រដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ ព្រមានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ លើបុគ្គលទាំងឡាយណាដែរពាក់ព័ន្ធ ករណីរុករានទន្ទ្រានដីគម្របព្រៃឈើ ដីព្រៃលិចទឹក ដីតំបន់អភិរក្ស និងដីកម្មសិទ្ធិឯកជន ស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តព្រះសីហនុ។
ក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងចុះថ្ងៃទី១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ រដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ បានបញ្ជាក់ថា សកម្មភាពរុករានទន្ទ្រានកាន់កាប់ ឈូសឆាយ សាងសង់សំណង់មិនរៀបរយ និងការធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗនៅលើដីគម្របព្រៃឈើ ដីព្រៃលិចទឹក ដីតំបន់អភិរក្ស និងដីកម្មសិទ្ធិឯកជនជាដើម ជាបទល្មើសដែលមានចែងក្នុងក្រមរដ្ឋប្បវេណី ក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ច្បាប់ស្តីពីព្រៃឈើ ច្បាប់ស្តីពីជលផល ច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ និងច្បាប់ភូមិបាល។
រដ្ឋបាលខេត្តបន្តថា៖ «ដើម្បីជៀសវាងការប្រឈមទោសទណ្ឌតាមផ្លូវច្បាប់ រដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុ សូមអំពាវនាវជាថ្មីម្តងទៀតដល់បុគ្គលពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ត្រូវបញ្ឈប់រាល់សកម្មភាពទាំងឡាយដូចមានរៀបរាប់ខាងលើ ដោយធ្វើការរុះរើសំណង់ និងការ្យផ្សេងៗ ហើយចាកចេញពីទីតាំងដី រួចប្រគល់ជូនអាជ្ញាធរកាន់កាប់ដីរដ្ឋ និងម្ចាស់កម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់។ បុគ្គលពាក់ព័ន្ធទាំងឡាយណាដែលបានធ្វើសកម្មភាពដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ នឹងត្រូវផ្តន្ទាទោសតាមមាត្រាច្បាប់»។
អ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តព្រះសីហនុ លោក ឃាង ភារម្យ ថ្លែងប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា រដ្ឋបាលខេត្តចេញ សជណ (សេចក្តីជូនដំណឹង)នេះ ដោយសារតែមានការទន្ទ្រានដីរដ្ឋខុសច្បាប់ ជាច្រើនករណី ប៉ុន្តែលោកពុំទាន់អាចបញ្ជាក់លម្អិតថាតើមានការទន្ទ្រានដីរដ្ឋខុសច្បាប់ចំនួនប៉ុន្មានករណី និងអត្តសញ្ញាណអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសនៅឡើយ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«ខ្លឹមសារគឺធ្វើម៉េចឱ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធហ្នឹងសហការ និងដកថយ បើព្រមដកថយរួចខ្លួន បើសិនជានៅមិនព្រមដកថយទេ អាហ្នឹងយើងធ្វើតាមផ្លូវច្បាប់។ ការជូនដំណឹងនេះ គឺជាវិធានការមួយស្រាលហើយ តែករណីអ្នកដែលអត់សហការ អ្នកដែលនៅតែបន្តប្រព្រឹត្តបទល្មើស គឺយើងបានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ជាបន្តបន្ទាប់ ហើយចាប់បញ្ជូនខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារជាបន្តបន្ទាប់»។
