អង្គការជាតិនិងអន្តរជាតិជិត៥០ ស្នើស្ថាប័នអង្គការសហប្រជាជាតិ(UN) ជួយដោះស្រាយការខកខានជាបន្តបន្ទាប់របស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ក្នុងការស្វែងរកសកម្មជននយោបាយថៃ លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម (Wanchaleam Satsaksit) និងដើម្បីស៊ើបអង្កេតពីការបាត់ខ្លួនរបស់គាត់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងតម្លាភាព។
អង្គការជាតិ-អន្តរជាតិទាំងនោះ មានដូចជា សម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា, មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា, សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿននិងការពារសិទ្ធិមនុស្ស (លីកាដូ), Ain o Salish Kendra ប្រទេសបង់ក្លាដេស, Asian Resource Foundation ប្រទេសថៃ, Byte for All ប្រទេសប៉ាគីស្ថាន, Center for Prisoners’ Rights ប្រទេសជប៉ុន និង Maldivian Democracy Network ប្រទេសម៉ាឌីវ រួមជាមួយលោកស្រី Sitanan Satsaksit ដែលជាបងស្រីរបស់លោកវ៉ាន់ឆាឡឺម និងក្រុមគ្រួសារ។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់ក្រុមគ្រួសារ និងអង្គការជាតិ-អន្តរជាតិទាំងនោះ បានលើកឡើងថា កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០២០ លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម ត្រូវបានគេចាប់ពង្រត់ទាំងកណ្តាលថ្ងៃនៅខាងក្រៅអគារស្នាក់នៅរបស់លោក ខណៈលោកកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួនក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ បន្តថា ក្រោយហេតុការណ៍នេះ គណៈកម្មាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ ធ្លាប់បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភចំពោះការខកខានរបស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ក្នុងការស្រាវជ្រាវ និងស៊ើបអង្កេតដោយឥតលម្អៀងនិងឯករាជ្យ ជុំវិញការបាត់ខ្លួនលោកវ៉ាន់ ឆាឡឺម។
ស្របពេលដែលគណៈកម្មាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ (CED) រៀបចំពិនិត្យមើលឡើងវិញជាបឋម អំពីស្ថានភាពនៃការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំនៅប្រទេសកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី០៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២នេះ ពួកគេបានស្នើដល់គណៈកម្មការនេះ ជួយដោះស្រាយការខកខានរបស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ដើម្បីស្វែងរកលោក វ៉ាន់ឆាឡឺម ឱ្យបានឆាប់រហ័ស និងដើម្បីស៊ើបអង្កេតការបាត់ខ្លួនរបស់គាត់ប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព និងតម្លាភាព។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែល បន្តថា៖ «ហើយសូមស្នើឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួន ដើម្បីធានាពីសិទ្ធិរបស់ជនរងគ្រោះក្នុងការទទួលបានយុត្តិធម៌ និងសំណង»។
ពួកគេគូសបញ្ជាក់ដែរថា៖ «យើងខ្ញុំយល់ស្របជាមួយគណៈកម្មាធិការដែលថា លក្ខណៈនៃការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ គឺជាឧក្រិដ្ឋកម្មកើតមានជាបន្ត ដែលនាំឱ្យមានហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរដល់សិទ្ធិរស់រានមានជីវិត សេរីភាព និងសុវត្ថិរបស់មនុស្ស សេរីភាពពីការឃុំឃាំងនិងការធ្វើទារុណកម្មដោយសម្ងាត់ ក៏ដូចជាសិទ្ធិរស់នៅជួបជុំជាមួយក្រុមគ្រួសារផងដែរ»។
បើតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមដដែល ការបាត់ខ្លួនរបស់លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម ក៏ជាការរំលឹកនៃការបាត់ខ្លួនឆ្លងប្រទេសក្នុងឆ្នាំ២០០៧ របស់សកម្មជនគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសកម្មជនសិទ្ធិការងារជាជនជាតិវៀតណាម ២រូប ពីប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។
