មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន ប្ដេជ្ញាមិនឱ្យមានអំពើហិង្សា ជម្លោះ ឬមានអ្នករបួសនិងស្លាប់ ដោយសារការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២២និង២០២៣ខាងមុខ ខណៈគណបក្សប្រឆាំងធំមួយត្រូវបានបាត់ចេញពីឆាកនយោបាយរួចទៅហើយនោះ។
ក្នុងពិធីដាក់សម្ពោធស្ពាន៧កន្លែងក្នុងខេត្តក្រចេះ និងព្រៃវែង នាថ្ងៃពុធនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា ទោះបីជាយុទ្ធការបោះឆ្នោតមិនទាន់មកដល់ក៏ពិតមែន តែអាជ្ញាធរត្រូវបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់គណបក្សនយោបាយដែលចុះបញ្ជីនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីចូលរួមការបោះឆ្នោតខាងមុខនេះ។
ការបើកឱកាសនេះ លោកថា ដើម្បីឱ្យបក្សនយោបាយទទួលបានឱកាសសម្រាប់ការជួបជុំជាមួយសមាជិក ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋ និងលើកស្លាកគណបក្ស ដោយគ្មានការរំខាន រួមទាំងគ្មានការគំរាមកំហែងណាមួយពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ដោយធានាថា ការបោះឆ្នោតខាងមុខនេះមិនមានអំពើហិង្សា ឬជម្លោះណាមួយកើតឡើង។
លោកថា៖ «យើងត្រូវខិតខំជួយការពារសុវត្ថិភាពនៃបណ្ដាបក្សនយោបាយឱ្យបាន កុំឱ្យមានការបោះឆ្នោតមួយញាំញីដោយអំពើហិង្សាជម្លោះ រហូតទៅដល់មានមនុស្សគ្រោះថ្នាក់។ ការបោះឆ្នោតចុងក្រោយនេះ យើងគ្មានមនុស្សស្លាប់ឬរបួសដោយសារការបោះឆ្នោតទេ។ នៅក្នុងជំនាន់អ៊ុនតាក់ ហើយក្រោយមកនៅតែមាន ប៉ុន្តែរយៈពេលតាំងពីឆ្នាំ២០០៣រហូតមក ដូចជាយើងមិនមានអ្នកស្លាប់ឬរបួសដោយសារការបោះឆ្នោតទេ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំសូមអំពាវនាវឱ្យគ្រប់មូលដ្ឋានទាំងអស់ គ្រប់ខេត្ត ធានាយ៉ាងម៉េចឱ្យសេរីភាពបណ្ដាបក្សនយោបាយ គេអាចមានឱកាសធ្វើការជួបជុំ គេអាចមានឱកាសលើកស្លាកសញ្ញាគណបក្សនៅទីកន្លែងដែលយើងបានកំណត់ឱ្យ»។
លោក ហ៊ុន សែន បន្តថា គណបក្សនយោបាយនានាដែលចុះបញ្ជី ក៏ត្រូវគោរពបែបបទដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់និងបទបញ្ជារបស់ គ.ជ.ប ផងដែរ។ លោកចាត់ទុកការបើកឱ្យគណបក្សនយោបាយដែលចូលរួមការបោះឆ្នោតបានធ្វើសកម្មភាពនេះ ថាជាការបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យ ខណៈបច្ចុប្បន្នលោកថា មានគណបក្សជាច្រើនកំពុងបង្កើតឡើង និងរៀបចំចូលរួមការបោះឆ្នោតខាងមុខ។
យ៉ាងណា ការបើកឱកាសនេះ លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា ធ្វើឡើងសម្រាប់តែគណបក្សនយោបាយដែលបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងមហាផ្ទៃតែប៉ុណ្ណោះ រីឯគណបក្សដែលមិនបានចុះបញ្ជីនោះ លោកថា នឹងមានវិធានការផ្សេងទៀត។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ថាច់ សេដ្ឋា សាទរចំពោះការលើកឡើងនេះ ប៉ុន្តែលោកថាការអំពាវនាវរបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅមិនទាន់អាចជឿបានឡើយ ដោយសារបច្ចុប្បន្ន សកម្មជនគណបក្សនេះនៅតែទទួលរងការគំរាមកំហែងពីសំណាក់អាជ្ញាធរនៅតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួន។
