់ ស្រោមដៃជ័រក្រហម និងម៉ាសដែលជាប្រដាប់ប្រដាសំខាន់ជាងគេនោះ សុខេង លើកស្រោមដៃ បង់រុំ និងដបជាច្រើនប្រភេទ សរុបទៅមួយគំនរដែលជ្រុះមកក្រោមវិញខ្លះៗ ដោយប្រើដៃទាំងពីរ របស់គាត់ មុនពេលបោះរបស់របរទាំងនោះចូលទៅក្នុងឡដុតសំណល់ឧស្សាហកម្ម។
គាត់និយាយនៅពេលគាត់បិទទ្វារឡដុតសំណល់ឧស្សាហកម្មថា៖ «ពួកយើងត្រូវមានឧបករណ៍ល្អជាងនេះ។ ស្រោមដៃទាំងនេះស្តើងណាស់ ហើយរហែកលឿនណាស់។ ពួកយើងនៅក្បែរអារបស់របរពេទ្យអ៊ីចឹងៗមែនទែនរហូតហ្មងហ្នឹងណា។ ខ្ញុំមិនដឹងថា មួយណាមានគ្រោះថ្នាក់ ស្អីខ្លះទេ។ អាណាអាណីឆ្លងជំងឺអីខ្លះទេ។ របស់តូចមួយក៏អាចគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតយើងដែរ ហើយពិសេសហ្នឹង ពេលយើងកំពុងធ្វើការដោយដៃ»។
នៅឯតំបន់ជាយក្រុង ក្នុងខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ មានមនុស្សតិចតួចនៅទីលានចាក់សំរាម។ សំរាមគរដូចភ្នំដែលប្រមូលមកដោយបុគ្គលិកអនាម័យក្រុង មានប្រវែងពីរបីរយម៉ែត្រ ប៉ុន្តែ កន្លែងដែល សុខេង ធ្វើការ ដំណើរការដោយអង្គភាពគ្រប់គ្រងសេវាកម្មសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រ ដែលជាផ្នែកមួយរបស់កាកបាទក្រហមកម្ពុជា ដែលទទួលបន្ទុកលើការងារយកសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រទាំងអស់នៅក្នុងរាជធានីទៅចោល តាំងពីឆ្នាំ២០០៩ ។
សុខេង ស្ថិតក្នុងចំណោមបុរសប្រាំនាក់ដែលទទួលខុសត្រូវ លើការងារបោះចោលកាកសំណល់ វេជ្ជសាស្ត្រនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញទាំងមូល ដែលត្រូវបានប្រមូលមកពីអង្គភាពវេជ្ជសាស្ត្រជាង ២០០០កន្លែងទូទាំងរាជធានី។ បួននាក់ក្នុងចំណោមបុរសទាំងប្រាំនាក់ ធ្វើការពីថ្ងៃច័ន្ទដល់ថ្ងៃសៅរ៍ នៅឡដុតកម្ទេចចំនួនពីរ នៅឯទីលានចាក់សំរាម ដែលជាកន្លែងសម្រាប់ដុតសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រ ២តោនក្នុងមួយថ្ងៃ។
ដោយសារតែការងាររបស់ពួកគាត់មិនទទួលបានការដឹងគុណ តាំងពីប្រទេសកម្ពុជារកឃើញករណីឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ដំបូងកាលពីខែមករា និងកាន់តែច្រើនឡើងៗក្នុងខែមីនា និងមេសា ពួកគាត់ធ្វើការទាំងអារម្មណ៍តឹងតែងឡើងៗ។ កម្មករទាំងនោះបានឱ្យដឹងថា ពួកគាត់ប្រើឧបករណ៍គ្មានគុណភាព មិនមានសេវាធានារ៉ាប់រង និងប្រឈមនឹងការឆ្លងជំងឺខ្លាំង ប៉ុន្តែ មានមនុស្សតិចណាស់ដឹងពីហានិភ័យដែលពួកគាត់ប្រឈម។
សុខេង ថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានក្នុងខែមេសានេះថា៖ «រដ្ឋាភិបាលប្រាប់ឱ្យអ្នកផ្សេងនៅផ្ទះ កុំឱ្យឆ្លង តែពួកយើងវិញ នៅតែត្រូវមកធ្វើការរៀងរាល់ថ្ងៃ ហើយគ្មានអ្នកណាជួយទេ»។
លោកបន្តថា៖ «គេត្រូវគិតពីពួកយើងដែរ។ ពួកយើងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់រាល់ថ្ងៃ ប៉ុន្តែ មិនបានទទួលអ្វីទេ។ គ្មានទទួលបានជំនួយពីរដ្ឋាភិបាល ឬពីខាងណាទេ»។
នៅខាងក្រោយខ្នងគាត់ ផ្សែងអួខ្មៅហុយចេញពីបំពង់ឡដុតកម្ទេចសំណល់ទាំងនោះ។ លោកនិយាយបណ្តើរ លើកដបទឹកសម្អាតឥដ្ឋតាមផ្ទះដែលយកទៅដាក់ទឹកលាងដៃថា៖
«ទាំងនេះសុទ្ធតែជាអ្វីដែលពួកយើងទទួលបានពីរដ្ឋាភិបាល»។
ប្រឈមនឹងហានិភ័យច្រើនជាងគ្រូពេទ្យ
ការងារចោលសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រគឺជា «ផ្នែកដ៏សំខាន់មួយនៃផែនការទប់ស្កាត់ករណីឆ្លង និងព្យាបាលអ្នកឆ្លងជំងឺ» ប៉ុន្តែ ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាច្រើននៅតំបន់អាស៊ី ខ្វះកន្លែង និងបទប្បញ្ញត្តិសមស្រប សម្រាប់គ្រប់គ្រង និងបោះចោលសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រ និងសំណល់មានគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗទៀត។ នេះបើយោងតាមអ្នកជំនាញការរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB)។
លោក ស្តេហ្វិន ភីធ័រ (Stephen Peters) អ្នកឯកទេសផ្នែកថាមពល និងលោក គ្រីស្ទីន ចាន់ (Christine Chan) អ្នកឯកទេសផ្នែកវិនិយោគ របស់ ADB បានលើកឡើងកាលពីខែមីនាថា៖
«សំណល់គ្រោះថ្នាក់ជាញឹកញាប់ត្រូវបានដុតនៅវាលល្ហល្ហេវលាយជាមួយសំណល់រឹងក្រុង ត្រូវបានគេកែច្នៃ និងលក់សារជាថ្មីដោយខុសច្បាប់។ នេះគឺជាកត្តាគំរាមកំហែងដល់ទាំងសុខភាពអ្នកកាន់របស់ទាំងអស់ហ្នឹង និងបរិស្ថាន»។
លោកទាំងពីរបានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា កន្លែងគ្រប់គ្រងហួសសម័យគួរតែត្រូវបានកែលម្អ ដើម្បីកុំឱ្យមានសារធាតុបំភាយចេញមានជាតិបំពុល និងបង្កើតថាមពលស្អាតចេញពីសំណល់។
សុខេង ដែលមានអាយុ ៣០ឆ្នាំ ពន្យល់ថា គ្មានអ្នកណាម្នាក់នៅក្នុងក្រុមរបស់លោក មានសេវាធានារ៉ាប់រងសុខភាពទេ ទោះបីជាត្រូវធ្វើការលើសម្ភារមានគ្រោះថ្នាក់ជាច្រើនប្រភេទ រយៈពេលប្រាំបួនម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ ប្រាំមួយថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ក៏ដោយ។ លោកទទួលបានប្រាក់ខែតែ ២៥០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយខែ ហើយរស់នៅក្នុងបន្ទប់ជួលតែម្នាក់ឯង នៅរាជធានីភ្នំពេញ។
សុខេង ប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំគ្មានវិធីដាក់ឱ្យខ្លួនឯងនៅដាច់ដោយឡែកបានទេ បន្ទាប់ពីចប់ការងារនោះ។ ប្រពន្ធកូនខ្ញុំប្រាប់ខ្ញុំរហូតឱ្យឈប់ធ្វើការទៅ ព្រោះគាត់ខ្លាចខ្ញុំឆ្លង ប៉ុន្តែ ខ្ញុំអាចធ្វើការអីផ្សេងបានទៅ? គ្រួសារខ្ញុំត្រូវការការទំនុកបម្រុងពីខ្ញុំ អ៊ីចឹងហើយ បើខ្ញុំកើតជំងឺ នោះគ្មានអ្នកណាជួយខ្ញុំទេ»។
សុខេង បានឱ្យដឹងថា កាលពីឆ្នាំមុន សហការីរបស់លោកម្នាក់បានស្លាប់ដោយសារជំងឺឆ្លងម្យ៉ាងសង្ស័យថា ជាជំងឺសួត ក្នុងវ័យ ៣១ឆ្នាំ ប៉ុន្តែ កម្មករដទៃទៀតនៅអង្គភាព MWMU ជឿថា វាគឺជាផលប៉ះពាល់នៃការធ្វើការជាប្រចាំនៅឯឡដុតកម្ទេចសំណល់ទាំងនោះ តាំងពីឆ្នាំ២០១២មក។
នាយករងអង្គភាព MWMU បានលើកឡើងថា អង្គភាពរបស់លោក មិនច្បាស់ថា បុរសម្នាក់នោះបានស្លាប់ដោយសារអ្វីឱ្យពិតប្រាកដទេ ប៉ុន្តែ បញ្ជាក់ថា ស្ថាប័បានផ្តល់ប្រាក់ ១៥០ដុល្លារសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺរបស់កម្មករម្នាក់នោះ និង ៣០០ដុល្លារ សម្រាប់ពិធីបុណ្យសព។ បុរសវ័យ ៣១ឆ្នាំរូបនោះ ធ្វើការរហូតគ្មានអ្នកជំនួសទេ ទើបធ្វើឱ្យសហការីបួននាក់ផ្សេងទៀតរបស់គាត់មានកម្លាំងកាន់តែតិច ក្នុងការបំពេញការងារចោលសំណល់ទៅក្នុងឡដុតកម្ទេចទាំងនោះ។
នៅពេលលោក សុខេង កំពុងនិយាយអំពីមិត្តរួមការងាររបស់លោកដែលបានស្លាប់ទៅនោះ មានសំឡេងផ្ទុះឡើងខ្លាំងចេញពីបំពង់ផ្សែងនៃឡដុត។ សំណល់វេជ្ជសាស្ត្រដែលបានដុតរួចមួយសន្ទុះផ្ទុះចេញទៅក្នុងមេឃ ហើយភ្លៀងក៏ធ្លាក់ចុះមកលើដើមឈើដែលប្រែពណ៌ទៅជាខ្មៅ នៅជុំវិញកម្មករអង្គុយនៅតុខាងក្រៅ ក្នុងចម្ងាយប្រហែល ១០០ម៉ែត្រពីអគារដាក់ឡដុតទាំងនោះ។
