អត្ថបទនេះបកស្រាយពីសារៈសំខាន់នៃការសិក្សានយោបាយដោយផ្អែកលើទស្សនវិជ្ជានយោបាយ។ ទស្សនវិទូក្រិកបុរាណសម័យ លោក អារីស្តូត បានលើកឡើងថា “នយោបាយជាមេវិទ្យាសាស្ត្រ” (Politics is the master science)។ ក្នុងន័យនេះ លោកមានន័យថា គ្រប់រឿងរ៉ាវកើតឡើងក្នុងសហគមន៍នយោបាយស្ថិតក្នុងបរិបទនយោបាយ ពីព្រោះការសម្រេចចិត្តនយោបាយនឹងមានផលជះលើជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋ។
លោក អារីស្តូត បន្ថែមទៀតថា “មនុស្សតាមធម្មជាតិរបស់ខ្លួន ជាសត្វនយោបាយ” (man by nature is a political animal)។ ក្នុងន័យនេះ មនុស្សមិនអាចផ្ដាច់ខ្លួនចេញពីដែនសីមានយោបាយបាននោះទេ ពីព្រោះអន្តរទំនាក់ទំនងរវាងមនុស្សនិងមនុស្សនៅក្នុងសង្គមបង្កើតបានជាសកម្មភាពនយោបាយដែលមានឥទ្ធិពលទៅលើឥរិយាបថ អាកប្បកិរិយា និងវប្បធម៌នយោបាយរបស់សហគមន៍នយោបាយ ដើម្បីភាពចម្រុងចម្រើនរបស់រដ្ឋ។ សម្រាប់ អារីស្តូត នយោបាយគឺជាសិល្ប៍សាស្ត្រនៃការរស់នៅល្អនិងរស់នៅជាមួយគ្នាប្រកបដោយភាពសុខដុមរមនា។
នៅពេលនិយាយពីនយោបាយ ទស្សនៈការយល់ឃើញអំពីបញ្ញត្តិនេះគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ជាខ្លាំង ពីព្រោះមនុស្សយល់ឃើញនិងឱ្យនិយមន័យផ្សេងៗគ្នា។ នយោបាយ ក្នុងន័យទូលាយ ជាសកម្មភាពស៊ីវិល័យដែលមនុស្សរួមគ្នាបង្កើត រក្សាការពារ ឬក៏ធ្វើវិសោធនកម្មនូវវិធាន និយាម បទដ្ឋាន ឬច្បាប់ទូទៅ ដើម្បីបម្រើសេចក្ដីត្រូវការផលប្រយោជន៍រស់នៅរបស់ពួកគេ។
ប៉ុន្តែនៅក្នុងសង្គមក្រីក្រវិញ មនុស្សហាក់មិនបានដឹងពីសារៈសំខាន់នៃនយោបាយនោះទេ គឺទាល់តែពួកគេជួបប្រទះបញ្ហាដែលប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅរបស់ពួកគេ។ ជាការពិត នយោបាយមានសារៈសំខាន់ដូចខ្យល់ដកដង្ហើមដូច្នេះដែរ។ ខ្យល់ពុលអាចប៉ះពាល់សុខភាព អាយុជីវិត រីឯវិបត្តិនយោបាយ (នយោបាយក្នុងកម្រិតអន់) នាំមកនូវភ្លើងសង្គ្រាម ប្រជាហិង្សា និងការសម្លាប់រង្គាល ជាដើម។
ក្នុងន័យទស្សនវិជ្ជានយោបាយ នយោបាយបង្កើតបានគុណតម្លៃនយោបាយដែលជាសហគ្រាសស៊ីវិល័យ ដែលផ្ដល់លទ្ធភាពឱ្យមនុស្សក្នុងសហគមន៍នយោបាយមានជីវភាពល្អប្រសើរ នាំមកនូវការរីកចម្រើនទាំងសម្ភារ ព្រលឹង និងស្មារតី ព្រមទាំងនាំមកនូវការបង្កើតថ្មីនិងភាពច្នៃប្រតិដ្ឋ។
ទស្សនវិទូក្រិកបុរាណសម័យ លោក ប្លាតុង និង អារីស្តូត យល់ឃើញថា នយោបាយជាបឋមក្នុងអត្ថន័យនៃបញ្ញត្តិសីលធម៌ ដែលអ្នកដឹកនាំនយោបាយឬអ្នកសម្រេចចិត្តនយោបាយគួរតែស្វះស្វែងរកនិងអនុវត្ត។ សម្រាប់អ្នកប្រាជ្ញទាំងពីរ នយោបាយកើតឡើងដើម្បីបំពេញផលប្រយោជន៍សាធារណៈ សម្រាប់រដ្ឋបង្កើតគុណធម៌ពលរដ្ឋ (civic virtue) និងសុក្រិតភាពសីលធម៌។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ អ្នកប្រាជ្ញនិងរដ្ឋបុរសឥណ្ឌាបុរាណ កៅឌីល្យៈ ឬ ចាន៉ណក្យៈ ឱ្យបញ្ញត្តិនយោបាយក្នុងន័យរាជ្យកិច្ចឬតួនាទីរបស់មេដឹកនាំដែលត្រូវលើកតម្កើងនិងគ្រប់គ្រងប្រកបដោយធម៌។ ដូច ប្លាតុង ដែលឱ្យតម្លៃខ្លាំងលើស្ដេចទស្សនវិទូ (Philosopher king) ដែលមានគតិបណ្ឌិតក្នុងការគ្រប់គ្រងដោយយុត្តិធម៌ ហើយកៅឌីល្យៈ ផ្ដល់គុណតម្លៃដល់ក្សត្រឬមេដឹកនាំដែលចេះឃុំគ្រងតណ្ហានិងចំណង់របស់ខ្លួនដូច្នេះថា “ក្សត្រត្រូវគ្រប់គ្រងឥន្ទ្រីយ៍ខ្លួនឯង ដោយត្រូវសិក្សាវិទ្យាសាស្ត្រ [នយបាយ] ត្រូវបោះបង់ចោលកាមរាគៈ កំហឹង សេចក្ដីលោភលន់ មោទកភាព ច្រឡោងខាម និងភាពល្ងង់លីលា”។
អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់ កាលពីអតីតកាល មនុស្សដែលមានសិទ្ធិសិក្សារៀនសូត្រអំពីនយោបាយសុទ្ធតែជាមនុស្សដែលកើតចេញពីវណ្ណៈអភិជនឬវណ្ណៈដឹកនាំ។ ប៉ុន្តែក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ន ការសិក្សានយោបាយមិនមានការប្រកាន់វណ្ណៈបុណ្យសក្តិទៀតនោះឡើយ ពោលគឺនរណាក៏អាចស្វែងយល់អំពីអំណាចនយោបាយបានដែរ។
ហេតុដូច្នេះ ដើម្បីឱ្យមនុស្សក្លាយជាសត្វនយោបាយល្អដូចការលើកឡើងរបស់អារីស្តូត ពលរដ្ឋនៅក្នុងសង្គម រួមទាំងយុវជនត្រូវមានការយល់ដឹងនិងជំនាញជាមូលដ្ឋានអំពីនយោបាយ ជាពិសេសការយល់ដឹងពីដំណើរប្រព្រឹត្តទៅនៃរដ្ឋាភិបាល តួនាទីនិងការទទួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាល សិទិ្ធនិងតួនាទីរបស់ពលរដ្ឋ ជាដើម។ លើសពីនេះទៀត ត្រូវខិតខំពង្រឹងស្មារតីក្នុងការក្លាយខ្លួនជាពលរដ្ឋសកម្មនិងជាអ្នកដឹកនាំជីវិតរបស់ខ្លួន សហគមន៍ ឬប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន។
គេពិបាកបដិសេធបាន សង្គមមួយដែលពោរពេញទៅដោយបុគ្គលគ្មានចំណេះដឹង នោះអំពើពុករលួយកាន់តែរីករាលដាល ហើយភាពពុករលួយនយោបាយរឹតតែគ្រោះថ្នាក់ដល់ការអភិវឌ្ឍសង្គម ដូចអ្នកប្រាជ្ញនិងអ្នកនយោបាយរបស់អង់គ្លេសដ៏ល្បីល្បាញ លោក អាកតុន (Lord Acton) ដែលបានក្រើនរម្លឹកថា “អំណាចប្រទាញទៅរកអំពើពុករលួយ អំណាចផ្ដាច់ការនាំឱ្យមហាពុករលួយ” (Power tends to corrupt, absolute power corrupts absolutely)។
សរុបមក ការយល់ដឹងអំពីនយោបាយមានសារៈសំខាន់មិនអាចខ្វះបាននៅក្នុងសង្គម ពីព្រោះវាធានាចំពោះដំណើរប្រព្រឹត្តទៅនៃការចូលរួមក្នុងផ្លូវត្រូវរបស់ពលរដ្ឋ និងការបំពេញមុខងារ តួនាទីរបស់រដ្ឋាភិបាលឱ្យបានត្រឹមត្រូវនិងមានប្រសិទ្ធភាព។ ការយល់ដឹងអំពីនយោបាយ នឹងជួយឱ្យពលរដ្ឋចេះចូលរួមក្នុងសង្គម និងនយោបាយប្រកបដោយភាពវៃឆ្លាត រស់នៅល្អនិងរស់នៅជាមួយគ្នាប្រកបដោយភាពសុខដុមរមនាផងដែរ៕
រៀបរៀងដោយ៖ លោក ប៉ា ចន្ទរឿន ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា
សូមបញ្ជាក់ថា ខ្លឹមសារទាំងស្រុងក្នុងអត្ថបទមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីគោលជំហរឬទស្សនៈរបស់ វីអូឌី ឡើយ៕
