ខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសបន្តរំឭកយុត្តិធម៌ លោក លិម គិមយ៉ា តាមរយៈការធ្វើបុណ្យខួបគម្រប់១០០ថ្ងៃ នៅប្រទេសបារាំង ខណៈរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបន្តលាក់ជនសង្ស័យ លី រតនរស្មី និង ពេជ្រ គឹមស្រ៊ិន ជិត៤ខែទៅនេះ ខណៈគណបក្សប្រឆាំង ដាក់ការសង្ស័យថា គ្រួសារហ៊ុននៅពីក្រោយឃាតកម្មនេះ។
ចំពេលសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម រវាងមហាអំណាច សហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន បានផ្ទុះឡើងជិតពីរសប្តាហ៍ទៅនេះ ហើយកម្ពុជា ជាប្រទេសក្រីក្រមួយ បានក្លាយជាគោលដៅដំឡើងពន្ធខ្ពស់ពីអាមេរិក រហូតដល់៤៩ភាគរយដែរនោះ ក្រុមអ្នកតស៊ូមតិកម្ពុជា(CAT) បានចេញសេចក្តីវិភាគមួយ ជុំវិញបញ្ហាចម្បងដែលកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសគោលដៅ នៃវិធានដំឡើងពន្ធខ្ពស់ជាងគេ ពីមហាអំណាចលោកសេរីនេះ។
ក្នុងរយៈពេល៥០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ពោលគឺចាប់តាំងពីថ្ងៃ១៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៥ កម្ពុជាមានការផ្លាស់ប្តូររបបដឹកនាំប្រទេស ដោយការដណ្តើមអំណាចគ្នាតាមរយៈចុងអាវុធ ហើយរហូតមកដល់ពេលនេះ ជម្លោះផ្ទៃក្នុងរវាងខ្មែរនិងខ្មែរ ក៏នៅតែមានសភាពផុយស្រួយមិនខុសពីអតីតកាលឡើយ។
គណបក្សភ្លើងទៀន លុបចោលគម្រោងធ្វើពិធីរំឭកខួបបែបជំនឿសាសនា ដើម្បីឧទ្ទិសកុសលជូនដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធជនរងគ្រោះ ដែលបាត់បង់ជីវិតក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ក្នុងខួប៥០ឆ្នាំ ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសានេះ ក្រោយពីអាជ្ញាធរក្រុង បដិសេធផ្តល់ទីតាំង នៅមជ្ឈមណ្ឌលប្រល័យពូជសាសន៍ជើងឯក។
មន្ត្រីអាមេរិកថា រូបភាពពីយន្តហោះចារកម្ម U2 របស់អាមេរិក បានបង្ហាញថា បាឡុងរបស់ចិនដែលបានហោះលើទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីសប្ដាហ៍មុន ត្រូវបានបំពាក់យ៉ាងល្អឥតខ្ចោះសម្រាប់ស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ មិនមែនដើម្បីសិក្សាអាកាសធាតុដូចដែលចិនបានលើកឡើងឡើយ។
ស្ថានទូតរុស្ស៊ីប្រចាំនៅអង់គ្លេស កាលពីថ្ងៃពុធ បានព្រមានទីក្រុងឡុងដ៍ ចំពោះការបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំងទៅកាន់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន ដោយនិយាយថា ទង្វើបែបនេះនឹងមានផលប៉ះពាល់ផ្នែកយោធា និងនយោបាយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់ពិភពលោកទាំងមូល។
ក្រុមអ្នកស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ បាននិយាយថា មានការចង្អុលបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន បានអនុម័តផ្គត់ផ្គង់មីស៊ីលដែលបានបាញ់ទម្លាក់យន្តហោះដឹកអ្នកដំណើរម៉ាឡេស៊ី MH17 លើប្រទេសអ៊ុយក្រែន កាលពីឆ្នាំ២០១៤ ដែលបានសម្លាប់មនុស្សជិត៣០០នាក់។
មនុស្សស្និទ្ធិលោក សម រង្ស៊ី ហៅការបែកធ្លាយសៀវភៅ ជីវិត និងនយោបាយ និពន្ធដោយលោក សុន ឆ័យ ដែលមានខ្លឹមសាររិះគន់លើ លោក សម រង្ស៊ី នោះថា គ្រាន់តែជាការផ្គាប់ចិត្តលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីបានបន្តជីវិតនយោបាយ និងរួចផុតពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញតាមផ្លូវតុលាការតែប៉ុណ្ណោះ ដែលថា យុទ្ធសាស្រ្តនេះកំពុងដើរចូលអន្ទាក់ របស់មេដឹកនាំផ្តាច់ការបន្សល់ទុកវិបត្តិសង្គមជាច្រើន។
វិបត្តិនយោបាយនៅកម្ពុជា ត្រូវគេមើលឃើញថា កាន់តែមានរូបភាពក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំទៅៗ ដែលគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ នឹងមិនអាចស្វែងរកការឯកភាពបានទេ។