ពួកគេបន្ថែមថា ការខកខានស៊ើបអង្កេតប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពលើការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ គឺជាការរំលោភបំពានកាតព្វកិច្ចយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងររបស់ប្រទេសកម្ពុជា ក្រោមអនុសញ្ញាអន្តរជាតិ ស្តីពីការការពារជនគ្រប់រូប ពីការបាត់ខ្លួនដោយបង្ខំ ដែលកម្ពុជាបានក្លាយជារដ្ឋភាគីក្នុងឆ្នាំ២០១៣។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍បន្ថែមលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថា៖ «កាលណារដ្ឋជាសមាជិក ហើយបើមានការបាត់ខ្លួនទៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួនចឹង វាត្រូវតែមានកាតព្វកិច្ច ស៊ើបអង្កេតឱ្យបានម៉ត់ចត់ និងការស្រាវជ្រាវឱ្យបានស៊ីជម្រៅហើយនិងត្រឹមត្រូវ ដើម្បីផ្តល់ជាព័ត៌មាន ដែលអាចទទួលយកបានសម្រាប់ក្រុមគ្រួសាររបស់គេ ថាកម្ពុជាយើងពិតជាមានឆន្ទៈពិតប្រាកដនៅក្នុងការស្វែងរកព័ត៌មាន អំពីការបាត់ខ្លួនរបស់ លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម»។
បើតាមលោក អំ សំអាត មកដល់ពេលនេះ នៅមិនទាន់មានតម្រុយណាមួយ ជុំវិញករណីបាត់ខ្លួន លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម នេះនៅឡើយ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃកម្ពុជា លោក ខៀវ សុភ័គ ច្រានចោលការលើកឡើងនេះ ដោយថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចាត់កម្លាំងសមត្ថកិច្ចឱ្យស៊ើបអង្កេតកន្លែងដែលមានការអះអាងថា លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម ស្នាក់នៅទីនោះ និងតាមដានករណីពាក់ព័ន្ធនានាដែលថាមានការចាប់ជំរិត ប៉ុន្តែនៅតែរកមិនឃើញ។
លោកថា៖ «[អាជ្ញាធរកម្ពុជា] មិនខកខាន [ក្នុងការស្វែងរក] ទេ! បើយើងរកមិនឃើញៗ។ ព្រោះថាសាមីខ្លួនហ្នឹងឃើញមានចុះក្នុងបញ្ជី ឃើញតែមកសុំ Visa [ទិដ្ឋការ] ស្នាក់នៅ តាំងពីយូរហើយប្រហែលខែធ្នូ ឆ្នាំប៉ុន្មាន ពូមិនចាំទេ។ ហើយតាំងពីបាន Visa បន្តស្នាក់នៅមក ក៏បាត់សាមីខ្លួនហ្នឹងរហូត! មិនឃើញ មិនដឹងថាគាត់ទៅស្រុកណា។ ឆែកមើលក្នុងបញ្ជីក៏មិនឃើញចេញ ចូលអីទៅណា។ ចេញក៏មិនដឹងទៅស្រុកណា ចូលក៏មិនដឹងចូលស្រុកណា។ វាអត់ឃើញ បាត់តែម្តង! មិនដឹងគាត់ទៅណា!»។
យ៉ាងណា លោកខៀវ សុភ័គ ជំរុញឱ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះ ជាពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិជួយផ្តល់ព័ត៌មានទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បើសិនជាមានតម្រុយពី លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម។
ប្រធានអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី លើកឡើកថា បើទោះកន្លងទៅ មានភស្តុតាងនៃទិដ្ឋភាពបង្ខំលោកវ៉ាន់ឆាឡឺម ឱ្យចូលឡាន និងស្លាកលេខឡានដែលជាតម្រុយសម្រាប់អាជ្ញាធរក្នុងការស៊ើបអង្កេត តែក្រោយមកសំណុំរឿងនេះបែរជាពុំមានការវិវត្តណាមួយឡើយ។ លោកបន្តថា ករណីបាត់ខ្លួន លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម ដោយគ្មានដំណឹងនៅកម្ពុជានេះ ជាកិច្ចការដែលត្រូវស្រាវជ្រាវដោយយកចិត្តទុកដាក់ ពីសំណាក់អាជ្ញាធរ ខណៈជនភៀសខ្លួនមានសិទ្ធិទទួលបានការការពារ។
លោក ប៉ិច ពិសី ថា៖«យើងមិនចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរថាមិនធ្វើ ឬក៏យ៉ាងណាទេ! ប៉ុន្តែយើងគិតថាយើង [រដ្ឋាភិបាល]គួរតែជំរុញឱ្យមានការអនុវត្តច្បាប់ហ្នឹងឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាព ហើយស្វែងរកលោកដែលបាត់ខ្លួនហ្នឹងឱ្យដឹងអំពីសុខទុក្ខរបស់គាត់ថាគាត់នៅឯណា ឬក៏បញ្ជូនទៅថៃហើយជាដើម!»។
លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម គឺជាសកម្មជនប្រជាធិបតេយ្យល្បីឈ្មោះម្នាក់ ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយរណសិរ្សរួបរួមដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប្រឆាំងនឹងរបបផ្តាច់ការ ដែលស្គាល់ថាជាក្រុមអាវក្រហមរបស់ថៃ។ លោកបានរងការចោទពីបទ«ប្រមាថព្រះមហាក្សត្រថៃ»។
ហេតុការណ៍ចាប់ពង្រត់សកម្មជនបក្សប្រឆាំង លោក វ៉ាន់ឆាឡឺម ត្រូវបានទម្លាយឱ្យដឹងពីសំណាក់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (Human Rights Watch) ដោយអង្គការនេះរាយការណ៍ថា ជនប្រដាប់អាវុធមួយក្រុមជិះរថយន្តពណ៌ខ្មៅមួយគ្រឿង បានចាប់ខ្លួនលោក វ៉ាន់ឆាឡឺម នៅពេលដែលគាត់ដើរតាមផ្លូវទិញអាហារមុខអគារស្នាក់នៅ នារាជធានីភ្នំពេញ កាលពីវេលាម៉ោងជិត៦ល្ងាចថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០៕