សុខេង និយាយពេលមនុស្សកំពុងជ្រកក្រោមដើមឈើថា៖ «កើតឡើងរឿងអ៊ីចឹងៗ»។
លោកបានឱ្យដឹងទៀតថា ជាច្រើនដង លោកបានស្នើសុំគ្រឿងយន្តសម្រាប់ចូកពីអង្គភាព MWMU ដើម្បីឱ្យគាត់មិនចាំបាច់លើកសំណល់អាចមានជំងឺឆ្លងដោយប្រើដៃរបស់លោក។ សំណើទាំងនោះត្រូវបានបដិសេធ ហើយមានអ្នកគ្រប់គ្រងម្នាក់និយាយថា អង្គភាពមិនមានប្រាក់ទេ។
លោក សុខេង បានថ្លែងថា៖ «គណៈកម្មការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ មិនមានបញ្ហាក្នុងការរៃអង្គាសប្រាក់បានច្រើនទេ តែយើងមិនឃើញមានខ្លះមកទេ ហើយបើគ្មានយ៉ាងហ្នឹង យើងនឹងប្រឈមហានិភ័យខ្លាំងជាងគ្រូពេទ្យទៅទៀតណោះ។ ហោចណាស់ គេធ្វើការនៅតែមន្ទីរពេទ្យតែមួយ និងរបស់ការពារជាច្រើន។ យើងទទួលសំណល់ពីគ្រប់មន្ទីរពេទ្យ និងមណ្ឌលសុខភាពក្នុងក្រុង តែពួកយើងមិនមានសូម្បីតែស្បែកជើង ឬស្រោមដៃការពារឱ្យគ្រប់គ្រាន់ផង»។ នៅពេលកំពុងនិយាយ លោកបានចង្អុលបង្ហាញស្រោមដៃក្រហមមួយគូ ដែលកំពុងត្រូវបានបាញ់អាល់កុលសម្លាប់មេរោគ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់អាចប្រើប្រាស់ឡើងវិញបានទៀត។
គណៈកម្មការជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ ត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពីពាក់កណ្តាលខែមីនា ដោយមានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជាប្រធាន និងមានតំណាងមកពីក្រសួងជាច្រើន ព្រមទាំងអភិបាលខេត្ត និងមន្ត្រីយោធាជាន់ខ្ពស់ផងដែរ។
បន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន សែន បានសន្យាផ្តល់ប្រាក់បៀវត្សរបស់លោកចំនួន ២៥០០ដុល្លារ រយៈពេលប្រាំពីរខែដល់គណៈកម្មការនេះ ដើម្បីយកទៅប្រើប្រាស់ក្នុងប្រតិបត្តិការនៃយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធ និងទប់ស្កាត់ជំងឺកូវីដ-១៩របស់ខ្លួន មន្ត្រីជាច្រើនបានអនុវត្តតាម បូករួមទាំងលោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីថ្មីនៃក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជា វណ្ណដេត រដ្ឋមន្ត្រីថ្មីនៃក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ លោក សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន និងលោក ជា សុផារ៉ា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ផងដែរ។
គិតត្រឹមដើមខែមេសា ចំនួនទឹកប្រាក់សន្យាឧបត្ថម្ភដល់យុទ្ធនាការនេះ សរុបទៅមានជាង ១០លានដុល្លារ បន្ទាប់ពីមានចំណែកឧបត្ថម្ភពីផ្នែកឯកជន ប៉ុន្តែ ប្រភពប្រាក់ឧបត្ថម្ភជាក់លាក់របស់គណៈកម្មការនេះមិនទាន់អាចបញ្ជាក់បានទេ។
លោក សេង ទៀង ជំនួយការលោក ហ៊ុន សែន និងជាសមាជិកគណៈកម្មការនេះ បានបដិសេធមិនឆ្លើយសំណួរទាក់ទងនឹងអ្នកឧបត្ថម្ភ ហើយណែនាំអ្នកសារព័ត៌មានឱ្យសួរក្រសួងសុខាភិបាលវិញ ដោយលើកឡើងថា ក្រសួងសុខាភិបាលជាអ្នកទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភ។ មន្ត្រីក្រសួងមិនបានឆ្លើយទៅនឹងសំណួរបស់អ្នកសារព័ត៌មានទេ។
បុគ្គលិកម្នាក់ទៀតនៃអង្គភាព MWMU នៅទីលានចាក់សំរាម ដែលសុំបញ្ចេញឈ្មោះត្រឹមថា គឹមស៊ាំ បានយល់ស្របថា អង្គភាពខ្វះមូលនិធិ ហើយបុគ្គលិកក៏មិនសូវហ៊ានធ្វើការដែរ ដោយសារតែខ្លាចឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩។