មន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សសមាគមអាដហុកខេត្តព្រះសីហនុ លោកស្រី ជៀប សុធារី មានប្រសាសន៍ថា ករណីទន្ទ្រានដីតំបន់ការពារ ឬដីរដ្ឋដោយខុសច្បាប់នេះ បានកើតមានជាយូរណាស់មកហើយ ប៉ុន្តែការទប់ស្កាត់របស់អាជ្ញាធរហាក់មិនមានប្រសិទ្ធិភាព។ លោកស្រីបានដាក់ជាចម្ងល់ថា ទីតាំងខ្លះក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ជាដីព្រៃលិចទឹក ប៉ុន្តែបែរជាមានការផ្តល់បណ្ណកម្មសិទ្ធិ និងលិខិតសម្គាល់សិទ្ធិកាន់កាប់ប្រើប្រាស់ទៅវិញ។
លោកស្រីថា៖ «រឿងហ្នឹងវាកើតយូរហើយមិនមែនទើបតែកើតឡើងឥឡូវហ្នឹងទេ ហើយវាកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ប៉ុន្តែយើងអត់បានឃើញមន្ត្រីជំនាញធ្វើការឱ្យចេញជាលទ្ធផលថាទប់ស្កាត់កុំឱ្យមានការទន្ទ្រានទេ វាបែរទៅជាឃើញថាស្ថានភាពទន្ទ្រានយកហ្នឹង វាបានសម្រេច»។
អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្ស នៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សូផាត ថ្លែងថា អាជ្ញាធរត្រូវតែចាត់វិធានការច្បាប់ដោយមិនចាំបាច់ព្រមានទេ បើសិនបុគ្គលហ៊ានរំលោភបំពានលើដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ឬក៏ដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកថា៖ «គាត់ត្រូវចាត់វិធានការភ្លាមៗ មិនបាច់ព្រមានទេ ការព្រមានគ្រាន់តែជាការគោះទឹកបង្អើលត្រីតែប៉ុណ្ណឹង បន្ទាប់ទៅមានការស្ងប់ស្ងាត់អីជាដើមដែលធ្វើឱ្យជនល្មើសកាន់តែបានដៃ ហើយនិងកើតនិទណ្ឌភាពចំពោះបញ្ហារំលោភដីសាធារណរបស់រដ្ឋ និងដីពលរដ្ឋ»។
បើតាមរដ្ឋបាលខេត្ត មាត្រា៩៧ និង៩៨នៃច្បាប់ស្តីពីព្រៃឈើ បានកំណត់ថា ជនណាដែលបានប្រព្រឹត្តបទល្មើស ដូចជា ក្លែងបន្លំលិខិតសាធារណៈដែលពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យព្រៃឈើ ឬសត្វព្រៃ បំផ្លាញ លាក់បាំង លក់ឬលួចវត្ថុតាងព្រៃឈើ កម្ទេច ផ្លាស់ប្តូរ លុបបំបាត់ឬធ្វើឱ្យខូចខាតដល់ព្រំសីមានៃតំបន់ព្រៃឈើ កាប់រានព្រៃ ឈូសឆាយដីព្រៃ ហ៊ុមព័ទ្ធកាន់កាប់ដីព្រៃ និងបង្កឱ្យមានភ្លើងឆេះព្រៃដោយចេតនាជាដើម នឹងត្រូវផ្តន្ទាទោសជាប់ពន្ធនាគារពី ៥ឆ្នាំទៅ១០ឆ្នាំ និងត្រូវរឹបអូសវត្ថុតាងទាំងអស់មកជាសម្បត្តិរដ្ឋ។
មាត្រា ៩៨នៃច្បាប់ស្តីពីជលផល ចែងថា ត្រូវផ្តន្ទាទោសក្រោមបទល្មើសជលផលថ្នាក់ទី១ ដែលត្រូវដាក់ពន្ធនាគារពី ៣ឆ្នាំទៅ៥ឆ្នាំ និងវត្ថុតាងទាំងអស់ត្រូវរឹបអូសជាសម្បត្តិរដ្ឋ ឬបំផ្លាញចោល និងដកហូតកិច្ចព្រមព្រៀងឬលិខិតអនុញ្ញាតចំពោះជនណាដែលកាប់ឆ្ការគាស់រាន ឈូសឆាយ និងហ៊ុមព័ទ្ធព្រៃលិចទឹក និងព្រៃកោងកាង។
ដោយឡែក មាត្រា៥៦និង៦២នៃច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារ ចែងថា ជនដែលបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយ ដូចជា កាប់គាស់ រុករាន ឆ្ការ ដុត និងឈូសឆាយដីព្រៃ ដើម្បីយកធ្វើកម្មសិទ្ធ ឬការយកថ្ម ក្រួស ខ្សាច់ រ៉ែ ការគាស់ឈូសឆាយឬចាក់កុប ឬចាក់បំពេញដីជាដើម ដោយគ្មានការអនុញ្ញាត នឹងត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ៥ឆ្នាំ ទៅ១០ឆ្នាំ និង/ឬទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ១៥លានរៀលទៅ ១៥០លានរៀល៕
