មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ព្រឹទ្ធសភា ថ្លែងថា គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ព្រឹទ្ធសភានឹងបើកកិច្ចប្រជុំពិនិត្យលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ស្អែកនេះ។
អ្នកនាំពាក្យព្រឹទ្ធសភា លោក ម៉ម ប៊ុននាង មានប្រសាសន៍ប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃពុធនេះថា ព្រឹទ្ធសភាបានទទួលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញពីរដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃទី១ ខែសីហា ហើយគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ព្រឹទ្ធសភានឹងរៀបចំកិច្ចប្រជុំពិនិត្យសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ និងរបៀបវារៈមួយចំនួនទៀត នៅថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ស្អែកនេះ។
លោកបន្តថា គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ព្រឹទ្ធសភានឹងស្ដាប់នូវរបាយការណ៍លម្អិតដែលគណៈកម្មការជំនាញរាយការណ៍ ដើម្បីពិនិត្យថាតើទម្រង់សេចក្តីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មនេះ ស្របនឹងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងរបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សដែរឬយ៉ាងណា។
លោកថា៖ «គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ព្រឹទ្ធសភា[នឹង]ស្ដាប់នូវរបាយការណ៍លម្អិតដែលគណៈកម្មការជំនាញ គណៈកម្មការនីតិកម្មហ្នឹង យកមករាយការណ៍ជូន ថាតើទម្រង់ច្បាប់និងគតិច្បាប់ហ្នឹងវាស្របទៅលើច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែរឬទេ? ហើយនិងរបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សដែរឬទេ? អ៊ីចឹងគណៈកម្មការជំនាញ នាថ្ងៃស្អែកនេះ លោកនឹងមករាយការណ៍ជូនគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ហើយ»។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា លោក ឡេង ប៉េងឡុង ថ្លែងថា រដ្ឋសភាបានផ្ញើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញទៅព្រឹទ្ធសភាតាំងពីថ្ងៃអនុម័តមកម៉្លេះ ពោលគឺថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ខណៈច្បាប់នេះចែងថា «ជាការប្រញាប់»។
លោកថា៖ «អនុម័តរួចភ្លាម គឺយើងផ្ញើទៅភ្លាម ព្រោះច្បាប់ហ្នឹងមានចែងថាជាការប្រញាប់! ដូច្នេះយើងបញ្ជូនភ្លាម ហើយខាងនោះក៏គេធ្វើការភ្លាមដែរ គេកំពុងពិនិត្យ»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក ឡឹក សុធារ លើកឡើងថា គណបក្សនេះធ្លាប់មានគម្រោងដាក់ញត្តិទៅព្រឹទ្ធសភាទៀត ដើម្បីស្នើសុំកុំឱ្យអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ។ តែយ៉ាងណា លោកថា ថ្មីៗនេះ គណៈកម្មការជំនាញរបស់ព្រឹទ្ធសភាបានចេញញត្តិព្រោងព្រាតគាំទ្រសេចក្តីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលរដ្ឋសភាបានអនុម័តរួចហើយនោះ។
លោកថា៖ «បើទោះបីគណៈកម្មការទាំងអស់ហ្នឹងមិនមែនតំណាងឱ្យព្រឹទ្ធសភាទាំងមូល ក៏វាបង្ហាញថា ព្រឹទ្ធសភានឹងដើរតាមតែបន្ទាត់នយោបាយបក្ស ជាជាងគិតគូរអំពីផលប្រយោជន៍រួម អំពីសំឡេងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន ហើយផាត់ចោលនូវក្តីកង្វល់របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងគណបក្សនយោបាយដែលតំណាងឱ្យសំឡេងប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែរ។ អ៊ីចឹងយើងហាក់មិនមានសង្ឃឹមក្នុងការតស៊ូមតិទៅលើរឿងនេះទេ ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក៏ដោយ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះត្រូវឆ្លងកាត់ព្រឹទ្ធសភាមួយ ហើយនិងអង្គព្រះមហាក្សត្រទៀត ទើបអាចដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់បាន»។
យ៉ាងណា មន្ត្រីបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានរូបនេះចង់ឃើញព្រឹទ្ធសភាមានភាពឯករាជ្យ បង្ហាញឆន្ទៈរបស់ខ្លួនក្នុងការបដិសេធសេចក្តីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មនេះ និងបំពេញភារកិច្ចតាមអំណាចរបស់ខ្លួនឱ្យបានពេញលេញ។