មេដឹកនាំឈាមថ្មី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្តេជ្ញាអភិវឌ្ឍន៍ខេត្តជាប់ព្រំដែន ក្រោមហេតុផលថា ដើម្បីទាក់ទាញពលរដ្ឋឱ្យទៅរស់នៅជាប្រសិទ្ធិភាពការការពារព្រំដែន ខណៈបន្តជួលដីជាង២៤ម៉ឺនហិកតា ឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាមគ្រប់គ្រងជិត១០០ឆ្នាំ ដែលជាក្តីបារម្ភថាយុទ្ធសាស្រ្តនេះជួយសម្រេចមហិច្ចតាវៀតណាមលេបទឹកដីក្រោមរូបភាពអភិវឌ្ឍន៍។
ព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមសរុប៣អង្គ/នាក់ទៀត នៅខេត្តព្រះត្រពាំង ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ត្រូវអាជ្ញាធរវៀតណាមចាប់ខ្លួន នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមីនានេះ ចោទពីបទ «កេងចំណេញលើសិទ្ធិ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» ពាក់ព័ន្ធនឹងការទាមទារសិទ្ធិជាជនជាតិដើមដែលការពារដោយច្បាប់អន្តរជាតិ។
ប្រជាពលរដ្ឋ និងអ្នកឃ្លាំមើល ចាត់ទុកសារព័ត៌មានឯករាជ្យជាតួអង្គសំខាន់ ក្នុងការចង្អុលបង្ហាញជំងឺសង្គម ខណៈរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុនចាត់ទុកសារព័ត៌មានដែលជួយបន្លឺសំឡេងជនរងគ្រោះ ជាព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ដែលការណ៍នេះពួកគេបាម្ភពីកំណើនជនរងគ្រោះ អយុត្តិធម៌សង្គម និងបទឧក្រិដ្ឋ។
គណបក្សកម្លាំងជាតិ ចាត់ទុក ស្ថាប័នសារព័ត៌មានVOA និង RFA បានបំពេញតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការចូលរួមលើកស្ទួយសេរីភាព និងលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ផ្តល់ព័ត៌មានពិតប្រកបដោយតម្លាភាពដល់ពលរដ្ឋដែលកំពុងរស់នៅប្រទេស ដែលមានការរឹតត្បិតសេរីភាពសារព័ត៌មាន រួមទាំងកម្ពុជា។
អ្នកចាញ់បោកក្រុមហ៊ុនពិភពដីមាសម្នាក់ទៀត រស់នៅខេត្តបាត់ដំបង បានស្លាប់ដោយសារសម្ពាធផ្លូវចិត្ត និងជំងឺប្រចាំកាយ ក្រោយគ្មានលុយព្យាបាលជំងឺ ធ្វើឱ្យចំនួនអ្នកស្លាប់កើនដល់២៤នាក់ ដែលវិបត្តិនេះជនរងគ្រោះទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាល ចាប់បង្ខំឱ្យមេឆបោកសងលុយពួកគេវិញ ដើម្បីកុំឱ្យចំនួនអ្នកស្លាប់បន្តកើនឡើង។
បញ្ហាក្មេងទំនើងហាក់មានការកក្រើកឡើងវិញ នៅមុនពេលចូលឆ្នាំថ្មីនេះ ដោយក្នុងនោះសមត្ថកិច្ចខណ្ឌឬស្សីកែវ បានស្រាវជ្រាវចាប់ខ្លួនក្មេងទំនើងដែលប្រើប្រាស់ហិង្សាវាយតប់គ្នាចំនួន ៥នាក់ ខណៈក្មេងទំនើងជាតិ ១០០នាក់ទៀត ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចរាជធានី-ខេត្ត បញ្ជូនខ្លួនទៅតុលាការ។
រដ្ឋាភិបាលតាមរយៈក្រសួងមហាផ្ទៃ ណែនាំដល់អាជ្ញាធរខេត្តជាប់ព្រំដែនជាមួយប្រទេសថៃ ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនានា និងទប់ស្កាត់ការទាមទារប្រាក់កម្រៃសេវាក្រៅផ្លូវការពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ នៅពេលឆ្លងដែនចូលមកកម្ពុជាវិញ ក្នុងឱកាសពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ។ នេះបើតាមលិខិតមួយច្បាប់របស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស សុខា ផ្ញើទៅកាន់អភិបាលខេត្តជាប់ព្រំដែនថៃ ចុះថ្ងៃទី០៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។
ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ព្រមានថា បើចង់ចរចាបន្ធូរបន្ថយពន្ធ ត្រូវបដិសេធប្រទេសចិន ក្នុងការដឹកទំនិញឆ្លងកាត់ និងរារាំងក្រុមហ៊ុនចិន មិនឱ្យបោះទីតាំង ដើម្បីគេចផុតការយកពន្ធខ្ពស់របស់ខ្លួន ខណៈលោកទុកពេល៩០ថ្ងៃ សម្រាប់ប្រទេសចំនួន៧៥ រួមទាំងកម្ពុជា ដើម្បីសម្របសម្រួលពីវិធានដំឡើងពន្ធនេះ ។
VOD គឺជាស្ថាប័នព័ត៌មានឯករាជ្យដែលផ្តល់ព័ត៌មាន ផលិតកម្មវិធីវិទ្យុ និងការផ្សព្វផ្សាយតាមរយៈគេហទំព័រអ៊ីនធើណេត។
© ២០២២ រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយ ស៊ីស៊ីអាយអឹម
