ប្រជាពលរដ្ឋនៅតំបន់ព្រៃសហគមន៍ឧត្ដមស្រែពស់ ហៅព្រៃមេត្តាធម្មជាតិ បានអះអាងថា ក្រុមទាហាននៅតែបន្តធ្វើសកម្មភាពទន្ទ្រានយកដីព្រៃសហគមន៍មួយនេះ ខណៈអាជ្ញាធរនៅមិនទាន់ដោះស្រាយបញ្ហាវិវាទដីធ្លីនេះចប់នៅឡើយ។
ចាប់តាំងពីពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ២០២១មក ក្រុមទាហានបានដាក់គ្រឿងចក្រឈូសឆាយដីព្រៃសហគមន៍ «ឧត្ដមស្រែខ្ពស់» ហៅ «ព្រៃមេត្តាធម្មជាតិ» ស្ថិតក្នុងភូមិពោធិ៍មាស ឃុំត្រពាំងជោរ ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ អស់រាប់រយហិកតា ក្រោយពីពួកគេទទួលបានដីសម្បទានសង្គមកិច្ចពីរដ្ឋាភិបាលនៅតំបន់នោះ ប៉ុន្តែត្រូវបានអ្នកភូមិរាប់រយនាក់នៅសហគមន៍មួយនេះតវ៉ាប្រឆាំង។
លោក ខន សារិទ្ធ ជាសមាជិកព្រៃសហគមន៍ឧត្ដមស្រែខ្ពស់ ប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃចន្ទនេះថា ក្រោយកើតមានជម្លោះរវាងក្រុមទាហាន និងប្រជាសហគមន៍ជាង១ឆ្នាំ គឺអភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក វ៉ី សំណាង បានចុះសម្របសម្រួលដោះស្រាយ ដោយឱ្យក្រុមទាហានផ្អាកសកម្មភាពឈូសឆាយ និងរង់ចាំការដោះស្រាយពីសំណាក់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធជាមុនសិន។
សមាជិកព្រៃសហគមន៍ អះអាងថា បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមទាហាននៅតែបន្តធ្វើសកម្មភាពទន្ទ្រានយកដីព្រៃសហគមន៍មិនឈប់នោះទេ ដូចជា សកម្មភាពលួចកាប់ឈើ បូមខ្សាច់ កាយក្រវាត់ព្រំដី និងការបោះបង្គោលរបងចូលដីព្រៃសហគមន៍ ជាដើម ដោយគ្មានការជួយទប់ស្កាត់ពីអាជ្ញាធរឡើយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «កន្លែងគំនរឈើដែលគេបានឈូសរួចហ្នឹង ឥលូវនេះ គេចាប់ផ្តើមប្រមូលដុត ហើយគេភ្ជួរដី ហើយមានកន្លែងខ្លះគេចាប់ផ្តើមបូមខ្សាច់យកលក់ហើយ ឥលូវនេះឡានធំៗកំពុងដឹកចេញរាល់ថ្ងៃ។ ហើយពេលគេភ្ជួរ គេដើរបោះបង្គោលបណ្ដើរ។ ពេលដែលប្រជាសហគមន៍ទៅហាមឃាត់ គឺពួកគេចេញ ប៉ុន្តែពេលដែលយើងត្រលប់មកផ្ទះវិញ គឺពួកគេចូលធ្វើសកម្មភាពទៀត ធ្វើអ៊ីចឹងសឹងរាល់ថ្ងៃ»។
សមាជិកសហគមន៍ឧត្ដមស្រែពស់ម្នាក់ទៀត លោក តឹក ម៉ៅ បានឱ្យដឹងថា ក្រោមជម្លោះដីធ្លីនេះ ខាងក្រុមទាហានបានប្រើហិង្សាលើប្រជាសហគមន៍ និងបាញ់គំរាមកំហែងព្រះសង្សជាបន្តបន្ទាប់ ខណៈព្រះសង្ឃ និងប្រជាពលរដ្ឋចុះទប់ស្កាត់ការឈូសឆាយ និងការទន្ទ្រានយកដីព្រៃសហគមន៍ពីសំណាក់ក្រុមទាហានទាំងនោះ។
លោកបន្តថា កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមករានេះ ក្រុមទាហានបានចូលមកភ្ជួរដី និងបោះបង្គោលរបងចូលដីព្រៃសហគមន៍ ហើយបានគំរាមប្រើហិង្សាលើព្រះសង្ឃ និងចាប់យកទូរសព្ទរបស់លោក មិនឱ្យថតពីសកម្មភាពល្មើសរបស់ទាហានទាំងនោះថែមទៀត។
