តំណាងអង្គការអប់រំ វិទ្យាសាស្ត្រ និងវប្បធម៌នៃសហប្រជាជាតិ ហៅថា យូណេស្កូ (UNESCO) ប្រចាំកម្ពុជា ជំរុញដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបង្កើនការការពារអ្នកសារព័ត៌មាន និងត្រូវធានាថាអ្នកប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋលើអ្នកសារព័ត៌មាន ត្រូវទទួលទោសទៅតាមផ្លូវច្បាប់។
ការជំរុញនេះធ្វើឡើងក្នុងកិច្ចពិភាក្សាមួយរវាងតំណាងអង្គការយូណេស្កូ ជាមួយក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រសួងព័ត៌មាន និងអ្នកសារព័ត៌មាន ដើម្បីពិភាក្សាពីរបៀបបញ្ឈប់និទណ្ឌភាពចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងអ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា និងពង្រឹងសុវត្ថិភាពអ្នកសារព័ត៌មាន កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា ហើយត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់អង្គការ UNESCO ប្រចាំកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា។
តំណាងអង្គការយូណេស្កូប្រចាំកម្ពុជា លោក Sardar Umar Alam បានលើកឡើងថា៖ «រដ្ឋមានកាតព្វកិច្ចការពារអ្នកសារព័ត៌មាន និងត្រូវធានាថា អ្នកប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋលើអ្នកសារព័ត៌មានត្រូវទទួលទោស។ ចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា មានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការជំរុញដំណើរការនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពនិងឆាប់រហ័ស»។
លោក Sardar Umar Alam បន្ថែមថា យូណេស្កូបានត្រៀមខ្លួនជាស្រេចក្នុងការផ្ដល់ការគាំទ្រ បន្តធ្វើការជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន ក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងព័ត៌មាន ក្នុងការបង្កបរិយាកាសសុវត្ថិភាពដល់អ្នកសារព័ត៌មានដើម្បីបំពេញការងាររបស់ពួកគេ។
ក្នុងកិច្ចពិភាក្សានោះ អង្គការយូណេស្កូ បានដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់នូវឯកសារជាភាសាខ្មែរកម្រាស់២៥ទំព័រ មានចំណងជើងថា «គោលការណ៍ណែនាំសម្រាប់ព្រះរាជអាជ្ញា ក្នុងសំណុំរឿងបទល្មើសប្រឆាំងអ្នកសារព័ត៌មាន» ដែលផលិតឡើងដោយសហការជាមួយសមាគមព្រះរាជអាជ្ញារអន្តរជាតិ (IAP)។
បើតាមអង្គការអន្តរជាតិមួយនេះ តំណាងស្ថាប័ននីមួយៗដែលចូលរួមបានពិភាក្សាអំពីរបៀបពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានិទណ្ឌភាពចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងការបង្កើតយន្តការសុវត្ថិភាពសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ដើម្បីធានាថា នៅកម្ពុជា សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនិងសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានត្រូវបានការពារ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន លោក មាស សោភ័ណ្ឌ ថ្លែងប្រាប់ វីអូឌី តាមសារតេឡេក្រាមនៅយប់ថ្ងៃទី១ ខែធ្នូ ថានៅកម្ពុជា សិទ្ធសេរីភាពសារព័ត៌មាន ក៏ដូចជាអ្នកសារព័ត៌មាន គឺត្រូវបានធានាយ៉ាងគត់មត់ដោយច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់របបសារព័ត៌មាន។
លោកបន្តថា សិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មានត្រូវលើកកម្ពស់ឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង ហើយអ្នកសារព័ត៌មានជាតិនិងអន្តរជាតិដែលមានវត្តមាននៅកម្ពុជា អាចបំពេញការងាររបស់ខ្លួនបានគ្រប់ពេលវេលានិងគ្រប់ទីកន្លែងក្នុងប្រទេស ដោយគ្មានការរើសអើងឬប្រកាន់និន្នាការនយោបាយឡើយ។
លោកបង្ហាញសុទិដ្ឋិនិយមថា កម្ពុជាតែងតែយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហានេះ ដោយចាត់ទុកអ្នកសារព័ត៌មានជាដៃគូមិនអាចខ្វះបាន ក្នុងការពាំនាំនូវព័ត៌មានពិតពីរាជរដ្ឋាភិបាលទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋ និងពីប្រជាពលរដ្ឋទៅកាន់រាជរដ្ឋាភិបាលវិញ។
លោកអះអាងថា ក្រសួងព័ត៌មាន និងក្រុមមេធាវីស្ម័គ្រចិត្តលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានផ្ដល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ជូនដល់អ្នកសារព័ត៌មាន នៅពេលមានវិវាទខាងវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានកើតឡើង ទៅតាមអង្គហេតុនិងអង្គច្បាប់ផងដែរ។