គឹមស៊ាំ ថ្លែងថា៖ «ពួកយើងធ្វើការលើសំណល់មានគ្រោះថ្នាក់រហូតហ្នឹង។ សំណល់គ្រឿងពេទ្យទាំងអស់សុទ្ធតែគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ ហើយអាជំងឺកូវីដ-១៩ហ្នឹងងាយឆ្លងទៅមនុស្សទៀត ប៉ុន្តែ ពួកយើងគ្មានឧបករណ៍ពិសេសអីសម្រាប់ការពារខ្លួនទេ»។
លោកបានស្នើសម្ភារការពារពេញខ្លួន ប៉ុន្តែ សំណើរបស់លោកក៏ត្រូវបានគេច្រានចោលផងដែរ ដោយសារតែមិនមានថវិកា។
«បើគ្រោះថ្នាក់ពេក ពួកគេនឹងឈប់ធ្វើការហើយ»
ដើម្បីប្រមូលសំណល់ពីមន្ទីរពេទ្យចំនួន ២២១៤កន្លែងនៅទូទាំងរាជធានី អង្គភាព MWMU ជួលបុគ្គលិកសរុប ៣៧នាក់ ប៉ុន្តែ មានតែបួននាក់ប៉ុណ្ណោះដែលធ្វើការតែនៅទីលានចាក់សំរាមដង្កោ។ សំណល់វេជ្ជសាស្ត្រត្រូវដុតកម្ទេចនៅសីតុណ្ហភាព ១២០០អង្សា ហើយផេះត្រូវបានកប់នៅលើទីតាំងនោះ ប៉ុន្តែ ដាច់ដោយឡែកពីសំណល់ក្រុង។
អង្គការកម្មវិធីបរិស្ថានសហប្រជាជាតិ (UNEP) បានព្រមាន នៅក្នុងរបាយការណ៍ឆ្នាំ២០១៨ដែលត្រូវបានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពកាលពីដើមឆ្នាំនេះ ទាក់ទងនឹងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់សុខភាព ដោយសារតែផេះដែលនៅសល់ទាំងនោះ។
នៅពេលសួរអំពីសមត្ថភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជា និងប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផ្សេងៗទៀត ក្នុងការគ្រប់គ្រងសំណល់ពីប្រតិបត្តិការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ លោក ឆាលី អាវីស (Charlie Avis) មន្ត្រីនាំពាក្យលេខាធិការដ្ឋាននៃអង្គភាពអនុសញ្ញាបាស៊ែល រ៉ុតធឺដាំ និងស្តុកហូម នៅអង្គការ UNEP បានថ្លែងថា៖
«ការងារបោះសំណល់សម្ភារពេទ្យ គឺជាបញ្ហាមួយដែលប្រទេសនីមួយៗជាធម្មតាប្រឈមមុខ ហើយជាបញ្ហាដែលបង្កកម្រិតប្រឈមខ្ពស់ណាស់ក្នុងគ្រាដែលមានជំងឺឆ្លង ជាពិសេសក្នុងប្រទេសដែលខ្វះសមត្ថភាពបោះសំណល់ដ៏មានគ្រោះថ្នាក់ចោល តាមរបៀបមួយដែលជួយការពារសុខភាពមនុស្ស និងបរិស្ថាន»។
អនុញ្ញាបាសែល ដែលប្រទេសកម្ពុជាបានចូលរួមក្នុងឆ្នាំ២០០១ មានគោលបំណងគ្រប់គ្រងចលនាឆ្លងដែននៃសំណល់មានគ្រោះថ្នាក់ និងសកម្មភាពទុកដាក់។ យោងតាមលោក អាវីស បានឱ្យដឹងថា ភាគីណាមួយនៃអនុសញ្ញានេះ ដែលខ្វះសមត្ថភាពបច្ចេកទេសក្នុងទុកដាក់បោះបង់សំណល់វេជ្ជសាស្ត្រ អាចស្នើសុំជំនួយបច្ចេកទេសនេះបាន ដើម្បីឱ្យសំណល់ត្រូវបាននាំចេញយកទៅចោលត្រឹមត្រូវ។
នៅពេលអ្នកសារព័ត៌មានសួរថា តើប្រទេសកម្ពុជាមានសមត្ថភាពក្នុងបោះចោលសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រដោយសុវត្ថិភាព ឬយ៉ាងណានោះ លោក អាវីស បានបង្វែរសំណួរទៅលោក ហេង ណារ៉េត អគ្គនាយកនៃនាយកដ្ឋានគ្រប់គ្រងសារធាតុពលបរិស្ថានៃក្រសួងបរិស្ថាន និងជាតំណាងក្នុងអនុញ្ញានោះវិញ។
លោក ណារ៉េត មិនអាចទំនាក់ទំនងសុំធ្វើសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយបានទេ ប៉ុន្តែ លោក នេត ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន បានអះអាងថា ប្រទេសកម្ពុជាមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបោះចោលសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រ ជាពិសេស អំឡុងពេលជំងឺកូវីដ-១៩ កំពុងរាតត្បាត ដូច្នេះ មិនចាំបាច់ស្នើសុំជំនួយអន្តរជាតិទេ។
