អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិនិងអន្តរជាតិចំនួន៤៥ អំពាវនាវឡើងវិញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបង្កើតគណៈកម្មការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យនិងមិនលម្អៀង ដើម្បីស៊ើបអង្កេតឱ្យបានហ្មត់ចត់និងមានប្រសិទ្ធភាពចំពោះឃាតកម្មលើរូបលោកបណ្ឌិត កែម ឡី។
តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនៅថ្ងៃទី៩ ខែកក្កដា អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិនិងអន្តរជាតិ ដូចជា អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch) អង្គការសភាអាស៊ានសម្រាប់សិទ្ធិមនុស្ស (APHR) អង្គការបណ្តាញប្រជាធិបតេយ្យអាស៊ី (ADN) និងមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) ជាដើមនោះ បានលើកឡើងថា រហូតមកដល់ពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបរាជ័យក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនលោកបណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកវិភាពសង្គម និងក្រុមគ្រួសាររបស់លោក។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះបានរម្លឹកថា នៅថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ លោក កែម ឡី ត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់នៅក្នុងហាងកាហ្វេនៅស្ថានីយលក់ប្រេងឥន្ធនៈកាល់តិច ស្តុបបូកគោ កណ្តាលរាជធានីភ្នំពេញ។ ភ្លាមៗនោះ សមត្ថកិច្ចបានចាប់ខ្លួនមនុស្សម្នាក់ឈ្មោះ «អឿត អាង» ដែលហៅខ្លួនឯងថា «ជួប សម្លាប់»។ យោងតាមការឱ្យដឹងពីសមត្ថកិច្ច ជនសង្ស័យបានសារភាពទាក់ទងទៅនឹងការសម្លាប់នេះ ដោយសារលោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានជំពាក់លុយគាត់ចំនួន៣ ០០០ដុល្លារ មិនព្រមសង ខណៈដែលការអះអាងនេះត្រូវបានជំទាស់ដោយភរិយារបស់លោក កែម ឡី និងភរិយារបស់លោក អឿត អាង។
នៅថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧ បន្ទាប់ពីសវនាការកាត់ក្តីរយៈពេលកន្លះថ្ងៃ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានរកឃើញថា ជនជាប់ចោទឈ្មោះ អឿត អាង មានពិរុទ្ធពីបទឃាតកម្មទៅលើលោក កែម ឡី និងបានកាត់ទោសគាត់ដាក់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត។
ប៉ុន្តែក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះបានលើកឡើងថា មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ករណីនេះនៅតែមិនទាន់មានការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យ មិនលម្អៀង និងប្រសិទ្ធភាពណាមួយ ដើម្បីកំណត់ថា តើមាននរណាផ្សេងទៀតចូលរួមក្នុងការសម្លាប់នេះឬយ៉ាងណានោះទេ។
នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោកស្រី ចក់ សុភាព បានថ្លែងថា សំណុំរឿងឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នៅមានចំណុចសង្ស័យជាច្រើនដែលត្រូវការស៊ើបអង្កេតឡើងវិញ។
លោកស្រីថា៖ «ប្រសិនបើរឿងនៃការជំពាក់ហ្នឹង សួរថា បាញ់សម្លាប់ហ្នឹងតើបានលុយមកវិញឬអត់? អាហ្នឹងវាជាចេតនារបស់ឃាតករនៃការបាញ់សម្លាប់ហ្នឹង វាអ៊ីចឹងអត់ទេ? នេះមួយ! ប៉ុន្តែទី២នោះ គឺរឿងរ៉ាវទាំងអស់នោះ យើងមើលទៅជារឿងប្រតិដ្ឋសុទ្ធសាធ ព្រោះហេតុអី ព្រោះលោកបណ្ឌិត កែម ឡី គាត់ជាអ្នកមានអាជីពច្បាស់លាស់ លោកមានទ្រព្យធន លោកមានក្រុមគ្រួសារ។ ហើយរឿងរ៉ាវទាំងអស់ហ្នឹង ត្រូវបានបដិសេធដោយក្រុមគ្រួសារ ហើយសូម្បីតែភរិយារបស់លោក អឿត អាង ដែលអះអាងខ្លួនថា ជួបសម្លាប់ ហើយបានសម្លាប់លោក កែម ឡី ដោយសាររឿងបំណុលហ្នឹង ក៏ត្រូវបានភរិយាគាត់បដិសេធដែរ អ៊ីចឹងបើយើងមើលដំណើររឿងទាំងអស់ហ្នឹង ជារឿងមួយដែលមិនអាចទទួលយកបាននោះទេ»។
