អង្គការ សង្គមស៊ីវិល សហជីព និងសហគមន៍ជាង១០០ បានស្នើតុលាការនិងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ឱ្យទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់លើសកម្មជនព្រៃឈើមួយរូបនៅខេត្តរតនគិរី គឺលោក ឆន ផល្លា ព្រមទាំងដោះលែងលោកឱ្យមានសេរីភាពដោយឥតលក្ខខណ្ឌ ដោយថាការឃុំខ្លួននិងចោទប្រកាន់លោកធ្វើឡើងទាំងអយុត្តិធម៌។
លោក ឆន ផល្លា ជាសកម្មជនការពារព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិ ជាង១០ឆ្នាំមកហើយ នៅឃុំសេដា ស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី។ បច្ចុប្បន្ន សកម្មជនការពារព្រៃឈើរូបនេះត្រូវបានឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារខេត្តរតនគិរី រយៈពេលជាង៤ខែមកហើយ ក្រោមបទចោទថា «កាប់រានដីព្រៃ ឈូសឆាយ និងហ៊ុមព័ទ្ធកាន់កាប់ដីព្រៃ» តាមបញ្ញត្តិមាត្រា៩៧ ចំនុច៦ ច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើ។ យ៉ាងណា ការចោទប្រកាន់នេះ សង្គមស៊ីវិលថាធ្វើឡើងទាំងមិនមានភស្តុតាងរឹងមាំក្នុងការដាក់បន្ទុកទាល់តែសោះ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិល សហជីព សហគមន៍ចំនួន១១៣ស្ថាប័ន នៅថ្ងៃទី១០ ខែកុម្ភៈនេះ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយ ដោយបង្ហាញការសោកស្ដាយ និងព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះការសម្រេចផ្ដន្ទាទោសលោក ឆន ផល្លា ឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល៥ឆ្នាំ តាមអំណាចសាលក្រមព្រហ្មទណ្ឌកាលពីថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ របស់សាលាដំបូងខេត្តរតនគិរី បន្ទាប់ពីសវនាការសាធារណៈកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំមុន។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍បន្តថា ក្នុងពេលសវនាការ តំណាងអយ្យការបានប្ដូរបទចោទលើលោក ឆន ផល្លា ពីបទ «កាប់គាស់រុករាន ឆ្ការដុត និងឈូសឆាយដីព្រៃយកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ» តាមមាត្រា៦២ នៃច្បាប់ស្ដីពីតំបន់ការពារធនធានធម្មជាតិ មកចោទពីបទ «កាប់រានដីព្រៃ ឈូសឆាយ និងហ៊ុមព័ទ្ធកាន់កាប់ដីព្រៃ» តាមបញ្ញត្តិមាត្រា៩៧ ចំនុច៦ ច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើ។
ប្រភពដដែលអះអាងថា ការប្ដូរបទចោទនេះបានបំពានសិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌របស់លោក ឆន ផល្លា ដោយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិមានពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់រៀបចំការពារក្ដីរបស់គាត់។ ផ្ទុយទៅវិញ បែរជាតុលាការសម្រេចសេចក្ដីដាក់ទោសលោកឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ៥ឆ្នាំពីបទចោទថ្មី។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍សរសេរថា៖ «នៅពេលសវនាការលោក ឆន ផល្លា មានសាក្សីជាច្រើននាក់បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា លោកមិនបានទៅកាប់គាស់ រុករាន ឆ្ការដុត និងឈូសឆាយដីព្រៃយកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិអ្វីនោះទេ។ លោកក៏បញ្ជាក់ផ្ទាល់ផងដែរថា លោកមិនមានដីសូម្បីតែបន្តិចនៅតំបន់នោះ»។
ករណីនេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានស្នើទៅតុលាការនិងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធឱ្យទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់និងដោះលែងលោក ឆន ផល្លា សកម្មជនការពារព្រៃឈើខេត្តរតនគិរី ឱ្យមានសេរីភាពវិញដោយឥតលក្ខខណ្ឌ។ លើសពីនេះ ពួកគេសង្ឃឹមថា រាជរដ្ឋាភិបាលនឹងចងចាំកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនក្នុងការការពារបរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិកម្ពុជា ព្រមទាំងធានាសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការចូលរួមជីវភាពសង្គមជាតិ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមបន្ថែមថា៖ «ការសម្រេចសេចក្ដីរបស់សាលាដំបូងខេត្តរតនគិរីយ៉ាងអយុត្តិធម៌លើលោក ឆន ផល្លា គឺជាការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការក្នុងគោលបំណងគំរាមកំហែង បំភិតបំភ័យ និងបំបាក់ស្មារតីរបស់លោក ក៏ដូចជាសកម្មជនបរិស្ថានផ្សេងទៀតដែលសកម្មក្នុងការចូលរួមការពារព្រៃឈើនិងធនធានធម្មជាតិ។»
លោក ឆន ផល្លា ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចនគរបាលចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី២០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ នៅប៉ុស្តិ៍នគរបាលរដ្ឋបាល ខណៈពេលរូបលោកទៅពិនិត្យមើលបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតនៅឃុំសេដា ស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី។
សកម្មជនការពារព្រៃឈើរូបនេះតែងតែធ្វើសកម្មភាពឃ្លាំមើលនិងតាមដានជនខិលខូចធ្វើសកម្មភាពបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើនិងធនធានធម្មជាតិ និងប្រមូលព័ត៌មានចងក្រងរៀបចំដាក់ពាក្យបណ្ដឹងប្ដឹងបរិហារជាមួយតំណាងសហគមន៍ផ្សេងទៀត ប្រឆាំងនឹងមន្ត្រីអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចដែលមិនបានអនុវត្តតួនាទីរបស់ខ្លួនក្នុងការការពារធនធានធម្មជាតិនិងព្រៃឈើ ហើយបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យជនខិលខូចទាំងនោះបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើនិងធនធានធម្មជាតិ ដែលផ្ទុយពីច្បាប់ស្ដីពីព្រៃឈើ និងច្បាប់ស្ដីពីតំបន់ការពារធនធានធម្មជាតិ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិយាយថា ដោយសារភាពសកម្មរបស់លោក ឆន ផល្លា ក្នុងការការពារព្រៃឈើនិងធនធានធម្មជាតិនេះហើយ ទើបលោកត្រូវបានក្រុមមនុស្សដែលស្និទ្ធនឹងអាជ្ញាធរព្រួតគ្នាបង្កហិង្សាលើរូបលោក កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០។ អំពើហិង្សាពេលនោះ ដោយសារលោក ឆន ផល្លា ចូលរួមបញ្ចេញមតិក្នុងការការពារព្រៃឈើនិងធនធានធម្មជាតិក្នុងវេទិកាសាធារណៈមួយដែលរៀបចំដោយអាជ្ញាធរ នៅសាលាឃុំសេដា ស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី។
ករណីហិង្សាលើលោក ឆន ផល្លា នោះ លោកបានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅសាលាដំបូងខេត្តរតនគិរីតាមច្បាប់រួចហើយ ប៉ុន្តែមកទល់ពេលនេះមិនទាន់ឃើញមានចំណាត់ការណាមួយចំពោះជនសង្ស័យនៅឡើយទេ៕
