រាជរដ្ឋាភិបាលបានកាត់ដីរបស់រដ្ឋមួយចំនួនទៀតឱ្យទៅមន្ត្រី តំណាងរាស្រ្ត សែស្រឡាយនៃសមាជិកព្រឹទ្ធសភាមកពីគណបក្សកាន់អំណាច និងអ្នកជំនួញដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយកូនស្រីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដោយក្នុងនោះមានទាំងដីសម្បទានសង្គមកិច្ចរាប់ពាន់ហិកតា ដែលរួមមាន ដីបឹង ដីគម្របព្រៃឈើ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃ ស្ថិតក្នុងភូមិសាស្រ្តខេត្តកោះកុង មណ្ឌលគិរី និងកំពង់ធំ ផងដែរ។
ក្នុងចំណោមអនុក្រឹត្យដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីខែមីនា ហើយចេញផ្សាយដោយទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីក្នុងសប្ដាហ៍នេះ បង្ហាញថា មានដីសម្បទានសង្គមកិច្ចចំនួនពីរ ដែលគ្រប់គ្រងដោយធនាគារពិភពលោក ក្រោមគម្រោងបែងចែកដីសង្គមកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច (Lased)។
អនុក្រឹត្យទីមួយដែលបានចុះហត្ថលេខាកាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា រដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់ដីក្នុងទំហំ៧៩៣ហិកតា ក្នុងខេត្តកំពង់ធំ ក្រោមប្រព័ន្ធ Lased ដោយយោងតាមផែនទីតំបន់ការពារ មួយផ្នែកនៃដីសម្បទានមួយនេះនឹងប៉ះចំ «ដែនជម្រកសត្វព្រៃ បឹងពែ»។
ទាក់ទិនករណីនេះ អភិបាលរងខេត្តកំពង់ធំ លោក សុខ ហៃ មិនអាចទាក់ទងដើម្បីសុំការអធិប្បាយបានឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណា មេឃុំផាន់ញើម ស្រុកប្រាសាទបល្ល័ង្ក ខេត្តកំពង់ធំ លោក មាស យៅ បានឱ្យដឹងថា ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចក្រោមគម្រោងរបស់ធនាគារពិភពលោកនេះ នឹងត្រូវបែងចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋចំនួន១៩០គ្រួសារដែលគ្មានដីសម្រាប់អាស្រ័យផល។
លោក មាស យៅ បន្តថា៖ «ពួកគេ [ប្រជាពលរដ្ឋ] នឹងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ជាច្រើនពីគម្រោងនេះ ដោយពួកគេអាចនឹងទទួលបានដីលំនៅឋាន បូករួមទាំងឧបករណ៍កសិកម្ម វគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលទាក់ទងនឹងការចិញ្ចឹមសត្វ ឬត្រី និងប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត ជាដើម។ ពួកគេក៏អាចនឹងទទួលបានដីស្រែចម្ការពី២ទៅ៣ហិកតា និងគ្រាប់ពូជផ្សេងទៀត រួមនឹងមណ្ឌលសុខភាពផងដែរ»។
លោក មាស យៅ បន្ថែមថា ទីតាំងដីនេះ កាលពីពេលកន្លងទៅ គឺដីរដ្ឋ។
លោកថា៖ «បន្ទាប់ពីប្រជាពលរដ្ឋបានកាប់ឆ្ការព្រៃទាំងអស់ចេញទៅ ទីតាំងដីនេះបានក្លាយទៅជាតំបន់ដែលអាចអាស្រ័យផលបាន ខណៈមាន៤០គ្រួសារ ដែលបានធ្វើស្រែលើដីនេះ»។
ដោយឡែក អនុក្រឹត្យមួយផ្សេងទៀត ចុះហត្ថលេខានៅថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា រដ្ឋាភិបាលក៏បានសម្រេចផ្ដល់ដីសម្បទានក្នុងទំហំ១ ០២១ហិកតា ក្នុង«ដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុស» ខេត្តបាត់ដំបង សម្រាប់គម្រោង Lased របស់ធនាគារពិភពលោកដដែលខាងលើនេះផងដែរ។