លោកបន្តថា បើរដ្ឋាភិបាលចង់ឱ្យបរិយាកាសនយោបាយល្អប្រសើរ លុះត្រាតែមានការដាក់ចេញនូវបទបញ្ជានិងសេចក្ដីប្រកាសមួយឱ្យជាក់លាក់ទៅកាន់អាជ្ញាធរទាំងនោះ រួមទាំងការដាក់ទោសទណ្ឌចំពោះមន្ត្រីឬអាជ្ញាធរទាំងឡាយណាដែលនៅតែបំពាន។
លោកថា៖ «ជាការត្រឹមត្រូវហើយ មិនត្រូវបង្កឱ្យមានរបួសស្នាម ការស្លាប់អីហ្នឹងទៀតទេ ប៉ុន្តែទន្ទឹមនឹងដែរ ក៏មិនត្រូវឱ្យមានជាប់ពន្ធនាគារ។ អ៊ីចឹងអ្នកដែលជាប់ពន្ធនាគារកន្លងមក ត្រូវដោះលែងវិញ ដើម្បីឱ្យបរិយាកាសនយោបាយល្អ ឱ្យគាត់មានសិទ្ធិសេរីភាពធ្វើនយោបាយ ក៏ដូចជាចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយវិញ»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក ឡឹក សុធារ ចាត់ទុកការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការការពារសុវត្ថិភាពអ្នកនយោបាយជារឿងល្អ ប៉ុន្តែការអនុវត្តជាក់ស្ដែងមិនមានប្រសិទ្ធភាពឡើយ។
លោកបន្តថា ជារឿយៗ ថ្នាក់ដឹកនាំតែងតែអំពាវនាវឱ្យមន្ត្រីឬអាជ្ញាធរផ្ដល់លក្ខណៈងាយស្រួលដល់គណបក្សនយោបាយ តែជាក់ស្ដែងអាជ្ញាធរទាំងនោះមិនបានអនុវត្តតាមឡើយ ហើយថែមទាំងគំរាមកំហែង ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងតាមដានសកម្មជនគណបក្សនយោបាយមួយចំនួនដែលកំពុងធ្វើការនៅតាមមូលដ្ឋានថែមទៀតផង។
លោក ឡឹក សុធារ ថាដើម្បីឱ្យមន្ត្រី ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរនៅតាមមូលដ្ឋានអនុវត្តតាម លុះត្រាតែមានវិធានការជាក់លាក់ណាមួយ ជាជាងគ្រាន់តែអំពាវនាវនោះ។
លោកកថា៖ «ដូចជាប្រកាសរបស់សម្ដេចក្រឡាហោម ចេញពីក្រសួងមហាផ្ទៃស្ដីពីការជួបជុំ និងការលើកស្លាកគណបក្សនយោបាយ ប្រកាសមានហើយ ចេញដោយសហក្រសួងផង ប៉ុន្តែទីបំផុត មន្ត្រីមូលដ្ឋាននៅតែបន្តរឹតត្បិត នៅតែបន្តមិនអនុញ្ញាត ការលើកស្លាកមិនអនុញ្ញាត ការជួបជុំក៏មិនអនុញ្ញាត។ តែមិនទាន់ឃើញមន្ត្រីណាទទួលកំហុស ឬការដាក់ឱ្យទទួលខុសត្រូវការមិនអនុវត្តនេះឡើយ»។
អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេត និងតស៊ូមតិនៃអង្គការខុមហ្វ្រែល លោក កន សាវាង្ស សង្កេតឃើញថា មួយរយៈចុងក្រោយនេះ អំពើហិង្សានិងឃាតកម្មអំឡុងពេលបោះឆ្នោតមិនមាននោះទេ ប៉ុន្តែភាពមិនអព្យាក្រឹត្យរបស់អាជ្ញាធរ រួមទាំងមន្ត្រីចុះធ្វើសកម្មភាព បានជំរុញឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការភ័យខ្លាច។
លោកថា៖ «មកដល់ពេលនេះ មានចំនួន៦ចំណុចដែលទាក់ទងនឹងដំណើរការ ដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិលមានការស្នើសុំទាមទារឱ្យមានការស្ដារឡើងវិញពីរដ្ឋាភិបាលនោះ មានការចុះឈ្មោះ សិទ្ធិនយោបាយ ឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ ច្បាប់ សមាសភាព តួនាទី និងអព្យាក្រឹត្យភាពអីផ្សេងៗ។ យើងឃើញថា ដូចជាមិនមានចំណុចណាមួយដែលបំពេញឱ្យបានពេញលេញនៅឡើយទេ»។
បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាមានគណបក្សនយោបាយចំនួន៤៥ បើធៀបនឹងគណបក្សនយោបាយដែលមានកាលពីឆ្នាំ២០១៨ មានតែ៣៨គណបក្សនយោបាយប៉ុណ្ណោះ ដែលបានចុះបញ្ជីជាផ្លូវការនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ស្របទៅតាមច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ៕