លោកបន្ថែមថា៖ «អ៊ីចឹងហើយពួកខ្ញុំត្រូវតែខំថែរក្សាភស្តុតាងទាំងអស់ហ្នឹងទុកហើយ អត់ឱ្យពួកគាត់រំលោយបានទៀតទេ ព្រោះព្រៃឈើ គាត់បានឈូសឆាយ និងកាប់បំផ្លាញអស់ហើយ ហើយគាត់បានវាយប្រជាសហគមន៍ឆ្អែតឆ្អន់ហើយហ្នឹង។គាត់បាញ់ផង គំរាមផង គាត់វាយផង រហូតអ៊ុំពូមីងខ្លះបានបាក់ដៃ។ ហើយគាត់បានបំផ្លាញព្រៃឈើ បំផ្លាញភស្តុតាងអស់ហើយហ្នឹង អ៊ីចឹងខ្ញុំត្រូវតែខំរក្សាភស្តុតាងដែលសេសសល់នៅហើយ»។
លោក ប៉ែន សារិន ដែលអ្នកភូមិប្រាប់ថាជាទាហាន និងជាអ្នកដឹកនាំសកម្មភាពឈូសឆាយរំលោភដីសហគមន៍ឧត្ដមស្រែពស់ បានច្រានចោលចំពោះការចោទប្រកាន់ ដែលថាទាហានគំរាមកំហែងលើពលរដ្ឋ និងឈូសឆាយប៉ះពាល់លើដីសហគមន៍។ លោកថា ទាហានធ្វើសកម្មភាពឈូសឆាយតែលើដីដែលរដ្ឋាភិបាលកាត់ឆ្វៀលឱ្យតែប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនបានរំលោភលើដីរបស់សហគមន៍ឡើយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំអត់បានដឹងទេ រឿងគំរាមកំហែងហ្នឹង ខ្ញុំអត់បានទៅហ្នឹងផង! ហើយការឈូសឆាយហ្នឹង យើងធ្វើតាមតែរដ្ឋាភិបាលគាត់ចេញអនុក្រឹត្យទេ។ យើងមិនចេះតែធ្វើទេ យើងធ្វើទាល់តែមានច្បាប់ទម្លាប់ បានយើងធ្វើ»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះពីអភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក វ៉ី សំណាង បានទេ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ។
យ៉ាងណា អភិបាលខេត្តរូបនេះបានប្រាប់វីអូឌីកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ ថា អាជ្ញាធរថ្នាក់ខេត្តកំពុងស្វែងរកដំណោះស្រាយលើបញ្ហានេះ។
ជុំវិញជម្លោះដីធ្លីនេះ លោក វ៉ី សំណាង បានកាត់ឆ្វៀលដីទំហំជាង ៨០០ហិកតា ផ្ដល់ឱ្យទៅសហគមន៍ការពារវិញ ប៉ុន្តែមិនទាន់បានវាស់វែង និងកំណត់ព្រំឱ្យច្បាស់លាស់នៅឡើយទេ ក្រោមហេតុផលថា ដោយសាររដ្ឋបាលខេត្តកំពុងខ្វះថវិកា ឬខ្វះបង្គោលរបងសម្រាប់បោះកំណត់ព្រំ រវាងដីសហគមន៍ និងដីទាហាន។ លោកបានអំពាវនាវដល់សប្បុរសជន ឬអ្នកស្រឡាញ់ធនធានធម្មជាតិ ជួយជាថវិកា ឬបង្គោលព្រំ ដល់ប្រជាសហគមន៍ សម្រាប់បោះការពារដីព្រៃសហគមន៍ឧត្តមស្រែពស់ និងព្រៃមេត្តាធម្មជាតិ ដើម្បីឈានទៅរកការបញ្ចប់ជម្លោះដីធ្លីនេះឱ្យបានឆាប់។
ប្រធានកម្មវិធីផ្នែកស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិ នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា លោក ហេង គឹមហុង បានបង្ហាញការសោកស្តាយដែលរដ្ឋបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ មិនព្រមដោះស្រាយបញ្ចប់វិវាទដីធ្លីសហគមន៍ឧត្តមស្រែពស់ ហើយបានបន្តឱ្យជម្លោះនេះអូសបន្លាយរ៉ាំរ៉ៃ ដែលធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋអស់ជំនឿលើយន្តការដោះស្រាយរបស់អាជ្ញាធររដ្ឋ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលផ្នែកព្រៃឈើរូបនេះ បារម្ភថា ការពន្យារពេលមិនដោះស្រាយនេះ នឹងធ្វើឱ្យធនធានធម្មជាតិ ឬព្រៃសហគមន៍ឧត្តមស្រែពស់ ប្រឈមបាត់បង់ទាំងស្រុង ហើយអំពើហិង្សាផ្សេងៗរវាងប្រជាសហគមន៍និងទាហានអាចកើតឡើងជាយថាហេតុណាមួយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងបារម្ភថា ការមិនបញ្ចប់បញ្ហា ហើយបន្តឱ្យបញ្ហានៅរ៉ាំរ៉ៃ ដែលធ្វើឱ្យបាត់បង់ដីព្រៃសហគមន៍នៅតំបន់ហ្នឹង ហើយធ្វើឱ្យអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយការគំរាមកំហែងជុំវិញករណីជម្លោះដីធ្លីហ្នឹងរួចខ្លួនពីការទទួលខុសត្រូវពីសំណាញ់ច្បាប់។ ការបារម្ភមួយទៀតនោះ គឺអាចបង្កឱ្យមានអំពើហិង្សាកើតឡើង ទំនាស់បន្តរ៉ាំរ៉ៃ ដែលធ្វើឱ្យខាតបង់ផលប្រយោជន៍ និងពេលវេលារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ហើយមួយទៀតនោះ ប្រជាពលរដ្ឋនឹងអស់ជំនឿលើយន្តការដោះស្រាយរបស់អាជ្ញាធររដ្ឋ»។
កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ រដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្យមួយកាត់ដីទំហំជាង ២៦០ហិកតា (២៦២,២៤ហិកតា) ពីដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំឱរ៉ាល់ ស្ថិតនៅភូមិសាស្ត្រភូមិពោធិ៍មាស ឃុំត្រពាំងជោរ ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដើម្បីបែងចែកទៅឱ្យគ្រួសារកងទ័ពនៃបញ្ជាការដ្ឋានរថក្រោះកងទ័ពជើងគោក និងពលរដ្ឋចំនួន៤១គ្រួសារ សម្រាប់ធ្វើលំនៅឋាន និងបង្កបង្កើនផល។
ក្រោយទទួលបានដីសម្បទានសង្គមកិច្ចនេះ ក្រុមទាហានដាក់គ្រឿងចក្រឈូសឆាយ និងប្រើកម្លាំងកម្មករឱ្យចូលទៅកាប់រុករានព្រៃឈើតំបន់នោះ ប៉ុន្តែត្រូវបានអ្នកភូមិរាប់រយនាក់នៅឃុំត្រពាំងជោរ តវ៉ាប្រឆាំង ដោយពួកគេអះអាងថា ព្រៃឈើតំបន់នោះជាព្រៃសហគមន៍ឧត្ដមស្រែពស់ និងព្រៃមេត្តាធម្មជាតិ ដែលពួកគេបានការពារជាង២០ឆ្នាំមកហើយ សម្រាប់បម្រើផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍។
កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង តាមរយៈលិខិត បានបញ្ជាទៅអភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក វ៉ី សំណាង ឱ្យចាត់ចែងមន្ត្រីចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវ ពិនិត្យ និងដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះដីធ្លីរវាងប្រជាពលរដ្ឋ និងអតីតបញ្ជាការដ្ឋានរថក្រោះកងទ័ពជើងគោក និងបក្ខពួក ដោយផ្អែកលើគោលការណ៍ច្បាប់ និងលិខិតបទដ្ឋានគតិយុត្តដែលមានចែងជាធរមាន ហើយធ្វើការឆ្លើយតបទៅប្រជាពលរដ្ឋវិញ៕
