ជនជាតិដើមភាគតិចទំពូន នៅស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី ចោទអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានថាបានគប់គិតគ្នាលួចលក់ដីព្រៃរបស់រដ្ឋឱ្យឈ្មួញ ដើម្បីបម្រើផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួននិងបក្ខពួក។
ជនជាតិដើមភាគតិចទំពូននៅស្រុកលំផាត់ លោក ខាំ នីន អះអាងថា អាជ្ញាធរភូមិនិងឃុំបានគប់គិតគ្នាលក់ដីព្រៃរដ្ឋមួយកន្លែង ស្ថិតនៅតំបន់បឹងម្មេង ក្នុងភូមិកែងសាន់ ឃុំសេដា ស្រុកលំផាត់ ទៅឱ្យឈ្មួញកណ្ដាលធ្វើការឈូសឆាយ។ លោកបន្តថា ដីព្រៃនៅសហគមន៍ភូមិកែងសាន់មានទំហំប្រមាណ១០០ហិកតា ប៉ុន្តែត្រូវបានឈ្មួញដាក់គ្រឿងចក្រឈូសឆាយជាង១ខែនេះ អស់ប្រហែល២០ហិកតា ដោយគ្មានការទប់ស្កាត់ពីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធឡើយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋគេមិនហ៊ានតវ៉ាទេ ព្រោះដីហ្នឹង អាជ្ញាធរគេគប់គិតគ្នា។ ខ្ញុំមានទាំងលិខិតអាជ្ញាធរគេផ្ទេរសិទ្ធិឱ្យឈ្មួញកណ្ដាលទៀត។ លិខិតផ្ទេរសិទ្ធិហ្នឹង គេធ្វើតាំងពីឆ្នាំ២០១៩ ប៉ុន្តែគេទើបធ្វើសកម្មភាពឈូសឆាយនៅដើមខែ៣[មីនា]នេះទេ»។
ជនជាតិដើមភាគតិចទំពូននៅភូមិកែងសាន់ម្នាក់ទៀតដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដោយសារបារម្ភពីសុវត្ថិភាព បាននិយាយថា ករណីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានគប់គិតគ្នាលួចលក់ដីព្រៃរបស់រដ្ឋ និងសកម្មភាពឈ្មួញដាក់គ្រឿងចក្រឈូសឆាយដីព្រៃនេះ គឺពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍មិនហ៊ានរាយការណ៍ឬតវ៉ានោះទេ ដោយពួកគេបារម្ភពីសុវត្ថិភាព ក្រោយអាជ្ញាធរបានគំរាមប្ដឹងទៅតុលាការ។
បុរសរូបនេះបានអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរថ្នាក់លើចុះស៊ើបអង្កេត និងចាត់វិធានការលើអ្នកពាក់ព័ន្ធទៅតាមផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីរក្សាដីព្រៃនោះទុកជាប្រយោជន៍សម្រាប់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំ ខ្ញុំចង់ឱ្យរក្សាដីព្រៃហ្នឹងទុក ព្រោះនៅក្នុងភូមិកែងសាន់នេះសល់ព្រៃបន្តិចហ្នឹងហើយសម្រាប់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ។ ឥលូវនេះ ភ្នំក៏អស់ ដីក៏អស់ដែរ។ យើងគ្មានដីព្រៃទុកជាសម្បត្តិរួមសម្រាប់សហគមន៍ទេ។ ដល់ឃើញគេឈូសឆាយអស់អ៊ីចឹង ខ្ញុំស្ដាយព្រៃណាស់»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីមេឃុំសេដា លោក អង់ ប៊ុនថៀង បានទេ ពាក់ព័ន្ធការចោទប្រកាន់នេះ។
ប្រធានមន្ទីរកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ខេត្តរតនគិរី លោក សយ សូណា មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនទាន់បានដឹងរឿងនេះទេ។ ប៉ុន្តែលោកថា ដីព្រៃនៅតំបន់ភូមិកែងសាន់ ឃុំសេដានោះ ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន។
ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តរតនគិរី លោក ផុន ខេមរិន្ទ មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនទានទាន់ទទួលបានព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធករណីឈូសឆាយដីព្រៃនេះនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែលោកថានឹងឱ្យមន្ត្រីចុះទៅពិនិត្យ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ចាំខ្ញុំឱ្យមន្ត្រីខ្ញុំចុះទៅពិនិត្យមើលថាមានករណីហ្នឹងមែនអត់! ហើយបើមានមែន យើងធ្វើការបង្ក្រាបហើយ យើងមិនទៅទុកនោះទេ»។
អ្នកសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកប្រចាំខេត្តរតនគិរី លោក ឌិន ខន្នី មានប្រសាសន៍ថា តាមការស៊ើបអង្កេតរបស់សមាគមអាដហុក ករណីគប់គិតគ្នាលួចដីព្រៃរបស់រដ្ឋនៅក្នុងឃុំសេដានេះ មិនមែនទើបតែកើតឡើងនោះទេ។ លោកថា បញ្ហានេះបានកើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០១៧ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ហើយប្រជាសហគមន៍បានដាក់បណ្ដឹងទៅតុលាការជិត១០ករណីដែរ ប៉ុន្តែមិនត្រូវបានតុលាការចាត់វិធានការលើជនល្មើសតាមផ្លូវច្បាប់ឡើយ។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះបន្តថា ផ្ទុយទៅវិញ អាជ្ញាធរបែរជាប្ដឹងប្រជាសហគមន៍ដែលការពារដីព្រៃរបស់រដ្ឋ ឬអ្នករាយការណ៍បទល្មើសទៅតុលាការវិញ។ លោកថា សកម្មភាពគប់គិតគ្នារំលោភយកដីព្រៃបានផ្ទុះឡើងខ្លាំង ក្រោយពីសកម្មជនព្រៃឈើនិងដីធ្លីនៅខេត្តរតនគិរី លោក ឆន ផល្លា ត្រូវបានតុលាការសម្រេចឃុំខ្លួនកាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំយល់ឃើញថា ប្រសិនបើចំណាត់ការច្បាប់មិនមានតម្លាភាព ឬមិនផ្ដទ្ទាទោសចំពោះជនល្មើសដែលប្រព្រឹត្តផ្ទាល់ឬជនល្មើសពិតប្រាកដទេ ការកាប់ព្រៃ ការរំលោភយកដីព្រៃនៅក្នុងសហគមន៍ទាំងអស់ហ្នឹង គឺមិនអាចទប់ស្កាត់បានទេ។ ការដែលតុលាការចាត់ការទៅលើបុគ្គលដែលជាអ្នកការពារទៅវិញនោះ វារឹតតែធ្វើឱ្យជនល្មើសបានដៃ រឹតតែកាប់បំផ្លាញទៀតទៅវិញទេ»។
លោក ឌិន ខន្នី ឱ្យដឹងទៀតថា លោក ឆន ផល្លា ជាសកម្មជនការពារព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិជាង១០ឆ្នាំមកហើយ នៅឃុំសេដា ស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី ហើយត្រូវបានតុលាការសម្រេចឃុំខ្លួនគាត់នៅពន្ធនាគារខេត្ត ក្រោមបទចោទ «កាប់រានដីព្រៃ ឈូសឆាយ និងហ៊ុមព័ទ្ធកាន់កាប់ដីព្រៃ» ក្រោយពីសកម្មជនរូបនេះសកម្មក្នុងការរាយការណ៍និងប្ដឹងអាជ្ញាធរទៅតុលាការ ពាក់ព័ន្ធការគប់គិតគ្នាលួចលក់ដីព្រៃរបស់រដ្ឋ៕