ទាក់ទិនករណីនេះ លោក ឡាច ហម មេឃុំកំពង់ល្ពៅ ស្រុកសំឡូត បានឱ្យដឹងថា មជ្ឈមណ្ឌលសកម្មភាពកម្ចាត់មីនកម្ពុជា (CMAC) បច្ចុប្បន្នកំពុងតែបោសសម្អាតមីនក្នុងតំបន់នេះហើយ មុននឹងចែកជូនដល់គ្រួសារទាំងឡាយសម្រាប់អាស្រ័យផល។
លោកបានប្រាប់វីអូឌីថា៖ «តំបន់នេះកាលពីអតីតកាលធ្លាប់ជាសមរភូមិ និងមានព្រៃឈើក្រាស់ៗ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ វាបានប្រែក្លាយទៅជាតំបន់សម្រាប់អាស្រ័យផលហើយ»។
លោកបន្តថា ក្នុងឃុំរបស់លោកមានប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រចំនួន២១៦គ្រួសារ ប៉ុន្តែលោកមិនច្បាស់ថាតើតំបន់នេះនឹងត្រូវចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋដោយរបៀបណានោះទេ។
លោក ឡាច ហម បន្ថែមថា៖ «គ្រួសារខ្លះដែលជាអ្នកចំណូលថ្មី មិនមានដីសម្រាប់រស់នៅ ឬធ្វើស្រែចម្ការឡើយ។ ដូច្នេះហើយ គម្រោងនេះអាចនឹងផ្ដល់ឱ្យពូកគេនូវដីសមរម្យសម្រាប់ការរស់នៅ ខណៈវាក៏នឹងជួយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងការធ្វើចំណាកស្រុកពីសំណាក់ពលរដ្ឋទៅក្រៅប្រទេសផងដែរ»។
យោងតាមអនុក្រឹត្យដាច់ដោយឡែកមួយទៀត រដ្ឋាភិបាលក៏បានផ្ដល់ដីទំហំ១ ១៥៤ ហិកតា ជាការដោះដូរសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋដែលរងនូវការបណ្ដេញចេញដោយគម្រោងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រុមហ៊ុនចិន «ញូញៀន ឌឹវើលុបមែន គ្រុប (Union Development Group)» នៅក្នុងតំបន់ឧទ្យានជាតិបទុមសាគរ ផងដែរ។
សម្រាប់ភូមិសាស្រ្តខេត្តមណ្ឌលគិរី រដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចកាត់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចមួយទំហំ២ ៩១៣ហិកតា ក្នុងឃុំសែនមនោរម្យ ឱ្យពលរដ្ឋចំនួន១៤៧គ្រួសារ ដែលក្នុងនោះ ៦៩៣ហិកតាត្រូវបានកាត់ចេញពី «ដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា» និង ២ ១៩២ហិកតាកាត់ចេញពីដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមួយទំហំ១០ ០០០ហិកតាដែលត្រូវបានផ្ដល់ទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន «អ៊ូជឺសាន អិល អេស គ្រុប (WUZHISHAN L.S GROUP)» ក្នុងឆ្នាំ២០០៥។
អភិបាលរងខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក ជាក់ ម៉េងហ៊ាង បានថ្លែងប្រាប់វីអូឌីថា អ្នកដែលនឹងទទួលបានដីនោះ គឺជាប្រជាពលរដ្ឋដែលបានរស់នៅអាស្រ័យផលនៅទីតាំងនោះយូរណាស់មកហើយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «នៅពេលដែលគណៈកម្មការចុះទៅពិនិត្យ ហើយរកឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅអាស្រ័យផលលើដីហ្នឹងជាយូរយារណាស់មកហើយ ពួកគេនឹងសម្រេចកាត់ឱ្យពលរដ្ឋតែម្ដង។ យើងមិនមានបញ្ហាអ្វីឡើយទាក់ទិននឹងករណីនេះ»។
ចំណែកឯអនុក្រឹត្យមួយទៀតចុះថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២នោះ បង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលក៏បានសម្រេចកាត់ផ្ទៃដីចំនួន៣៣៤ហិកតាចេញពីដីសម្បទាន និងដែនជម្រកសត្វព្រៃខេត្តមណ្ឌលគិរី ឱ្យទៅបុគ្គលឈ្មោះ «ជីង ធានសេង» ផងដែរ។
