ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ បាននាំគ្នាយកញត្តិទៅដាក់នៅស្ថានទូតបារាំង ស្នើឱ្យបារាំងកោះហៅប្រទេសជាហត្ថលេខីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសប្រជុំគ្នាឡើងវិញ ដើម្បីពិនិត្យមើលប្រទេសកម្ពុជា ដែលពួកគេថាបាននិងកំពុងអនុវត្តផ្ទុយពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
ការដាក់ញត្តិនៅស្ថានទូតបារាំងរបស់ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ស្អែកនេះ ជាខួប៣០ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។
ភរិយារបស់អតីតសកម្មជនបក្សប្រឆាំង អ្នកស្រី ព្រំ ចាន់ថា បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា ការដែលពួកគាត់នាំគ្នាដាក់ញត្តិនៅស្ថានទូតបារាំងនាថ្ងៃនេះ ដើម្បីឱ្យប្រទេសបារាំងកោះហៅម្ចាស់ហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសទាំង១៨ប្រទេសមកប្រជុំគ្នាឡើងវិញ ដោយពួកគេថា កម្ពុជាដែលជាម្ចាស់ហត្ថលេខីដែរនោះមិននអនុវត្តឱ្យស្របនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនៅឡើយ។
អ្នកស្រីបន្តថា ការមិនអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ២៣តុលា ១៩៩១ នេះហើយ បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារំលាយគណបក្សប្រឆាំង រហូតឈានដល់ចាប់ខ្លួនគ្រួសាររបស់ពួកគាត់ដែលជាអតីតមន្ត្រីគណបក្សនេះ និងសកម្មជនបរិស្ថាន រួមទាំងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស ដាក់ពន្ធនាគារជាបន្តបន្ទាប់។ លើសពីនេះ អ្នកស្រីថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏ចង់លុបបំបាត់កិច្ចព្រមព្រៀងនេះផងដែរ។
អ្នកស្រីថា៖ «ជាពិសេស ដើម្បីឱ្យពួកគាត់ [រដ្ឋាភិបាល] ជួយដោះលែងសកម្មជននយោបាយទាំងអស់។ ពួកគាត់បានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហើយ ហើយបានចាប់ក្រុមគ្រួសារពួកខ្ញុំដាក់ពន្ធនាគារដោយឥតកំហុសសោះ។ ខ្ញុំចង់ឱ្យរបបឯកបក្សនេះងាកមកគោរពសិទ្ធិមនុស្សឡើងវិញ ស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ កុំជិះជាន់ពលរដ្ឋខ្លួនឯងដូចមុនទៀតទេ។ ខ្ញុំចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលគោរពច្បាប់ទាំងស្រុង មិនអាចរំលាយបានទេ ព្រោះគាត់ចង់រំលាយខ្លួនឯង [រដ្ឋាភិបាល] គាត់មិនអាចរំលាយបានទេ»។
អ្នកស្រី ផាន សាត ដែលត្រូវជាកូនរបស់អ្នកស្រី លឹម សាត អតីតសកម្មជនបក្សប្រឆាំង បានលើកឡើងដែរថា បើសិនរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងអនុវត្តតាមគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប្រាកដមែននោះ គ្រួសាររបស់ពួកគាត់ និងសកម្មជនបរិស្ថាននិងសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀត មិនត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារឡើយ។
អ្នកស្រីថា៖ «ហេតុអ្វីបានជានាំយកម្ដាយខ្ញុំ យកសកម្មជនផ្សេងៗទៀតដែលពួកគាត់ខំស្រឡាញ់ប្រទេសជាតិ ស្រឡាញ់បរិស្ថាន យកទៅដាក់ឃុំឃាំងដោយអយុត្តិធម៌ដូច្នេះ។ ហើយនេះជាមូលហេតុជំរុញទឹកចិត្តឱ្យពួកគាត់[និង]ខ្ញុំ ឱ្យមកទាមទាររកយុត្តិធម៌សម្រាប់គ្រួសារ ម្តាយខ្ញុំនិងសាច់ញាតិដទៃៗទៀតដែលរងភាពអយុត្តិធម៌ខ្លាំង។ ខ្ញុំសំណូមពរម្ចាស់ហត្ថលេខីទាំងអស់នៃសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីសជួយពួកខ្ញុំផង ជួយប្រទេសខ្ញុំ ប្រទេសខ្ញុំកំពុងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សខ្លាំងណាស់ ធ្ងន់ធ្ងរណាស់។ អ៊ីចឹងខ្ញុំសុំឱ្យពួកគាត់ [ប្រទេសហត្ថលេខី] ជួយពួកខ្ញុំផង ពួកខ្ញុំពិបាកណាស់ ពិបាកទាំងអស់ ពិបាកទាំងជីវភាព ពិបាកទាំងសិទ្ធិ ពួកខ្ញុំអត់មានសិទ្ធិទេ អត់មានសូម្បីតែបន្តិច»។
អំឡុងពេលដែលក្រុមស្រ្តីដាក់ញត្តិនៅមុខស្ថានទូតបារាំង នៅថ្ងៃនេះ ក៏មានការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងក្រុមស្ត្រី ជាមួយសន្តិសុខខណ្ឌដូនពេញដែរ ដោយសារអាជ្ញាធរបានរារាំងពួកគេមិនឱ្យលើកបដានិងរូបថតគ្រួសារដែលបាននិងកំពុងជាប់ពន្ធនាគារនៅមុខស្ថានទូត។
ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាមិនស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រទេសបារាំងដែលត្រូវបង្ខំឱ្យកម្ពុជាអនុវត្តតាមឡើយ ដោយសារកិច្ចព្រមព្រៀងនេះមិនមានសុពលភាពទៀតទេ។
លោកថា៖ «កម្ពុជាមិនស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមរបស់បារាំងទៀតទេ។ ទី២ បារាំងអត់មានសុពលភាពឬអំណាចណាមកបង្ខំកម្ពុជាដែរ។ ចំណុចទី៣ នាំគ្នាមើលពីអង្គហេតុ ជនដែលបានប្រព្រឹត្តផ្ទុយនឹងច្បាប់និងរំលោភច្បាប់ ព្រោះយើងចង់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋយើងក្លាយជាប្រជាពលរដ្ឋមួយដែលដឹង ដែលគោរព ដែលទទួលខុសត្រូវ ហើយបើគាត់មិនទទួលខុសត្រូវ គាត់ដើរពឹងបរទេសពីនេះពីនោះ បានប្រយោជន៍អីទេ»។
នាយិកាប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោកស្រី ចក់ សុភាព មានប្រសាសន៍ថា ការបន្តទាមទាររបស់ក្រុមស្រ្តី ជាការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពមូលដ្ឋាន និងការចង់បានយុត្តិធម៌សម្រាប់គ្រួសារបស់ពួកគាត់ដែលកំពុងជាប់ឃុំ ខណៈរដ្ឋាភិបាលមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការធានាដល់សិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋនិងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
អ្នកស្រីបន្តថា សិទ្ធិនិងកាតព្វកិច្ចនេះត្រូវបានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ហើយធាតុផ្សំសំខាន់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ក៏ទទួលយកភាសាជាច្រើនដែលបានចងក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសដែរ។
លោកស្រី ចក់ សុភាព ចាត់ទុកការលើកឡើងថាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា ១៩៩១ គ្រាន់តែជាទស្សនៈរបស់តំណាងនីមួយៗតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកស្រីថា៖ «យើងត្រូវតោងយល់ថា កិច្ចការងារកសាងសន្តិភាព វាមិនអាចបញ្ចប់ក្នុងរយៈពេលអន្តរកាលនោះទេ គឺចាំបាច់ក្នុងការបន្ត។ ហើយមែនទែនទៅ វាគឺជាប្រយោជន៍សម្រាប់កម្ពុជា នៅពេលដែលយើងនៅតែប្រកាន់ខ្ជាប់គោរពទៅតាមស្មារតីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ព្រោះវាជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងការបញ្ចប់ជម្លោះនៅកម្ពុជាផង ហើយដាក់នូវកាតព្វកិច្ចមិនត្រឹមតែប្រទេសកម្ពុជាទេ ប៉ុន្តែប្រទេសហត្ថលេខីផ្សេងទៀត ក្នុងការចូលរួមជួយជ្រោមជ្រែងដល់កិច្ចការងារទាំងអស់ហ្នឹង ។ មួយទៀត គឺការប្ដេជ្ញាក្នុងការគោរពបូរណភាព អធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា អ៊ីចឹងវាជាប្រយោជន៍របស់កម្ពុជា ក្នុងការទាញពីផលប្រយោជន៍នៃការចូលរួមចំណែកពីសហគមន៍និងរដ្ឋហត្ថលេខីទាំងអស់ហ្នឹង»។
ក្រោយពីតវ៉ានោះ ស្ត្រី៣នាក់ដែលជាតំណាង ត្រូវបានស្ថានទូតបារាំងអនុញ្ញាតឱ្យចូលដាក់ញត្តិ។ បើតាមអ្នកស្រី ព្រំ ចាន់ថា តំណាងស្ថានទូតបានទទួលញត្តិរបស់ពួកគាត់ ហើយសន្យានឹងបញ្ជូនញត្តិនេះទៅថ្នាក់លើ ដើម្បីពិនិត្យជូនពួកគាត់។
កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីស ២៣ តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិមួយ ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយនៅកម្ពុជា ដែលនាំឱ្យមានការផ្សះផ្សាជាតិ ឯកភាពជាតិ ការគោរពអធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី និងស្ថិរភាព ឯករាជ្យភាព អព្យាក្រឹត្យភាពរបស់កម្ពុជា ការគោរពនិងការពារសិទ្ធិមនុស្ស រួមទាំងការវិលត្រលប់របស់ជនភៀសខ្លួន និងជនផ្លាស់ទីលំនៅដោយស្ម័គ្រចិត្ត ការអនុវត្តសិទ្ធិស្វ័យគ្រប់គ្រងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា តាមរយៈការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ និងការកសាងប្រទេសកម្ពុជាឡើងវិញ៕
អត្ថបទទាក់ទង
អ្នកវិភាគនិងអ្នកនយោបាយ៖ កម្ពុជាមិនទាន់អនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យនៅឡើយ
អ្នកវិភាគនិងអ្នកនយោបាយមួយចំនួនថ្លែងថា នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ កម្ពុជានៅមិនទាន់អនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ២៣តុលា ឱ្យបានពេញលេញស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យនៅឡើយទេ ខណៈបញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្សនិងភាពអយុត្តិធម៌សង្គមនៅតែបន្តកើតមាន។