ប៉ុន្តែការអំពាវនាវនេះ ត្រូវបានអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ចាត់ទុកថា គ្រាន់តែជាសារនយោបាយនិងមិនមានអំណះអំណាងផ្លូវច្បាប់ណា ដើម្បីការពារហេតុផលផ្លូវច្បាប់នោះទេ។ បើតាមលោក ជិន ម៉ាលីន ក្រុមគ្រួសារ សាច់ញាតិ ឬភាគីណាមួយ អាចដាក់បណ្តឹងសើរើករណីនេះឡើងវិញបាន ប្រសិនបើពួកគេមានភស្តុតាងរឹងមាំ។
លោកថ្លែងតាមប្រព័ន្ធតេឡេក្រាមថា៖ «អ៊ីចឹងគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ រួមទាំងសាច់ញាតិក្រុមគ្រួសារដែលមិនសុខចិត្ត អាចប្រើប្រាស់សិទ្ធិក្នុងបណ្តឹងសើរើបាន ក៏ប៉ុន្តែការធ្វើបណ្តឹងសើរើ ត្រូវការមានភស្តុតាងផ្ទុយ ត្រូវមានទឡ្ហីករណ៍និងសក្ខីកម្មរឹងមាំណាស់ ដែលផ្ទុយទៅនឹងអ្វីដែលសមត្ថកិច្ចរកឃើញ។ ក៏ប៉ុន្តែកន្លងមក យើងឃើញថា មានតែការថ្លែងសារជាលក្ខណៈនយោបាយ វាអត់មានភស្តុតាងសក្ខីកម្មផ្ទុយណារឹងមាំដែលអាចឱ្យសមត្ថកិច្ចយកជាការបានទេ»។
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកកែមឡីនិយម តែងតែប្រារព្ធខួបលោកបណ្ឌិតនៅស្តុបបូកគោ និងនៅស្រុកកំណើតរបស់លោកបណ្ឌិតជាដើម។
ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ (IDEA) លោក វន់ ពៅ ប្រាប់ វីអូឌី ថាលោកនឹងប្រារព្ធខួប៥ឆ្នាំនៃឃាតកម្មលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នៅតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ក្រោមប្រធានបទ «យុត្តិធម៌សម្រាប់ទាំងអស់គ្នា (Justice For All)» ដើម្បីចង់រម្លឹកវីរភាពនៃការលះបង់របស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខួបឆ្នាំនេះ បើសិនយើងនិយាយពីសំឡេងតាមបណ្តាញសង្គម គឺមានការកើនឡើងខ្លាំង ប៉ុន្តែការចូលរួមផ្ទាល់អាចមានការថយចុះ ដោយសារស្ថានភាពជំងឺកូវីដ-១៩ តែសំឡេងនៅតាមបណ្តាញសង្គមនៅមានការកើនឡើង»។
ចំណែកប្រធានសមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក អ៊ុល វាន់ មានប្រសាសន៍ថា លោកក៏ចូលរួមប្រារព្ធខួបនៃមរណភាពលោកបណ្ឌិត កែម ឡី តាមប្រព័ន្ធអនឡាញដែរ ដោយសារឆ្នាំនេះមានបញ្ហាកូវីដ-១៩ មិនអាចជួបជុំគ្នាបាន។ ប៉ុន្តែលោកនៅតែប្រារព្ធកម្មវិធីរម្លឹកខួបវីរភាពលោកបណ្ឌិត ដោយមានការចូលរួមពីសំណាក់យុវជន អង្គការសង្គមស៊ីវិល សហជីព ដើម្បីចូលរួមនិយាយពីវីរភាពនៃការលះបង់របស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ទស្សនៈ គំនិត ក៏ដូចជាយុទ្ធសាស្រ្តដែលលោកបណ្ឌិត កែម ឡី បន្សល់ទុក មានគុណតម្លៃ មានប្រយោជន៍មែនទែន សម្រាប់ឱ្យសាធារណជននិងយើងជាយុវជនជំនាន់ក្រោយនេះ អាចធ្វើការសិក្សារៀនសូត្រ អាចធ្វើការយកមកផ្សព្វផ្សាយបន្តទៅដល់យុវជនផងគ្នា ទៅដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋយើងផ្សេងទៀត»។
លោក អ៊ុល វ៉ាន់ បន្តទៀតថា ក្នុងនាមលោកជាយុវជន ដូចជាតំណាងអង្គការបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា និងព្យាយាមផ្សព្វផ្សាយបន្តនូវទស្សនៈជាគោលគំនិតនៃការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិ ដើម្បីលើកកម្ពស់នូវសេរីភាពបញ្ចេញមតិនិងគោរពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសកម្ពុជា ហើយបន្តយកគោលគំនិត ក៏ដូចជាយុទ្ធសាស្រ្តរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ដើម្បីលើកទឹកចិត្តនិងជំរុញយុវជនដទៃទៀតឱ្យមានភាពក្លាហាននិងសកម្មក្នុងការចូលរួមកិច្ចការងារសង្គមជាតិ៕