បុគ្គលឈ្មោះ ជីង ធានសេង នេះ កាលពីចុងឆ្នាំ២០២១កន្លងទៅ ក៏ធ្លាប់ទទួលបានដីបឹងតាមោកចំនួន១០០ហិកតានៅរាជធានីភ្នំពេញផងដែរ។ លោកត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាកូនប្រុសរបស់អ្នកស្រី ជីង សុភាព និងលោកឧកញ៉ា ឡាវ ម៉េងឃីន ជាឧកញ៉ាដ៏លេចធ្លោមួយរូបដែលទទួលសិទ្ធិផ្តាច់មុខក្នុងការអភិវឌ្ឍចាក់លុបបឹងនៅតំបន់បឹងកក់។
យោងតាមអនុក្រឹត្យដែលចេញចុងក្រោយនេះ ក៏មានការផ្តល់ដីរបស់រដ្ឋជូនទៅឯកជនចំនួនពីរបន្ថែមទៀតលើបឹងតាមោកផងដែរ ដោយដីទំហំ៤,៧២ហិកតា ផ្តល់ឱ្យទៅបុគ្គលឈ្មោះ «ស្រី រស់ស៊ីថា» និង «អ៊ូ វួចលីន» ខណៈដីទំហំ៣,៤៥ហិកតាផ្សេងទៀតឱ្យទៅ «ចេង ស្រ៊ុនហេង»។
ជាមួយគ្នានេះ ដីទំហំ១០,៦ហិកតា ដែលស្ថិតនៅចន្លោះមហាវិថីសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន (ផ្លូវ៦០ម៉ែត្រ) និងផ្លូវលេខ៣៧១ ក្នុងតំបន់ភាគខាងត្បូង រាជធានីភ្នំពេញ ក៏ត្រូវរដ្ឋាភិបាលសម្រេចកាត់ឱ្យទៅលោកឧកញ៉ា «ឡោក ហ៊ួរ» តំណាងរាស្រ្តមណ្ឌលបាត់ដំបងផងដែរ។
យោងតាមការចុះផ្សាយដោយ វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI ខេមរភាសា បានឱ្យដឹងថា លោក ឡោក ហ៊ួរ កាលពីពេលកន្លងទៅ ក៏ធ្លាប់មានជម្លោះដីធ្លីជាមួយពលរដ្ឋនៅស្រុកកៀនស្វាយ និងស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល ខណៈរូបលោកក៏ធ្លាប់ត្រូវបានក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានចុះឈ្មោះចូលក្នុងបញ្ជីខ្មៅ កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦ ដោយសាររារាំងមិនឱ្យមានការលក់ ទិញ ឬផ្ទេរកម្មសិទ្ធិទៅអ្នកដទៃឡើយ។
សម្រាប់ភូមិសាស្រ្តក្នុងខេត្តព្រះសីហនុវិញ រដ្ឋាភិបាលតាមរយៈសេចក្ដីសម្រេចចុងក្រោយ ក៏បានកាត់ដីទំហំ៩២,៦ហិកតា ក្នុងឃុំកែវផុស ក្នុងស្រុកស្ទឹងហាវ ឱ្យទៅបុគ្គលពីររូបដែលរួមមានឈ្មោះ «នុត តុន» និង «លី អក្ខរា»។
លោក នុត តុន ជានាយកក្រុមហ៊ុន អ័រគីដេ វីឡា (Orkide Villa) ត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាបុគ្គលមួយរូបដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងកូនស្រីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អ្នកស្រី ហ៊ុន ម៉ាណា និងអ្នកស្រី ខៀវ សស៊ីលៀប ដែលជាម្ចាស់ភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុនកាប់ឈើដ៏ល្បីឈ្មោះ Timbergreen ផងដែរ។
យោងតាមអនុក្រឹត្យមួយទៀតចុះថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ ផ្ទៃដីទំហំ១៨ ១២៦ម៉ែត្រក្រឡា ស្ថិតនៅភូមិទួលរកា៣ សង្កាត់ចាក់អង្រែក្រោម ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ ក៏ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលសម្រេចកាត់ចេញទៅជាទ្រព្យសម្បត្តិឯកជនរបស់រដ្ឋ និងផ្តល់ជូនក្រសួងមហាផ្ទៃផងដែរ៕
បកប្រែនិងសម្រួលចេញពីអត្ថបទដើមភាសាអង់គ្លេស៖ State Hands Land to Lawmaker, Senator’s Family