លោក ភក្ត្រា មានប្រសាសន៍ថា៖ «សំណល់វេជ្ជសាស្ត្រទាំងអស់ដែលត្រូវបានយកចេញពីគ្លីនិកឯកជន និងមន្ទីរពេទ្យ ត្រូវបានប្រមូល និងបញ្ជូនទៅឱ្យគេដុតកម្ទេច [ហើយ] ត្រូវបានត្រួតពិនិត្យដោយកាកបាទក្រហមកម្ពុជា»។
លោកបានបន្ថែមថា មន្ទីរពេទ្យរដ្ឋមានឡដុតកម្ទេចចោលរបស់ខ្លួនហើយ ហើយក្រសួងបានពិនិត្យឃើញថា ឡដុតទាំងអស់សុទ្ធតែមានសុវត្ថិភាពដល់បរិស្ថាន។
វិបត្តិសុខភាពដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩ បានជំរុញឱ្យអង្គការ UNEP ចេញសេចក្តីណែនាំបន្ថែម តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីខែមីនា ដើម្បីព្រមានថា ករណីរាតត្បាតនៃជំងឺបណ្តាលឱ្យមានសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រមានគ្រោះថ្នាក់កាន់តែច្រើនឡើងៗ ហើយថា វិធីសាស្ត្រគ្រប់គ្រងសំណល់មិនសមស្របអាចបង្កឱ្យមានផលវិបាកមើលមិនឃើញដល់សុខភាព និងបរិស្ថាន។
លោក សូ ស៊ីម៉ារ៉ុង នាយករងនៃអង្គភាព MWMU បានលើកឡើងថា ការងារគ្រប់គ្រងសំណល់ អំឡុងពេលមានជំងឺរាតត្បាតមិនមែនជារឿងធម្មតាទេ ហើយថា លោកកំពុងតែលំបាកក្នុងការរក្សាក្រុមការងារតូចមួយរបស់លោក ឱ្យបន្តធ្វើការក្រោមឥទ្ធិពលដ៏ខ្លាំងនៃជំងឺកូវីដ-១៩។
លោកថ្លែងថា៖ «តាំងពីមានជំងឺឆ្លងនេះមក ចំនួនអ្នកជំងឺកំពុងកើនឡើង ប៉ុន្តែ រហូតដល់ពេលនេះ បរិមាណកាកសំណល់មិនប្រែប្រួលទេ។ បញ្ហានៅត្រង់ថា យើងមិនដឹងថា នឹងមានរឿងអ្វីអាក្រក់ជាងនេះទៀតទេ»។
គិតត្រឹមថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ក្រសួងសុខាភិបាលមិនបានប្រកាសថា មានករណីឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ថ្មីទេ ក្នុងរយៈពេលជាងពីរសប្តាហ៍នេះ ជាហេតុនាំឱ្យចំនួនអ្នកឆ្លងសរុបតាំងពីខែមករាមកនៅត្រឹម ១២២នាក់ដដែល។ អ្នកជំងឺទាំងអស់លើកលែងតែបីនាក់ប៉ុណ្ណោះ ត្រូវបានរាយការណ៍ថា បានជាសះស្បើយ និងត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យឈប់ធ្វើចត្តាឡីស័កវេជ្ជសាស្ត្រ។ នៅប្រទេសកម្ពុជា មិនទាន់មានករណីស្លាប់ដោយសារជំងឺកូរ៉ូណានេះទេ។
ក៏ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើជំងឺកូវីដ-១៩ នៅតែរាតត្បាត និងចំនួនករណីឆ្លងកើនឡើង នោះវីរុសនេះអាចបង្កបញ្ហាប្រឈមខ្លាំងដល់ប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាពរបស់ប្រទេសនេះ ក៏ដូចជាសមត្ថភាពរបស់អង្គភាព MWMU ក្នុងការគ្រប់គ្រងសំណល់ផងដែរ។
លោក ស៊ីម៉ារ៉ុង បានលើកឡើងថា បុគ្គលិកច្បាស់ជាឈប់ធ្វើការហើយ ដោយសារតែពួកគេមិនអាចប្រឈមនឹងហានិភ័យកាន់តែខ្ពស់ឡើងៗចំពោះសុខភាពរបស់ពួកគេ នៅពេលបោះចោលសំណល់ប្រមូលចេញពីអង្គភាពវេជ្ជសាស្ត្រផ្សេងៗដែលប្រើប្រាស់សម្ភារមានវីរុសកូវីដ-១៩ បានទេ។ សូម្បីតែនៅការិយាល័យរបស់លោក ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ៨ គីឡូម៉ែត្រពីទីលានចាក់សំរាម ក៏អារម្មណ៍មិនស្រួលដែរ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «បុគ្គលិកទាំងអស់មានអារម្មណ៍មិនស្រួលក្នុងខ្លួន ចំពោះកម្រិតហានិភ័យដែលពួកគេកំពុងស្នើឱ្យប្រឈម។ មកដល់ពេលនេះ ខ្ញុំព្យាយាមលើកទឹកចិត្តឱ្យពួកគាត់នៅធ្វើការ។ មន្ទីរពេទ្យត្រូវការពួកគាត់ ទីក្រុងត្រូវការពួកគាត់ ប៉ុន្តែ ចុងក្រោយ ប្រសិនបើពួកគាត់មានអារម្មណ៍ថា វាមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងពេកនោះ ពួកគេនឹងលាឈប់ពីការអារ។ អ៊ីចឹង អ្នកណាជាអ្នកទទួលបន្ទុកលើការងារសំណល់នេះ?»
«ទិញអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដោយខ្លួនឯង»
បញ្ហាមួយទៀតពាក់ព័ន្ធនឹងមូលនិធិ។ ចំណុះឱ្យកាកបាទក្រហមកម្ពុជា អង្គភាព MWMU ដំណើរការជាអង្គភាពផ្តល់សេវាឯកជន ហើយកិច្ចសន្យា ២២១៤ច្បាប់ អាចនាំចូលសុទ្ធចំនួន ១២០០០ដុល្លារក្នុងមួយខែ។ នេះបើយោងតាមការលើកឡើងរបស់លោក ស៊ីម៉ារ៉ុង។
ថ្លៃសេវាត្រូវបានបែងចែកទៅតាមប្រភេទមន្ទីរវេជ្ជសាស្ត្រ។ មណ្ឌលសុខភាពសាធារណៈត្រូវបានគិតថ្លៃ ៩០ដុល្លារក្នុងមួយខែ មន្ទីរពេទ្យខេត្តត្រូវបង់ ១៥០ដុល្លារ ចំណែកឯអង្គភាពឯកជនជាទូទៅបង់ច្រើនជាងនេះ។ ឧទាហរណ៍ មន្ទីរពេទ្យកុមារគន្ធៈបុប្ផា IV ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ បង់ ៩៥០ដុល្លារក្នុងមួយខែ សម្រាប់សេវាកម្មរបស់អង្គភាព MWMU ចំណែកឯវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រ ដែលជាវិទ្យាស្ថានពិសោធន៍ និងស្រាវជ្រាវ និងជាកន្លែងធ្វើតេស្តរកវីរុសកូវីដ-១៩ បង់ ៨០០ដុល្លារប្រចាំខែ។
លោក ស៊ីម៉ារ៉ុង បានឱ្យដឹងថា មន្ទីរពេទ្យសាធារណៈ ដូចជា មន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត ដែលជាកន្លែងព្យាបាលអ្នកជំងឺកូវីដ-១៩ ហើយមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែតបង់ ៩០០ដុល្លារដូចគ្នា។ ថ្លៃសេវាទាំងអស់ត្រូវបានកំណត់ដោយក្រសួងសុខាភិបាល។ លោកបន្ថែមថា តម្លៃអាស្រ័យលើចំនួនគ្រែនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ ប៉ុន្តែ ហាក់ដូចជាមានអ្វីផ្សេងទៀត។
លោកថ្លែងថា៖ «ក្រុមការងារយើងមិនបានទទួលអ្វីពីផ្នែកនេះទេ។ នៅពេលដែលយើងពិនិត្យថ្លៃចំណាយប្រតិបត្តិការរបស់យើង ចំនួនដែលសល់ត្រូវយកទៅឧបត្ថម្ភដល់កាកបាទក្រហមកម្ពុជាវិញ»។
កាកបាទក្រហមកម្ពុជា ត្រូវបានដឹកនាំដោយភរិយាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គឺលោកស្រី ប៊ុន រ៉ានី តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៨ និងបានប្រឈមនឹងការមើលឃើញថា ជាស្ថាប័នធ្វើនយោបាយតាមរយៈសកម្មភាពផ្តល់ជំនួយមនុស្សធម៌ អស់រយៈជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ បូករួមទាំងលើកមុខលើកមាត់របស់លោកស្រី ប៊ុន រ៉ានី ដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាបក្សកាន់អំណាច អំឡុងព្រឹត្តិការណ៍សប្បុរសធម៌នានាផងដែរ។
អង្គការឃ្លាំងមើលអំពើពុករលួយ គ្លូបល វីណេស (Global Witness) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងឡុងដ៍ កាលពីឆ្នាំ២០១៦ បានរាយការណ៍ថា មុខងាររបស់កាកបាទក្រហមកម្ពុជា ជាសហគមន៍ផ្តល់ជំនួយដល់ប្រព័ន្ធការពារលោក ហ៊ុន សែន ហើយក្រុមប្រឹក្សាភិបាល និងអ្នកឧបត្ថម្ភរបស់ស្ថាប័ននេះ មានទាំងអ្នកជំនួញក្នុងត្រកូល ហ៊ុន ជាច្រើននាក់ មន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងសមាជិកគ្រួសារងផងដែរ។
កាកបាទក្រហមកម្ពុជា គឺជាសមាជិករបស់សហព័ន្ធអន្តរជាតិកាកបាទក្រហម និងអឌ្ឍចន្ទក្រហម (IFRC) ដែលពិពណ៌នាខ្លួនឯងនៅលើគេហទំព័ររបស់ខ្លួនថា ខ្លួនជាបណ្តាញមនុស្សធម៌ធំបំផុតលើពិភពលោក «ក្រោមគោលការណ៍មូលដ្ឋាន ជំហរមិនលម្អៀង អព្យាក្រឹត្យ និងឯករាជ្យ»។
ក្នុងនាមជា «សម្ព័ន្ធសង្គមជាតិ» កាកបាទក្រហមកម្ពុជា និងបុគ្គលិករបស់ខ្លួន ក៏ដូចជា សមាជិកទាំងអស់នៅក្នុង IFRC ត្រូវគោរពតាមគោលការណ៍របស់កាកបាទក្រហម។ នេះបើយោងតាមលោកស្រី ព្រីធី អាប្រាហាំ (Preeti Abraham) អ្នកនាំពាក្យរបស់ IFRC។
លោកស្រីបន្ថែមថា៖ «ទោះយ៉ាងណា សំខាន់ត្រូវកត់សម្គាល់ថា សម្ព័ន្ធសង្គមជាតិ ក៏ជាកម្លាំងពិសេសផងដែរ សម្រាប់អាជ្ញាធរសាធារណៈផងដែរ។ ជារឿងធម្មតាទេ ដែលសម្ព័ន្ធសង្គមជាតិធ្វើការជិតស្និទ្ធជាមួយរដ្ឋាភិបាលរបស់ពួកគេ នៅក្នុងកិច្ចការមនុស្សធម៌»។