ចំណែកអ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា លើកឡើងថា ការដែលសេចក្តីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រូវបានរដ្ឋសភាអនុម័ត រួចឆ្លងដល់ដៃព្រឹទ្ធសភានេះ មិនមែនជារឿងចម្លែកទេ ព្រោះដំណើរនីតិវិធីគឺបែបនេះ។
លោកបន្តថា សង្គមស៊ីវិលមិនមានអំណាចតួនាទីទៅសម្រេចអ្វីក្នុងរឿងនេះទេ ពោលគឺបានត្រឹមតែលើកឡើងពីក្តីបារម្ភចេញពីមនសិការ និងឆន្ទៈរបស់ខ្លួននូវផលប៉ះពាល់នៃការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ បង្ហាញទៅសាធារណជន និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធរួចរាល់ប៉ុណ្ណោះ។ តែយ៉ាងណា លោកចង់ឃើញស្ថាប័នអនុម័តឬបង្កើតច្បាប់ ប្រកាន់ជំហរឯករាជ្យ និងគិតដល់ប្រយោជន៍សាធារណជនជាធំ នៅពេលដែលមានការពិភាក្សា និងអនុម័តលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់ណាមួយនោះ។
លោក ករុណា បន្ថែមថា៖ «កម្រណាស់នឹងមានការខ្ទាស់ទៅនឹងដំណើរការនៃការស្នើវិសោធនកម្មច្បាប់ពីរដ្ឋាភិបាល ភាគច្រើនគឺធ្វើឡើងដោយរលូន។ ប៉ុន្តែបើសិនជាមានការផ្អាក ឬក៏ខ្ទាស់ណាដែលមិនទៅមុខបាន នៅត្រឹមព្រឹទ្ធសភា នោះវាជារឿងចម្លែក ហើយក៏កម្រ និងមិនដែលឃើញមានដែរនៅក្នុងដំណាក់កាលហ្នឹង។ ភាគច្រើនតែងតែទៅមុខ ហើយចូលជាធរមាន ដោយមិនមានកត្តារាំងស្ទះទេ។ អានេះជាការកត់សម្គាល់កន្លងមក»។
បើតាមមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ ច្បាប់ដែលភ្ជាប់ដោយនយោបាយតែងត្រូវបានអនុម័តលឿនជាងច្បាប់ដែលផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់សង្គមជាតិ ដូចជា ច្បាប់ស្តីពីសិទ្ធិទទួលព័ត៌មាន ជាដើម ដែលលោកថា ជាង១០ឆ្នាំមកហើយនៅតែស្ថិតក្នុងសេចក្តីព្រាងដដែល។ លោកចាត់ទុកថា នេះជាភាពមិនប្រក្រតីក្នុងដំណើរការអនុម័តច្បាប់ម្តងៗ។
រដ្ឋសភាបានអនុម័តទាំងស្រុងលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០ ដែលរដ្ឋាភិបាលបានស្នើឡើង បើទោះបីជាគណបក្សនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន៤ និងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង១០០ស្ថាប័ន បានបង្ហាញក្ដីបារម្ភថា ការស្នើនេះនឹងកាត់បន្ថយអំណាចសភា និងប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធសភានិយមអាស្រ័យធម្មនុញ្ញក្ដី។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំពេញអង្គនាថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដានេះ រដ្ឋសភាបានបោះឆ្នោតគាំទ្រសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញ ស្ដីពីការស្នើសុំធ្វើវិសោធនកម្មមាត្រា១៩ថ្មី (មួយ) មាត្រា៨៩ មាត្រា៩៨ថ្មី មាត្រា១០២ថ្មី មាត្រា១១៩ថ្មី (មួយ) និងមាត្រា១២៥ថ្មី នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងមាត្រា៣ថ្មី និងមាត្រា៤ថ្មី នៃច្បាប់ធម្មនុញ្ញបន្ថែម លើសំឡេង១០៥លើ១០៦សំឡេង ដែលជាសំឡេងលើស ២ភាគ៣ នៃសមាជិកសភាទាំងមូល។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ បានឡើងការពារសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្នើកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះថា ការស្នើធ្វើវិសោធនកម្មលើកទី១០នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនាពេលនេះ មិនបានកាត់បន្ថយតួនាទី សិទ្ធិតំណាងរាស្ត្រ ក្នុងប្រព័ន្ធរបបសភានិយម ដូចការលើកឡើងរបស់គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួននោះឡើយ។
លោកថា ការស្នើកែនេះជាការបំពេញភាពខ្វះចន្លោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម និងបង្ការភាពជាប់គាំងស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិក្រោយការបោះឆ្នោត ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍រួម ហើយមិនបានប៉ះពាល់ដល់គោលការណ៍តុល្យភាពអំណាចដែលមានចែងកំណត់ក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ រហូតបច្ចុប្បន្ននេះផងដែរ។
ក្នុងន័យនេះ រដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះបញ្ជាក់ថា សិទ្ធិអំណាចរបស់តំណាងរាស្ត្រ ក្នុងការដាក់សំណួរឬអញ្ជើញសមាជិករដ្ឋាភិបាលមកសាកសួរ តាមមាត្រា៩៦ និង៩៨ថ្មី រួមទាំងការធ្វើញត្តិបន្ទោសឬទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល នៅតែអាចធ្វើបាន តាមមតិភាគច្រើនដាច់ខាតនៃសមាជិកសភាទាំងមូល៕
