មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ ថ្លែងថា គណៈកម្មាធិការអន្តរជាតិនៃកាកបាទក្រហម (ICRC) នឹងសហការជាមួយក្រសួងយុត្តិធម៌ ក្នុងការដោះស្រាយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ តាមរយៈយន្តការមួយចំនួនដែលក្រសួងបាននិងកំពុងធ្វើ ដូចជា អនុវត្តទោសមិនមែនពន្ធនាគារ ទោសសហគមន៍ និងការដោះលែងដោយមានលក្ខខណ្ឌ ជាដើម។
ការអះអាងនេះធ្វើឡើងក្រោយជំនួបរវាងរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ជាមួយប្រធានបេសកកម្មនៃគណៈកម្មាធិការអន្តរជាតិនៃកាកបាទក្រហម កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ។
រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន មានប្រសាសន៍ប្រាប់ វីអូឌី នៅថ្ងៃពុធនេះថា កិច្ចប្រជុំនេះ ICRC បានបង្ហាញនូវរបាយការណ៍នៃការស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួនពាក់ព័ន្ធភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ និងផ្ដល់នូវអនុសាសន៍មួយចំនួនក្នុងការដោះស្រាយ។
លោកបន្តថា របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវរបស់ ICRC ពុំមានអ្វីថ្មីនោះទេ ពោលគឺដូចគ្នាទៅនឹងអ្វីដែលក្រសួងយុត្តិធម៌បានរកឃើញកន្លងមក ក្នុងនោះ ក្រសួងក៏បានដាក់ចេញវិធានការមួយចំនួនរយៈពេល១ឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីដោះស្រាយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ។
ក្រៅពីយន្តការអនុវត្តទោសមិនមែនពន្ធនាគារ ដើម្បីដោះស្រាយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារនោះ លោក ជិន ម៉ាលីន ថានៅមានដំណោះស្រាយផ្សេងទៀត ដូចជា ការពង្រីកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន្តពន្ធនាគារ ការពង្រឹងយន្តការស្ដារនីតិសម្បទាអ្នកជាប់ឃុំ ដើម្បីឱ្យពួកគេអាចធ្វើសមាហរណកម្មកែប្រែខ្លួន និងអាចទទួលបានការលើកលែងទោស និងការបន្ធូរបន្ថយទោស ជាដើម។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «អ្វីដែលធ្វើបន្ត គឺ ICRC នឹងសហការជាមួយក្រសួង [យុត្តិធម៌] ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារហ្នឹង ជាពិសេសតាមរយៈការរៀបចំនូវយន្តការមួយចំនួនក្នុងការអនុវត្តទោសមិនមែនពន្ធនាគារ ដូចជាទោសសហគមន៍ ឬក៏ការដោះលែងដោយមានលក្ខខណ្ឌ។ ហើយជាពិសេស គឺសហការរួមគ្នា ដើម្បីធ្វើការផ្សព្វផ្សាយអប់រំដល់សហគមន៍ឱ្យគាត់យល់។ ហើយគាត់ទទួលយកនូវយន្តការថ្មីនៃការអនុវត្តទោសដែលមិនមែនពន្ធនាគារនេះ។ អាហ្នឹងជាអ្វីដែលយើងសហការធ្វើជាមួយគ្នាទៀតនាពេលក្រោយទៀត»។
លោក ម៉ាលីន បន្តថា ទាំងក្រសួងយុត្តិធម៌ និងគណៈកម្មាធិការអន្តរជាតិនៃកាកបាទក្រហម រកឃើញដូចគ្នានូវមូលហេតុនៃភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ ពោលគឺបណ្ដាលមកពីយុទ្ធនាការបង្ក្រាបបទល្មើសផ្សេងៗរបស់រដ្ឋាភិបាលមានប្រសិទ្ធភាព បង្ក្រាបបានច្រើន ទើបបង្កភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ។
លោក ជិន ម៉ាលីន ថា៖ «យុទ្ធនាការទប់ស្កាត់និងបង្រ្កាបបទល្មើសរបស់រដ្ឋាភិបាល រួមមាន បទល្មើសគ្រឿងញៀន បទល្មើសនេសាទ បទល្មើសព្រៃឈើ ភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាពហ្នឹង ទទួលបានជោគជ័យ មានប្រសិទ្ធភាព បង្ក្រាបបានច្រើន នាំឱ្យចំនួនអ្នកជាប់ឃុំដែលត្រូវបញ្ជូនទៅតុលាការ ដែលត្រូវបញ្ជូនទៅពន្ធនាគារហ្នឹងមានការកើនឡើងជាគំហុក ដែលលើសពីសមត្ថភាពពន្ធនាគារដែលមាននាពេលបច្ចុប្បន្ន អាហ្នឹងមូលហេតុដែល [ទាំងក្រសួងយុត្តិធម៌ និង ICRC] រកឃើញដូចគ្នា [ថាមូលហេតុនៃភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ]»។
កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២០ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង បានបង្ហាញក្ដីកង្វល់ជាខ្លាំងចំពោះភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ ដែលមានអ្នកជាប់ឃុំទូទាំងប្រទេសប្រមាណ៤០ ០០០នាក់។ លោកអះអាងពេលនោះថា ចំនួនអ្នកជាប់ឃុំកើនយ៉ាងគំហុក ភាគច្រើនបណ្ដាលមកពីករណីគ្រឿងញៀន ហើយកំណើនអ្នកជាប់ឃុំនោះមិនសមស្របតាមស្ដង់ដារមន្ទីរឃុំឃាំង ឬមណ្ឌលអប់រំកែប្រែឡើយ។
ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា យល់ឃើញថា បញ្ហាចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារនេះកើតឡើងយូរណាស់មកហើយ។ យ៉ាងណា លោកថា យន្តការនៃការដោះស្រាយរបស់ក្រសួងពាក់ព័ន្ធហាក់មានការយឺតយ៉ាវ និងមិនបានឆ្លើយតបតាមតម្រូវការជាក់ស្ដែងរបស់អ្នកជាប់ឃុំ ដែលជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់ពួកគេ។
លោក សុខា បន្តថា ពន្ធនាគារត្រូវបានដាក់ឈ្មោះថាជាមណ្ឌលអប់រំកែប្រែ មិនមែនជាកន្លែងយកមនុស្សទៅធ្វើទារុណកម្មឬទណ្ឌកម្មទេ ពោលគឺសម្រាប់ឱ្យមនុស្សមានការកែប្រែឥរិយាបថ ដូច្នេះ បញ្ហាអនាម័យ បរិស្ថាន និងបរិយាកាសសម្រាប់ពួកគេ គឺជារឿងសំខាន់។
លោកថា៖ «រឿងនេះវាប៉ះពាល់ច្រើនទៅដល់បញ្ហា ដូចជាបញ្ហាសុខភាព។ យើងដឹងហើយថា មនុស្សត្រូវការសុខភាពជារឿងសំខាន់ ដែលយើងម្នាក់ៗនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃការឃុំខ្លួននៅក្នុងពន្ធនាគារនេះ គេត្រូវមានគម្លាតយ៉ាងម៉េច? មានបរិយាកាសយ៉ាងម៉េច? ទំហំបន្ទប់យ៉ាងម៉េច? ដែលគេអាចធានាបាននូវមនុស្សម្នាក់ៗអាចស្រូបនូវខ្យល់អាកាសឬខ្យល់អុកស៊ីសែនយ៉ាងម៉េចៗ? អាហ្នឹងគេមានគោលការណ៍របស់គេ តែយើង [កម្ពុជា] មិនអាចធ្វើអាហ្នឹងបាន»។
លោក នី សុខា មើលឃើញថា បើរដ្ឋាភិបាលមានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះមែននោះ មិនមែនជារឿងពិបាកទេ ហើយកម្ពុជាក៏ពុំមែនអត់ថវិកាក្នុងការរៀបចំពន្ធនាគារឱ្យមានបរិស្ថានប្រសើរនោះដែរ។
ក្រៅពីនេះ លោក សុខា ស្នើឱ្យតុលាការត្រូវពិនិត្យមើលជម្រើសចុងក្រោយ មុនសម្រេចឃុំខ្លួនបុគ្គលណាម្នាក់ ពិសេសសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងនយោបាយ ជាដើម។
លោកបន្តថា៖ «តុលាការគួរតែពិចារណាក្នុងការឱ្យពួកគាត់បាននៅក្រៅឃុំ ដើម្បីតតាំងក្ដីអ៊ីចឹងទៅ។ កុំឱ្យមានការអីតិច អាងតែឃុំៗ អាហ្នឹងវាធ្វើឱ្យពន្ធនាគារកាន់តែមានភាពចង្អៀតណែនកាន់តែខ្លាំងឡើងហើយ»។
ដោយសារភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារនៅមិនទាន់អាចដោះស្រាយបាន ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក រ៉ុង ឈុន ដែលទើបត្រូវបានតុលាការដោះលែងចេញពីពន្ធនាគារកាលពីចុងឆ្នាំមុននោះ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២។
ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះ លោក រ៉ុង ឈុន បានអំពាវនាវទៅតុលាការនិងរដ្ឋាភិបាលឱ្យដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយនិងសកម្មជនសង្គម ខណៈខ្លួនមានការព្រួយបារម្ភពីការឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ ប្រភេទថ្មី «អូមីក្រុង» ចូលទៅក្នុងពន្ធនាគារ និងដើម្បីកាត់បន្ថយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារផងដែរ៕