ស៊ីម៉ារ៉ុង បានពន្យល់ថា ក្នុងខែធម្មតា អង្គភាព MWMU ជាធម្មតា បង្វែរប្រាក់ប្រហែល ២០០០ដុល្លារ ទៅឱ្យកាកបាទក្រហមវិញ ប៉ុន្តែ ដោយសារតែជំងឺកូវីដ-១៩ អង្គភាពនេះបានបង្កើនចំណាយប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួន ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ។
លោកបានលើកឡើងបន្តទៀតថា ចាំបាច់ត្រូវមានប្រាក់ យានជំនិះ និងឧបករណ៍ប្រើប្រាស់របស់ពួកគេបន្ថែមទៀត ដើម្បីកុំឱ្យបុគ្គលិកជួរមុខឆ្លងជំងឺ។ អង្គភាពនេះបានទិញអាល់កុល ៩០លីត្រមកសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងផ្នែកអនាម័យ និងម៉ាសការពារ គ្រប់គ្រាន់ ប៉ុន្តែ លោក ស៊ីម៉ារ៉ុង មិនបានបញ្ជាក់ចំនួនជាក់លាក់ទេ។
លោកបន្ថែមថា អាគារវេជ្ជសាស្ត្រត្រូវបែងចែកសំណល់សម្ភារសម្រាប់ជំងឺកូវីដ-១៩ឱ្យនៅដាច់ដោយឡែក ហើយទុកដាក់រយៈពេលមួយសប្តាហ៍ មុនពេលក្រុមការងារប្រមូលសំណល់របស់អង្គភាព MWMU អាចទៅប្រមូលយកបាន មានន័យថា ប្រព័ន្ធភ័ស្តុភារមិនសូវមានប្រសិទ្ធផលទេ។
លោក ស៊ីម៉ារ៉ុង បានថ្លែងបន្ថែមថា៖ «កាកបាទក្រហម គឺជាស្ថាប័នមិនស្ថិតក្រោមក្រសួងសុខាភិបាលទេ ហើយពួកយើងមិនពេញចិត្តការដែលគេថា យើងពាក់ព័ន្ធនឹងរដ្ឋាភិបាលទេ ប៉ុន្តែ យើងខិតខំអស់ពីសមត្ថភាពតាមដែលអាចធ្វើបាន ទៅតាមធនធានដែលយើងមាន»។
លោកបន្តថា លោកត្រូវការឧបករណ៍ការពារផ្ទាល់ខ្លួនល្អជាងឧបករណ៍សព្វថ្ងៃ ដើម្បីឱ្យបុគ្គលិកជួរមុខរបស់លោកប្រើប្រាស់ ព្រមទាំងឡដុតកម្ទេចថ្មីមួយផងដែរ។
នៅពេលអ្នកសារព័ត៌មានសួរអំពីសំណល់វេជ្ជសាស្ត្របានដុតរួចមើលទៅដូចធ្យូង ដែលបានធ្លាក់មកពីរន្ធបន្ទះចរន្តខ្យល់នៃឡដុត លោកបានលើកឡើងថា ឡដុតមិនមែនថោកទេ ប៉ុន្តែ ក៏មិនមែនជាម៉ាស៊ីនដែលមានគុណភាពល្អខ្ពស់ដែរ ដូច្នេះ«មិនស្អាត ១០០ភាគរយទេ»។
ទៅទីលានដង្កោ មានឡដុតពីរ។ មួយ អង្គភាព MWMU បានទិញពីប្រទេសចិនកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ ក្នុងតម្លៃ ៦០០០០ដុល្លារ និងមួយទៀតទំនើបជាង ជាឡដុតរបស់បារាំង មានតម្លៃ ៨០០០០ដុល្លារ ដែលមានប្រដាប់ចម្រោះកុំឱ្យមានសារធាតុបំភាយច្រើន ប៉ុន្តែ ទើបតែត្រូវបានដាក់បញ្ចូលបន្ថែមនៅទីលាននេះកាលពីឆ្នាំមុនប៉ុណ្ណោះ។ ស៊ីម៉ារ៉ុង បានឱ្យដឹងថា កាកបាទក្រហមកម្ពុជា បានទិញឡដុតទាំងពីរនេះដោយប្រើប្រាស់ថវិការបស់អង្គភាព MWMU ដោយមិនមានជំនួយពីរដ្ឋាភិបាលឡើយ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «គ្មានអ្នកខ្វល់ពីការងារបែបហ្នឹងទេ។ រដ្ឋាភិបាលអាចស្នើសុំជំនួយអន្តរជាតិបាន ប៉ុន្តែ ជាក់ស្តែង គេមិនដែលស្នើទេ។ យើងត្រូវតែទិញអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដោយខ្លួនឯង។ ខ្ញុំចង់ឱ្យប្រាក់ខែរបស់ខ្ញុំឡើង។ ខ្ញុំចង់បានការការពារសម្រាប់កម្មករជួរមុខរបស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំធ្លាប់ស្នើសុំរដ្ឋាភិបាលហើយ ប៉ុន្តែ គេមិនខ្វល់ទេ»។
លោក ឃួង ស្រេង ប្រធានគណៈកម្មាធិការកាកបាទក្រហមកម្ពុជា រាជធានីភ្នំពេញ បានបដិសេធធ្វើសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ។
ការបោះចោលសំរាមមិនបានត្រឹមត្រូវ
យោងតាមផែនការសកម្មភាព និងយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់គ្រងសំណល់ឆ្នាំ២០១៨-២០៣៥ ចេញផ្សាយកាលខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨ បានបង្ហាញថា មន្ទីរពេទ្យថែទាំសុខភាពនានាទទួលខុសត្រូវលើការបែកចែកសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រតាមប្រភេទ ប៉ុន្តែ ការអនុវត្តជាក់ស្តែងមានតិចតួចណាស់ សូម្បីតែវត្តមាននៅតាមមន្ទីរពេទ្យថែទាំសុខភាពមួយចំនួនក៏គ្មានផង។ មានន័យថា សំណល់វេជ្ជសាស្ត្រជារើយៗមិនត្រូវបានបោះចោលត្រឹមត្រូវទេ។
ឯកសារដដែលបានលើកឡើងថា ៧០ភាគរយនៃសំណល់វេជ្ជសាស្ត្របង្កឱ្យឆ្លងជំងឺ ២០ភាគរយសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រទូទៅ (ភាគច្រើនសំណល់ជីវសាស្ត្រចេញពីប្រតិបត្តិការវះកាត់) និង ១០ភាគរយមានរបស់ស្រួចៗ និងសំណល់ផ្សេងៗទៀតកាលពីឆ្នាំ២០១៧។ សរុបទៅ បរិមាណនេះស្មើនឹង ៤០តោនក្នុងមួយខែនៅពេលនេះ។
