មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានកាតព្វកិច្ចទទួលយកពលរដ្ឋមានដើមកំណើតខ្មែរដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសនៅអាមេរិកឱ្យត្រលប់មកកម្ពុជាវិញ។
ការថ្លែងនេះធ្វើឡើងក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយនៅថ្ងៃទី១៣ ខែកក្កដានេះ នៅពេលអ្នកសារព័ត៌មានសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ វីអូឌី បានសាកសួរអំពីបញ្ហានេះ។
ឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ទទួលបន្ទុកកិច្ចការអាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក លោក Daniel J. Kritenbrink បានតបនឹងសំណួរ VOD ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកក្កដា ថាការបណ្ដេញពលរដ្ឋអន្តោប្រវេសន៍ដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសនៅអាមេរិកឱ្យត្រលប់មកប្រទេសកំណើតវិញ មិនមែនជាបញ្ហាដែលកើតឡើងចំពោះតែកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ។ លោកថា អាមេរិកក៏បានអនុវត្តនីតិវិធីបែបនេះទៅលើបណ្ដាប្រទេសជាច្រើនទៀតទៅលើពិភពលោកផងដែរ។
យ៉ាងណា លោកថា តាមច្បាប់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រសិនបើជនបរទេសណាម្នាក់ប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយនៅក្នុងប្រទេស អ្នកទាំងនោះនឹងត្រូវវិនិច្ឆយដោយចៅក្រមអន្តោប្រវេសន៍អាមេរិក ក្នុងការបណ្ដេញចេញពីអាមេរិក ទៅតាមបទល្មើសដែលពួកគេបានប្រព្រឹត្ត។
មន្ត្រីការបរទេសអាមេរិករូបនេះបន្តថា បើតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ប្រទេសទាំងអស់មានកាតព្វកិច្ចទទួលយកជនដែលត្រូវបានបណ្ដេញចេញមកប្រទេសរបស់ខ្លួនវិញ។ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានកាតព្វកិច្ចទទួលយកពលរដ្ឋខ្លួនដែលប្រព្រឹត្តខុសនៅអាមេរិកឱ្យត្រលប់មកប្រទេសកំណើតវិញ។
លោក Daniel J. Kritenbrink មានប្រសាសន៍ថា៖ «ជំហររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយកម្ពុជា និងប្រទេសជាច្រើននៅលើពិភពលោក គឺប្រឈមនឹងបញ្ហាស្រដៀងៗគ្នា នៅពេលដែលចៅក្រមអន្តោប្រវេសន៍សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងកំណត់អត្តសញ្ញាណជនប្រព្រឹត្តបទល្មើស ក្នុងការបណ្ដេញចេញពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ នេះជាកាតព្វកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការទទួលយកជនល្មើសទាំងនោះត្រលប់មកប្រទេសខ្លួនវិញ»។
បើតាមមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ប្រទេសលោកសេរីរូបនេះ អាមេរិកទទួលស្គាល់ថា ការបណ្ដេញជនល្មើសមានដើមកំណើតខ្មែរចេញពីអាមេរិកនេះ គឺជារឿងរសើប។
យ៉ាងណា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អាមេរិករូបនេះមិនបានតបនឹងសំណួរ VOD ទេ នៅពេលសួរថា តើអាមេរិកនឹងពិចារណាទុកជនល្មើសទាំងនោះឱ្យនៅអាមេរិកបន្ត ឬយ៉ាងណា បើស្ថានភាពនយោបាយ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាមានភាពប្រសើរឡើងនោះ។
តបតាមសារអេឡិចត្រូនិចអ៊ីម៉ែលមកវីអូឌីនៅថ្ងៃពុធនេះ អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា លោកស្រី Stephanie Arzate បន្ថែមថា ជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក គឺដូចអ្វីដែលឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ទទួលបន្ទុកកិច្ចការអាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក លោក Daniel J. Kritenbrink បានលើកឡើងដូច្នេះដែរ។ លោកស្រីថា អាមេរិកចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុវត្តតាមកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនក្នុងការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ពលរដ្ឋដែលបានប្រព្រឹត្តល្មើសទាំងនោះត្រលប់មកវិញ។
លោកស្រីថា៖ «នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរបស់ភាគីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាមួយឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ទទួលបន្ទុកកិច្ចការអាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក លោក Daniel J. Kritenbrink មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទទួលស្គាល់នូវកាតព្វកិច្ចរបស់ពួកគេក្នុងការទទួលយកពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនត្រលប់ទៅកម្ពុជាវិញ»។
យ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាបានទទួលជនអន្តោប្រវេសន៍ដែលប្រពឹ្រត្តបទល្មើសនៅអាមេរិកមកប្រទេសវិញ ប្រមាណ៧០០នាក់ហើយ តាំងពីឆ្នាំ២០០២មក។