លោក មាស សោភ័ណ្ឌ សរសេរថា៖ «អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចតែងតែយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការអនុវត្តតួនាទីភារកិច្ចទៅតាមជំនាញវិជ្ជាជីវៈរបស់ខ្លួន ក្នុងការរក្សានូវសន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម ដើម្បីធានានូវសុខសុវត្ថិភាពជូនដល់ប្រជាជន ក៏ដូចជាអ្នកប្រកបវិជ្ជាជីវៈនានា រួមទាំងអ្នកសារព័ត៌មានផង និង [អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចតែងតែ] ខិតខំស៊ើបអង្កេតស្រាវជ្រាវរកអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសមកផ្ដន្ទាទោសទៅតាមច្បាប់ ទៅតាមករណីនីមួយៗ ដែលមានទាំងករណីដែលបានប្រព្រឹត្តចំពោះអ្នកសារព័ត៌មានផងដែរ»។
រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញថា កម្ពុជាបានប្រកាន់ខ្ជាប់នូវកាតព្វកិច្ចការពារអ្នកសារព័ត៌មាន ក៏ដូចជាភ្ជាប់នូវយន្តការថា អ្នកប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋលើអ្នកសារព័ត៌មាន ត្រូវទទួលទោស។
លោក ជិន ម៉ាលីន ប្រាប់ថា៖ «នេះជាយន្តការនៃការអនុវត្តច្បាប់របស់កម្ពុជាដែលប្រកាន់ខ្ជាប់។ ឧក្រិដ្ឋកម្មមិនមែនតែទៅលើអ្នកសារព័ត៌មានទេ ទៅលើជនទូទៅ [មិនថា] នរណាក៏ដោយ នឹងត្រូវប្រឈមមុខនិងទទួលទោសតាមផ្លូវច្បាប់។ អានេះជាវិធានច្បាប់ដែលអនុវត្តចំពោះជាទូទៅ មិនថា [អនុវត្តតែលើ] អ្នកសារព័ត៌មាន»។
នាយកប្រតិបត្តិសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា (ខេមបូចា) លោក ណុប វី លើកឡើងថា គោលនយោបាយកម្ពុជា គឺប្រកាន់យកគោលការណ៍នីតិរដ្ឋជាសសរស្តម្ភ ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ដែលតម្រូវឱ្យមានការអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ លោកថា ដូច្នេះ កម្ពុជាត្រូវធានាថា អ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសដាច់ខាតត្រូវតែទទួលទោសទៅតាមច្បាប់ ដើម្បីផ្ដល់យុត្តធម៌ដល់អ្នករងគ្រោះ។
លោកថា៖ «យើងមើលឃើញករណីភាគច្រើនបំផុតហ្នឹង គឺជនល្មើសនៅរួចខ្លួន ក្រៅសំណាញ់ច្បាប់នៅឡើយ។ អ៊ីចឹងកន្លែងនេះ គឺជាចំណុចមួយដែលនៅខ្វះខាត ខ្វះចន្លោះ ដែលអាជ្ញាធរសមត្ថកិច្ចលោកគួរតែពន្លឿននូវដំណើរការនៃការស៊ើបអង្កេតនេះ ហើយធានាថា ជនល្មើសត្រូវបានចាប់យកមកផ្ដន្ទាទោស ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ជូនសាច់ញាតិរបស់ពួកគាត់»។
បើតាមលោក ណុប វី ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៤ មកដល់បច្ចុប្បន្ន មានអ្នកសារព័ត៌មានប្រមាណ១៧រូប ដែលត្រូវបានគេសម្លាប់ ហើយភាគច្រើនបំផុត គឺជនល្មើសមិនទាន់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនយកមកផ្ដន្ទាទោស ដែលផ្ទុយនឹងការផ្ដល់យុត្តិធម៌និងនីតិរដ្ឋ។ លោកថា ស្ថានភាពនេះទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ ពង្រឹងការផ្ដល់យុត្តិធម៌ និងវែកមុខនូវជនល្មើស ដោយមិនត្រូវពន្យារពេលពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ហើយគ្រាន់តែឆ្លើយតបថា «កំពុងស្ថិតក្នុងការស៊ើបអង្កេត» នោះឡើយ។
ឯកសារអង្គការយូណេស្កូ ស្តីពី «គោលការណ៍ណែនាំសម្រាប់ព្រះរាជអាជ្ញា ក្នុងសំណុំរឿងបទល្មើសប្រឆាំងអ្នកសារព័ត៌មាន» សរសេរថា ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនិទណ្ឌភាពដែលពាក់ព័ន្ធការវាយប្រហារទៅលើអ្នកសារព័ត៌មានអាចសម្រេចទៅបាន នៅពេលយន្តការនិងគោលការណ៍នានាដែលត្រូវបានលើកឡើង ព្រមទាំងកិច្ចសហការជាមួយស្ថាប័នអយ្យការឬស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ជាធាតុផ្សំនៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រអនុវត្ត។
អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះអះអាងថា នៅពេលព្រះរាជអាជ្ញាធ្វើការសម្រេចចិត្តត្រឹមត្រូវ អព្យាក្រឹត្យ ប្រកបដោយសុចរិតភាព ធានាថាជនរងគ្រោះនិងសាធារណជនទូទៅទទួលបានយុត្តិធម៌ នោះអ្នកសារព័ត៌មានអាចជួយរក្សាសង្គមឱ្យមានសេរីភាពនិងគោរពគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ៕