របាយការណ៍មួយចេញដោយសភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុបនៅកម្ពុជា និងទីភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិអាឡឺម៉ង់ GIZ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ បានកត់សម្គាល់ពីបញ្ហានេះផងដែរ ដោយលើកឡើងថា សំណល់វេជ្ជសាស្ត្រកំពុងកើនឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដោយសារតែវិស័យសេវាកម្មថែទាំសុខភាពកំពុងរីកចម្រើន។ របាយការណ៍ដដែលបានលើកឡើងទៀតថា សំណល់វេជ្ជសាស្ត្រជារឿយៗត្រូវបានគេលាយជាមួយសំណល់ទូទៅ កប់ចោល និងមិនត្រូវបានសម្អាតនៅទីលានចាក់សំរាមក្រុងទេ។
របាយការណ៍ដដែលបានបន្តថា ទោះបីជាមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អង្គភាព MWMU ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញក៏ដោយ ប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូលមិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងការគ្រប់គ្រងសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពទេ។ ទោះបីជាមន្ទីរពេទ្យមួយចំនួនមានឡដុតកម្ទេចនៅខាងក្នុងក៏ដោយ មន្ទីរពេទ្យដែលមានគ្រឿងបំពាក់បែបនេះមិនបានអនុវត្តតាមគោលការណ៍អនុវត្តល្អទេ។ នេះជាសេចក្តីបញ្ជាក់បន្ថែមនៅក្នុងរបាយការណ៍នេះ ដោយលើកឡើងថា បញ្ហានេះគឺជាចន្លោះខ្វះខាតនៅលើទីផ្សារ ដែលក្រុមហ៊ុនអឺរ៉ុបអាចបំពេញបាន។
លោកស្រី បាយអេនកា អានថាយ (Bianca Untied) អ្នកសម្របសម្រួលវិស័យឯកជននៃអង្គការ GIZ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ពួកយើងឃើញថា វិស័យនេះមានសក្តានុពលណាស់ ហើយអ្វីៗជាច្រើនកំពុងប្រែប្រួលទៅរកភាពប្រសើរឡើង»។
លោកស្រីបានបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានឆន្ទៈនយោបាយ ក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហាប្រឈមនានាទាក់ទងសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រ។
លោកស្រីបានថ្លែងបន្តថា៖ «កំណើនសេដ្ឋកិច្ចលឿនមានន័យថា ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងសំណល់មិនទាន់រីកចម្រើនតាម។ យើងឃើញសក្តានុពលដ៏ធំសម្រាប់វត្តមានចូលរួមរបស់វិស័យឯកជន ដោយសារតែអាជីវកម្មអាចធ្វើទៅបាននៅក្នុងវិស័យនោះ។ ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងសំណល់ល្អត្រូវការធនធានហិរញ្ញវត្ថុ។
ប៉ុន្តែ សម្រាប់ឥឡូវនេះ ទីភ្នាក់ងារបោះចោលសំណល់វេជ្ជសាស្ត្រាក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅតែមានសារៈសំខាន់។ កម្មករបានលើកឡើងថា ពួកគេបន្តប្រមូលសំរាម ហើយប្រមូលយកទៅដុត ដោយមិនមានឧបករណ៍ការពារខ្លួន ដែលនាំឱ្យពួកគេប្រឈមនឹងហានិភ័យសុខភាព។
លោក គឹមស៊ាំ ដែលជាកម្មករម្នាក់ក្នុងចំណោមកម្មករទាំងនោះ បានលើកឡើងថា លោកបានធ្វើការនៅទីនោះរយៈពេលជាងមួយទស្សវត្សមកហើយ ប៉ុន្តែ ឆ្នាំនេះខុសប្លែក។
លោកបានថ្លែងថា៖ «រាល់ថ្ងៃហ្នឹង យើងនៅហ្នឹង យើងមានហានិភ័យ ព្រោះពួកយើងប្រើដៃរបស់យើងទៅបែងចែកសំណល់។ ពួកយើងមិនដឹងជាសំណល់ស្អីមកពីមន្ទីរពេទ្យណាខ្លះទេ មិនដឹងជាគេបានសម្អាតត្រឹមត្រូវ ឬក៏អត់ទេ។ ប៉ុន្តែ ១១ឆ្នាំមកនេះ ខ្ញុំធ្វើការនៅទីនេះ ខ្ញុំមិនដែលខ្លាចដូចឥលូវនេះទេ»៕
បកប្រែនិងកែសម្រួលពីអត្ថបទដើមជាភាសាអង់គ្លេសពីគេហទំព័រVOD English
កំណត់សម្គាល់៖ អត្ថបទនេះក៏មានការចួលរួមរាយការណ៍ពីអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាមួយរូបទៀតដែរ ប៉ុន្តែគាត់ស្នើសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដោយសារមានការព្រួយបារម្ភពីសកម្មភាពធ្វើបាបណាមួយលើរូបគាត់។
ចំណាំ៖ «ការស្រាវជ្រាវនេះ ផលិតឡើងដោយមានការគាំទ្រពីមូលនិធិ Rosa Luxemburg ក្រោមជំនួយហិរញ្ញវត្ថុរបស់ក្រសួងសហព័ន្ធនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍ»។
គាំទ្រដោយ៖