លោកថា កម្ពុជានៅតែបន្តទទួលយកពលរដ្ឋខ្មែរទាំងនោះមកវិញ ប៉ុន្តែសង្ឃឹមថា អាមេរិកនឹងពិចារណាលើបញ្ហានេះ ដោយឈរលើរឿងមនុស្សធម៌។
លោកថា៖ «ហើយសង្ឃឹមថា សហរដ្ឋអាមេរិកដែលជាមហាជឿនលឿននៅលើសកលលោក គាត់មានជាងគេហ្នឹង សូមឱ្យគាត់ប្រកាន់នូវគោលការណ៍មនុស្សធម៌ទៅ ដូចគេថា ធ្មេចភ្នែកមួយចំហៀង បើកមួយចំហៀងទៅ។ ដូចយើងដឹង សហរដ្ឋអាមេរិកហ្នឹងគាត់ជឿនលឿនដោយសារស្អី? ទី១ គឺជនអន្តោប្រវេសន៍ហ្នឹង»។
ដោយឡែក អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ជុំ សន្ទរី ថ្លែងប្រាប់ VOD តាមសារតេឡេក្រាមកាលពីម្សិលមិញថា កម្ពុជាបានសហការយ៉ាងពេញលេញជាមួយអាមេរិកលើបញ្ហានេះ។
លោកអះអាងថា ចាប់ពីឆ្នាំ២០០២ ដល់ថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ កម្ពុជាបានទទួលអ្នកត្រលប់ទៅវិញចំនួន៧៧៤នាក់ ដែលក្នុងនោះមាន១៣០នាក់ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ព្រមទាំង៣៧នាក់ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ និង ២៥នាក់ ក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០២០។ លោកបន្តថា ស្ថានភាពរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ-១៩ បានរារាំងដំណើរការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍តាំងពីពេលនោះមក។
លោក ជុំ សន្ទរី បន្ថែមថា ប្រទេសទាំងពីរបានចរចាលើអនុសារណៈយោគយល់ ឬ MOU ថ្មីមួយ ហើយកម្ពុជាបានបញ្ជូនត្រលប់ទៅសហរដ្ឋអាមេរិកវិញនូវសេចក្ដីព្រាងចុងក្រោយបង្អស់ នៅថ្ងៃទី៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ហើយបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងតែរង់ចាំការឆ្លើយតប។
មន្ត្រីនាំពាក្យរូបនេះថា កម្ពុជាបានធានាដល់ភាគីអាមេរិក អំពីការត្រៀមខ្លួនសម្រាប់បញ្ហាធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍នោះ ព្រមទាំងបន្តការចរចាលើ MOU ថ្មី នោះផងដែរ។
លោក ជុំ សន្ទរី មានប្រសាសន៍ថា៖ «កម្ពុជាខកចិត្តចំពោះការដែលត្រូវបានចាត់ទុកទាំងអយុត្តិធម៌ថាជាប្រទេស “មិនមានកិច្ចសហការ”។ ដំណើរការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍គួរតែនិងត្រូវតែអនុវត្តដោយស្មារតីសហប្រតិបត្តិការ ដោយគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក និងគិតគូរពីកង្វល់របស់គ្នាទៅវិញទៅមក»។
មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា ថ្លែងថា លោកមានជំនឿថា ការនាំយកជនអន្តោប្រវេសន៍ដើមកំណើតខ្មែរដែលប្រពឹ្រត្តបទល្មើសនៅអាមេរិកមកកម្ពុជាវិញ លុះត្រាមានការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយរវាងអាមេរិក និងកម្ពុជា។
យ៉ាងណា លោកថា បើសិនកម្ពុជាចង់មានការកែប្រែយ៉ាងណានោះ កម្ពុជាគួរស្នើឱ្យអាមេរិកពិនិត្យពិចារណា។
លោកថា៖ «ហើយបើយើងពិនិត្យមើលនៅក្នុងគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស យើងក៏ចង់ឱ្យមានការពិចារណាក្នុងការគិតគូរអំពីអ្នកទាំងអស់ហ្នឹងដែរ បើសិនជាពួកគេមានការកែប្រែខ្លួនពីការប្រព្រឹត្តនូវបទល្មើសមកជាជនដែលល្អ ប្រព្រឹត្តនូវអំពើល្អឡើងវិញបាន អ៊ីចឹងគួរតែគិតដែរក្នុងការប្តេជ្ញាចិត្តអីទាំងអស់ហ្នឹង»។
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកកិច្ចការអន្តរជាតិ នៃសាកលវិទ្យាល័យ Arizona State University សហរដ្ឋអាមេរិក លោក អៀ សុផល លើកឡើងថា ការបណ្តេញជនប្រព្រឹត្តល្មើសចេញពីអាមេរិកនេះ គឺជាគោលនយោបាយរបស់ប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះ និងស្ទើរតែគ្រប់ប្រទេសក្នុងពិភពលោក។
លោក សុផល ថាមន្ត្រីកម្ពុជាមិនបានឆ្លើយតបឱ្យបានត្រឹមត្រូវចំពោះការដាក់សម្ពាធពីអាមេរិក ពាក់ព័ន្ធលក្ខខណ្ឌសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទេ ដោយសារតែកម្ពុជាខ្វះការទទួលខុសត្រូវ។
លោក អៀ សុផល ថា៖ «មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនបានឆ្លើយតបឱ្យបានត្រឹមត្រូវចំពោះការដាក់សម្ពាធពីអាមេរិកលើកម្ពុជាទាំងមូល ពាក់ព័ន្ធលក្ខខណ្ឌសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទេ ដោយសារតែពួកគេខ្វះនូវការទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុង។ ប៉ុន្តែនៅពេលរដ្ឋាការរបស់ប្រធានាធិបតី Trump បានផ្អាកការផ្ដល់ទិដ្ឋាការ ទើបមន្ត្រីកម្ពុជាទាំងនោះងាកមកចាប់អារម្មណ៍។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់កម្ពុជាបង្ហាញការស្អប់ខ្ពើមអាមេរិកជាសាធារណៈ ប៉ុន្តែស្រឡាញ់អាមេរិកជាលក្ខណៈបុគ្គល។ វាចាំបាច់ក្នុងការជំរុញឱ្យសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមានភាពប្រសើរឡើង»៕
