អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ បានរិះគន់ចំណាត់ការរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅលើយន្តការបន្តបិទខ្ទប់ដៃគូប្រកួតដែលមានសក្ដានុពល ឱ្យបន្តនៅក្រៅសង្វៀនប្រកួតនយោបាយ ខណៈការបោះឆ្នោតជិតមកដល់ ប៉ុន្តែ«គណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំ»នៅតែត្រូវបានរារាំងមិនឱ្យឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត បើទោះបីការប្រព្រឹត្តរបស់ពួកគេស្របនឹងច្បាប់អន្តរជាតិក្ដី។
នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោកស្រី មីឆែល ប៉ាហ្សេលែត (Michelle Bachelet) ឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី៤៩ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃអង្គារ។
លោកស្រី Michelle Bachelet បានលើកឡើងថា ការការពារសេរីភាពជាមូលដ្ឋានមានសារៈសំខាន់ នៅពេលដែលការបោះឆ្នោតនៅប្រទេសកម្ពុជាជិតមកដល់ ប៉ុន្តែថា ការណ៍នេះ «គណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំបំផុតរបស់កម្ពុជាត្រូវបានរារាំង ហើយមេដឹកនាំនិងអ្នកគាំទ្រជាច្រើនត្រូវបាននិរទេសឃាត់ខ្លួន និងថែមទាំងប្រឈមមុខនឹងការកាត់ទោស ទាំងដែលការប្រព្រឹត្តរបស់ពួកគេស្របនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ»។
ជាការឆ្លើយតប តំណាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ បានច្រានចោលការលើកឡើងនេះ ដោយសម្អាងថា អវត្តមានរបស់គណបក្សប្រឆាំងដែលតុលាការបានរំលាយ មិនធ្វើឱ្យការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាចាកឆ្ងាយពីពហុបក្សឡើយ។
តាមលិខិតចុះថ្ងៃទី៨ ខែមីនានេះ តំណាងបេសកកម្មអចិន្ត្រៃយ៍របស់រដ្ឋាភិបាល លើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតខាងមុខ៖ «អ្នកបោះឆ្នោតនៅតែអាចជ្រើសរើសគណបក្សនយោបាយមួយ ក្នុងចំណោមគណបក្សនយោបាយចំនួន១៧ដែលបានចុះបញ្ជីរួចរាល់ ចូលរួមប្រកួតការបោះឆ្នោត»។
មាត្រា៥១ថ្មី នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បានចែងថា៖ «ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាអនុវត្តនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស។ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាម្ចាស់វាសនានៃប្រទេសជាតិរបស់ខ្លួន»។
តុលាការកម្ពុជាបានរំលាយគណបក្សប្រឆាំងដែលទទួលបានសំឡេងឆ្នោត៤៣ភាគរយ ប្រហាក់ប្រហែលគណបក្សកាន់អំណាចដែរ កាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧មក។
មុនការរំលាយ លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលតុលាការបានរំលាយ ត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួន ហើយបច្ចុប្បន្ន សំណុំរឿងកំពុងស្ថិតក្នុងដៃតុលាការនៅឡើយ រីឯមេដឹកនាំមួយចំនួនទៀត រួមទាំងលោក សម រង្ស៊ី ផង កំពុងនិរទេសខ្លួន ហើយសកម្មជនរាប់សិបនាក់ទៀតកំពុងជាប់ពន្ធនាគារនិងជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការ។
បញ្ហានេះ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលតុលាការបានរំលាយ លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា មើលឃើញថា វិធានការរំលាយគណបក្សប្រឆាំង រួមទាំងចំណាត់ការចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំរបស់លោក គឺជារឿងនយោបាយ។
លោកបង្ហាញជាទស្សនៈថា ការលើកឡើងរបស់អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ អាចជាការចង់ឃើញមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចងាកមកប្រកួតប្រជែងតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ ក្រោមដំបូលរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឈប់យកប្រព័ន្ធច្បាប់ធ្វើជាឧបករណ៍នយោបាយបន្តទៀត។
លោកថា៖ «អ្នកដែលដឹកនាំឈ្នះដោយរបៀបគំរាមកំហែង ឈ្នះដោយលេងខូចគេអ៊ីចឹង ក៏គេមិនចាត់ទុកថាអ្នកដឹកនាំដ៏អស្ចារ្យ អ្នកដឹកនាំដ៏ត្រឹមត្រូវ អ្នកដឹកនាំយកប្រជាពលរដ្ឋជាធំអីនោះទេ»។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា មើលឃើញថា ការដែលអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិលើកឡើងពីការបិទខ្ទប់សេរីភាពអ្នកនយោបាយជំទាស់នេះ អាចពួកគេដឹងថា ការទាត់ចោលរបស់ភាគីកម្ពុជាគ្រាន់តែជាការដោះសារ ដើម្បីគេចចេញពីការទទួលខុសត្រូវប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកឃ្លាំមើលរូបនេះផ្ដល់ជាយោបល់ថា បើមន្ត្រីមិនស្វែងរកការពិត ដើម្បីកែលម្អស្ថានការណ៍ទេ កម្ពុជាអាចនឹងបន្តខាតបង់ ខណៈរដ្ឋាភិបាលបានបង្ហាញជំហរស្របនឹងលោកខាងលិចបណ្ដើរៗទៅហើយនោះ។
លោកថា៖ «ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន យើងឃើញមានការឈរជំហរនយោបាយការបទេសហ្នឹងស្របនឹងលោកខាងលិច មានសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប មានសហគមន៍អន្តរជាតិ ជាដើម ក៏ប៉ុន្តែបើយើងនៅតែឈរអាជំហរផ្ទៃក្នុង ដើម្បីរារាំងផ្ទៃក្នុង ដើម្បីរារាំងគូប្រជែងនៅក្នុងគណបក្សនយោបាយ បិទសេរីភាពសកម្មជន ឬគេហៅថាអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរជាតិលើកឡើងទេ កម្ពុជាអាចខាតបង់ពីបរិយាកាសរាប់អាន ឬការឱ្យតម្លៃ»។
លោកបារម្ភថា បើកាលណាកម្ពុជាបាត់បង់តម្លៃប្រជាធិបតេយ្យពេញលេញ កម្ពុជាពិបាកនឹងទាក់ទាញវិនិយោគគិនបរទេសឱ្យមករកស៊ីនៅក្នុងប្រទេស ហើយថា បរិយាកាសនេះអាចនឹងមានសម្ពាធបន្ថែមទៀតពីក្រុមលោកសេរី ម្យ៉ាងតម្លៃការទូតនឹងកាន់តែធ្លាក់ចុះ៕
